Concert quốc gia: Tiếp động lực để công nghiệp văn hóa Việt phát triển

Những ngày thu tháng Tám, Hà Nội bỗng trở nên rực rỡ hơn. Từ sáng sớm đến khi đêm buông, phố phường ngập trong sắc đỏ của cờ hoa, tiếng nhạc từ những sân khấu ngoài trời hòa cùng tiếng bước chân rộn rã, tiếng cười xen lẫn những câu hát ngân vang. Biển người cầm cờ đỏ sao vàng hòa giọng trong những ca khúc cách mạng, hàng dài những người trẻ chờ đợi để nhận vé xem chương trình nghệ thuật chính luận…

Đó là những hình ảnh đẹp chúng ta bắt gặp thời gian gần đây, cho thấy tình yêu nước và lòng tự hào dân tộc đang dâng cao mạnh mẽ trước thềm đại lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.

Concert âm nhạc quốc gia không chỉ mang đến trải nghiệm nghệ thuật mà còn là không gian kết nối lòng yêu nước, thắp sáng niềm tự hào dân tộc. Đó cũng chính là hạt mầm gieo cho một hệ sinh thái văn hóa đầy sức sống, tiếp thêm động lực cho công nghiệp văn hóa Việt Nam vươn mình phát triển.

Bản tuyên ngôn về lòng yêu nước

Từ xưa, âm nhạc luôn là chất liệu gắn bó mật thiết với lịch sử dân tộc. Trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, âm nhạc không chỉ phản ánh tinh thần thời đại mà còn là vũ khí sắc bén, cổ vũ hàng triệu trái tim vững vàng nơi tiền tuyến. Những ca khúc như: Tiến quân ca, Diệt phát xít… đã trở thành biểu tượng âm nhạc, khích lệ lòng yêu nước, cổ vũ sức mạnh dân tộc.

Ngày nay, trong bối cảnh hòa bình và phát triển, âm nhạc tiếp tục đóng vai trò kết nối quá khứ với hiện tại. Các concert quy mô quốc gia nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 trở thành không gian nghệ thuật đa tầng, nơi âm nhạc vang lên như lời tri ân, đồng thời là ngọn lửa truyền cảm hứng cho thế hệ hôm nay trong hành trình dựng xây đất nước.

Tối 17/8, tại Quảng trường sân vận động Mỹ Đình (Hà Nội) đã diễn ra chương trình “Tự hào là người Việt Nam”. Sự kiện do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, quy tụ các nghệ sĩ nổi tiếng như: Tùng Dương, Hòa Minzy, Anh Tú, Dương Hoàng Yến, Lâm Bảo Ngọc, ban nhạc Bức Tường, nhóm Oplus... cùng sự tham gia của 500 nghệ sĩ, diễn viên múa.

Trước đó, Tổ quốc trong tim ở Mỹ Đình; V concert - Rạng rỡ Việt Nam tại Đông Anh (Hà Nội); Dưới cờ vinh quang ở nhiều điểm cầu của đất nước… mỗi chương trình một phong cách, một sắc thái, nhưng đều có chung một điểm: Khơi dậy niềm tự hào, tình yêu quê hương, đất nước qua các tác phẩm âm nhạc.

Lòng yêu nước, tình cảm thiêng liêng trong mỗi con người vốn chẳng thể vay mượn từ ai khác. Trong mỗi chúng ta, ngọn lửa ấy vẫn luôn âm ỉ cháy, chỉ đợi một khoảnh khắc để được thắp sáng. Những ai từng tham dự chương trình âm nhạc Tổ quốc trong tim đêm 10/8 vừa qua chắc hẳn đã được tận mắt chứng kiến và cảm nhận rõ điều đó.

50.000 khán giả, từ những bạn trẻ lớn lên trong thời hiện đại đến những người tóc phủ bạc mái đầu, từng đi qua những tháng năm khốc liệt của chiến tranh, tất cả cùng xúc động đắm mình hòa giọng trong hơn 20 ca khúc trải dọc lịch sử hiện đại của đất nước, như: Tiến quân ca, Mười chín tháng Tám, Hò kéo pháo, Bài ca hy vọng, Khát vọng… Những giai điệu quen thuộc ấy được khoác áo mới, vẫn giữ nguyên khí phách hào hùng, nhưng gần gũi với gu nghe của lớp trẻ hơn.

Cùng thời điểm, V concert ghi dấu ấn bằng việc kết hợp công nghệ trình diễn hiện đại với âm nhạc truyền thống; Dưới cờ vinh quang chọn không gian trang nghiêm để gợi nhắc lịch sử và khơi dậy ý thức công dân. Nhiều chương trình khắp các địa phương trong dịp kỷ niệm 80 năm thành lập nước cũng cùng hướng tới một mục tiêu: biến âm nhạc thành nhịp cầu nối quá khứ với hiện tại, nối gần những thế hệ tưởng như xa nhau về khoảng cách sống.

Những gì đã và đang diễn ra trong đời sống văn hóa, nghệ thuật đất nước những ngày qua cho thấy Việt Nam đang tiến thêm một bước trong quá trình trưởng thành của ngành công nghiệp biểu diễn. Chúng ta từng tổ chức thành công nhiều đại nhạc hội mang dấu ấn trong nước, nhưng ở giai đoạn này, quy mô hàng chục nghìn khán giả, diễn ra đồng thời tại nhiều địa điểm trên cả nước, cùng chất lượng nghệ thuật và công nghệ đạt chuẩn quốc tế, đã khẳng định khả năng làm chủ sân khấu của đội ngũ sáng tạo Việt Nam, từ khâu ý tưởng, dàn dựng, kỹ thuật cho đến cách chạm tới cảm xúc công chúng.

Điều đáng quý hơn là, khi những sân khấu ấy không dừng ở việc thỏa mãn thị hiếu thưởng thức đơn thuần, mà biết khơi dậy mạch nguồn cảm xúc dân tộc, lập tức đã trở thành một phương thức giáo dục công dân đầy sức thuyết phục. Ở đó, bài học về lịch sử, lòng tự hào và trách nhiệm với Tổ quốc không đến qua sách vở khô khan, mà lan tỏa qua những giai điệu, ca từ, ánh sáng và hình ảnh, những yếu tố dễ đi vào trái tim và lưu lại lâu bền trong ký ức.

Có lẽ, đây là thời điểm chúng ta đủ tự tin vào sức hút của những chương trình mang dấu ấn thuần Việt. Những khoảnh khắc hàng chục nghìn người cùng hòa giọng Như có Bác trong ngày đại thắng tại đêm concert Tổ quốc trong tim cho thấy rằng, khi khơi đúng mạch cảm xúc, ngọn lửa yêu nước sẽ bùng lên, lan tỏa và thắp sáng trong từng trái tim.

Lòng yêu nước như mạch ngầm luôn cuộn chảy trong mỗi trái tim người, chỉ cần khơi đúng cách, đúng lúc là trào dâng mạnh mẽ. Nghệ thuật, và cụ thể là âm nhạc, trong những ngày lịch sử đặc biệt này, đã vượt lên chức năng giải trí, trở thành nhịp cầu nối liền các thế hệ, giữ cho tình yêu, niềm tự hào dân tộc chảy liên tục và bồi đắp thêm bản lĩnh văn hóa Việt Nam trong hành trình hội nhập.

Tiếp lực đẩy cho công nghiệp văn hóa

Âm nhạc đại chúng với sức lan tỏa rộng rãi và khả năng tạo hiệu ứng cộng đồng lớn đang trở thành một trong những trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa quốc gia. Trong nhiều năm qua, phần lớn các chương trình âm nhạc quy mô lớn thường do các doanh nghiệp tư nhân hoặc nghệ sĩ chủ động tổ chức, với mục tiêu hướng tới khán giả trẻ và tối đa hóa yếu tố thương mại.

Tuy nhiên, hai chương trình nghệ thuật đặc biệt “Concert quốc gia - Tổ quốc trong tim” và “V Concert - Rạng rỡ Việt Nam” lại mở ra một hướng đi mới: Sự nhập cuộc chủ động, có trách nhiệm và hiệu quả của các cơ quan nhà nước và chính quyền địa phương trong việc tổ chức và dẫn dắt các sự kiện văn hóa, nghệ thuật quy mô lớn.

Điểm chung đáng chú ý của cả hai concert là đều mang đậm tính chính luận, đề cao lòng yêu nước, tôn vinh giá trị văn hóa - lịch sử dân tộc, nhưng vẫn tạo được sức hút lớn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ. Điều này cho thấy, nghệ thuật chính luận, nếu được đầu tư bài bản, dàn dựng công phu và truyền thông hiệu quả, hoàn toàn có thể kết hợp được yếu tố nghệ thuật, tư tưởng và cả giá trị kinh tế. Nếu “Concert quốc gia” phát vé miễn phí để tạo sức hút đông đảo, thì “V Concert” chủ động bán vé để “đo” thị trường và ngay lập tức được khán giả săn đón.

Theo nhà báo Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, “Concert quốc gia - Tổ quốc trong tim” không chỉ là một chương trình nghệ thuật, mà là “bản giao hưởng của lòng yêu nước”, nơi công chúng được sống trong cảm xúc tự hào dân tộc, được kết nối ký ức hào hùng với hiện tại năng động và khát vọng vươn tới tương lai. Chương trình còn khẳng định vai trò tiên phong của cơ quan báo chí trong việc kiến tạo không gian văn hóa, tinh thần có chiều sâu, góp phần lan tỏa giá trị tốt đẹp trong xã hội.

Ở góc độ đơn vị chủ trì chương trình “V Concert”, Nghệ sĩ ưu tú Đỗ Thanh Hải, Phó Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam chia sẻ, việc tổ chức các chương trình nghệ thuật quy mô lớn như “V Concert” là hướng đi chiến lược của VTV nhằm tham gia tích cực hơn vào chuỗi sáng tạo và phát triển công nghiệp văn hóa.

Hai sự kiện nghệ thuật lớn đang góp phần truyền cảm hứng tích cực đến các cơ quan, đơn vị, địa phương khác, khơi mở khả năng tổ chức các chương trình nghệ thuật quy mô quốc gia, từ đó góp phần kiến tạo hệ sinh thái văn hóa sống động, tạo lực đẩy mạnh mẽ cho công nghiệp văn hóa Việt Nam.

Đằng sau sự hưởng ứng nồng nhiệt của người trẻ là cách làm mới: Không gian mở của sân vận động, công nghệ âm thanh, ánh sáng hiện đại, phối khí mới mẻ, dàn dựng sân khấu hoành tráng. Những ca khúc từng được coi là “khoảng cách thế hệ” nay trở nên gần gũi, sôi động, giàu cảm xúc. Không ít bạn trẻ sau đêm diễn đã lên Spotify, TikTok để tìm nghe lại nhạc cách mạng. Một xu hướng âm nhạc mới được khởi động vượt ra ngoài khuôn khổ vài buổi biểu diễn.

Và nếu phía trước sân khấu là những khán đài cuồng nhiệt, thì phía sau ánh đèn rực rỡ lại là một “hậu trường” sôi động, khi âm nhạc mở ra cơ hội phát triển kinh tế và định hình công nghiệp văn hóa. Mỗi concert là cỗ máy khổng lồ vận hành bởi hàng nghìn con người: Từ kỹ thuật viên, đội hậu cần, bảo vệ, nghệ sĩ, nhà thiết kế đến những chuyên gia truyền thông.

Trên không gian số, các buổi diễn được livestream, thu hút hàng triệu lượt xem, lan tỏa hình ảnh Việt Nam đến bạn bè quốc tế. Nếu được định hướng dài hạn, mô hình này hoàn toàn đủ sức trở thành sản phẩm văn hóa, du lịch đặc thù, tạo ra chuỗi giá trị liên hoàn từ sáng tạo nội dung, tổ chức sự kiện, dịch vụ thương mại đến xuất khẩu hình ảnh quốc gia.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, khi nghệ thuật hòa cùng công nghệ và kinh tế, ta có được một sản phẩm vừa nuôi dưỡng tinh thần, vừa mở ra cơ hội tăng trưởng. Không ít thành phố trên thế giới đã biến công nghiệp sự kiện thành động lực phát triển: Tokyo với lễ hội âm nhạc mùa hè Summer Sonic, Seoul với Kpop Festival, Rio de Janeiro với Carnival.

Từ kinh nghiệm quốc tế ấy, nhìn lại Việt Nam, những “concert quốc gia” đã và đang mở ra một hướng đi đầy triển vọng. “Concert quốc gia” quy tụ hàng chục nghìn khán giả, lan tỏa mạnh mẽ trên không gian số và tạo nên nhịp cầu gắn kết các thế hệ. Như nhà báo Lê Quốc Minh - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập báo Nhân Dân - nhận định, những sự kiện này chứng minh âm nhạc chính luận không hề khô khan, trái lại có thể trở thành sản phẩm của thời đại, phù hợp với thị hiếu mới. Khi giai điệu hòa quyện cùng niềm tin và tinh thần đoàn kết, âm nhạc vượt khỏi khuôn khổ biểu diễn để trở thành sức mạnh mềm, nuôi dưỡng lòng tự hào dân tộc và khát vọng vươn lên, đưa văn hóa Việt Nam sánh bước cùng dòng chảy quốc tế.

Cũng từ những đêm nghệ thuật rực rỡ ấy, nguồn cảm hứng đã vượt ra khỏi khán đài, truyền đến các cơ quan, đơn vị, địa phương, khơi mở khát vọng kiến tạo những chương trình nghệ thuật quy mô quốc gia. Đó cũng chính là hạt mầm gieo cho một hệ sinh thái văn hóa đầy sức sống, tiếp thêm động lực cho công nghiệp văn hóa Việt Nam vươn lên.

Khánh An