Học 2 buổi/ngày: Nan giải bài toán nhân lực và tài chính
(NB&CL) Lần đầu tiên, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) ban hành hướng dẫn thống nhất, chi tiết cho cả ba cấp học về tổ chức dạy học 2 buổi/ngày. Từ nguyên tắc triển khai, khung thời gian đến nội dung giáo dục đều được quy định rõ, với mục tiêu vừa nâng cao chất lượng, vừa giảm gánh nặng tài chính cho phụ huynh. Tuy nhiên, từ văn bản đến thực tế triển khai, vẫn còn không ít nỗi lo và băn khoăn.
Theo hướng dẫn, học sinh tiểu học sẽ học 2 buổi/ngày với tối đa 7 tiết, mỗi tiết 35 phút. Buổi sáng dành cho chương trình chính khóa, buổi chiều là khoảng thời gian để củng cố, bổ trợ, rèn kỹ năng, trải nghiệm, hướng nghiệp. Điểm mới là Bộ không quy định cứng “buổi sáng là chính khóa, buổi chiều là bổ trợ”, tạo sự linh hoạt cho nhà trường.
Quan trọng hơn, Bộ GD&ĐT khẳng định: phụ huynh không phải trả thêm phí cho buổi 2, bởi kinh phí được bố trí từ ngân sách địa phương và xã hội hóa. Quy định này được kỳ vọng giảm áp lực tài chính, đặc biệt với gia đình khó khăn. Với cấp THCS và THPT, dạy học 2 buổi/ngày không bắt buộc, chỉ triển khai ở nơi có đủ điều kiện. Nội dung buổi 2 tập trung vào 3 nhóm: phụ đạo học sinh yếu, bồi dưỡng học sinh giỏi và ôn tập cuối cấp.
Quy định này khiến nhiều trường tư thục tại Hà Nội băn khoăn. Lãnh đạo một trường tư thục cho rằng: “Thế mạnh của trường tư là giúp học sinh giải quyết phần lớn bài tập ngay tại trường, giảm hẳn việc học thêm ngoài. Nếu buổi 2 chỉ dành cho một số nhóm đối tượng, thì số đông học sinh còn lại sẽ mất đi cơ hội được củng cố kiến thức, rất thiệt thòi và thiếu công bằng”.
Vị này kiến nghị nên cho phép trường chủ động thiết kế nội dung buổi 2, vừa ôn tập, vừa kết hợp hoạt động ngoại khóa, để học sinh giảm tải khi về nhà.
Nếu ở thành phố, lo lắng là việc phân bổ nội dung học, thì ở miền núi, học 2 buổi/ngày lại mang ý nghĩa giữ con chữ. Tại điểm trường Bản Búng - điểm xa nhất thuộc trường Tiểu học 2 Môn Sơn (xã Môn Sơn, Nghệ An), 100% học sinh đều là tộc người Đan Lai, thuộc diện hộ nghèo. Giữa điều kiện kinh tế còn nhiều thiếu thốn, việc duy trì con chữ đã là một hành trình đầy gian nan, nhưng thầy trò nơi đây vẫn kiên trì với mô hình dạy học 2 buổi/ngày, thậm chí có ngày 3 buổi.
Cô Trịnh Thị Thu Trang chia sẻ: “Thực ra, việc học thêm buổi hai đã được duy trì từ lâu. Các em tiếp thu chậm, nên buổi học này không chỉ củng cố kiến thức cơ bản mà còn xen kẽ những kỹ năng sống, giúp các em vững vàng hơn trong cuộc sống hằng ngày.”
Theo cô Trang, trung bình mỗi tuần, thầy cô tổ chức khoảng 3 buổi, mỗi buổi kéo dài 1- 1,5 tiếng. Đặc biệt, nhiều buổi tối, khi phụ huynh đồng thuận, các thầy cô lại nán lại lớp, thắp đèn, bày bảng để dạy thêm cho học trò.
“Buổi tối, các con được học ngay tại điểm trường, thầy cô cũng ở lại cùng các em. Vừa để tiện kèm cặp, vừa để giữ cho con chữ không bị đứt quãng,” cô nói.
Ngoài ra, khó khăn lớn nhất hiện nay của nhiều trường vẫn là nhân lực và tài chính. Cô Lã Thị Thanh Huyền, Hiệu trưởng Trường THCS Mường Xén (Nghệ An), cho biết: “Năm học này, trường có 505 học sinh, 13 lớp nhưng chỉ có 12 giáo viên, thiếu tới 14 người. Dù vậy, chúng tôi vẫn phải cân đối để tổ chức học 2 buổi/ngày. Các buổi học chiều đều miễn phí, nhưng để mời nghệ sĩ, nghệ nhân hay vận động viên bồi dưỡng năng khiếu thì chưa thể thực hiện vì thiếu kinh phí và nhân lực”.
Nếu ở miền núi, việc triển khai 2 buổi/ngày còn nhiều vướng mắc thì tại Hà Nội, TP.HCM và nhiều đô thị lớn, mô hình này đã trở thành phổ biến. Theo Sở GD&ĐT Hà Nội, hiện 100% trường tiểu học tổ chức học 2 buổi/ngày; cấp THCS đạt khoảng 60%, còn THPT chủ yếu tập trung ở khối tư thục. Tại TP.HCM, trước thời điểm hợp nhất, tỷ lệ dạy 2 buổi/ngày ở tiểu học đạt gần 93%, ở trung học cũng xấp xỉ 93%.
Sở GD&ĐT TP.HCM đánh giá, việc học 2 buổi/ngày không chỉ giúp nâng cao chất lượng, mà còn tạo môi trường đa dạng để học sinh phát triển toàn diện về phẩm chất, năng lực. Phụ huynh yên tâm vì con được tham gia sinh hoạt nhóm, câu lạc bộ, hoạt động trải nghiệm ngay tại trường thay vì phải học thêm bên ngoài.
Bài toán “hai buổi/ngày” vì thế không chỉ nằm trên giấy, mà hiện hữu trong từng lớp học, từng thầy cô, từng gia đình. Câu trả lời cuối cùng sẽ nằm ở sự linh hoạt, sáng tạo của nhà trường, cùng sự đồng hành thực chất của chính quyền địa phương và phụ huynh.