Chính sách tài chính - Đòn bẩy hiện thực hóa các mục tiêu giảm nghèo bền vững
Nhìn lại thành quả xuyên suốt những năm qua trong công tác giảm nghèo chúng ta dễ dàng nhận thấy chính sách tài chính đóng vai trò to lớn, trở thành công cụ quan trọng, đòn bẩy bên cạnh những nỗ lực không ngừng, sự vận dụng sáng tạo của cả hệ thống chính trị để hiện thực hóa các mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra mục tiêu tỷ lệ nghèo đa chiều duy trì mức giảm 1 - 1,5%/năm. Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong việc bảo đảm nguồn lực, đồng thời huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực xã hội trong và ngoài nước. Theo đó, chính sách tài chính được xác định là một trong những đòn bẩy quan trọng để thúc đẩy giảm nghèo bền vững đến năm 2030.
Chính phủ cũng đã phê duyệt các Chương trình mục tiêu quốc gia quan trọng, trong đó có Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 (theo Quyết định số 90/QĐ-TTg) và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 (gọi tắt là Chương trình 1719). Bộ Tài chính được giao chủ trì hướng dẫn cơ chế quản lý, sử dụng, thanh quyết toán kinh phí nguồn ngân sách trung ương (NSTW) và cân đối, bố trí đủ vốn cho các Chương trình.
Các chính sách tài chính cho giảm nghèo bền vững bao gồm chính sách tín dụng, chính sách chi NSNN, chính sách thuế, phí và đất đai. Cụ thể, về chính sách tín dụng, tín dụng chính sách xã hội đã tỏ rõ sự hiệu quả khi giúp gần 6,3 triệu hộ gia đình vượt qua ngưỡng nghèo và giải quyết việc làm cho hơn 5,9 triệu lao động. Các chương trình tín dụng còn hỗ trợ học sinh, sinh viên, hộ đồng bào dân tộc thiểu số và hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt…
Về độ phủ và hiệu ứng từ chính sách chi NSNN, hệ thống cơ chế, chính sách chi NSNN cho giảm nghèo được triển khai đồng bộ trên nhiều lĩnh vực như: y tế, giáo dục, nhà ở, tín dụng ưu đãi, hỗ trợ tiền điện, phát triển sản xuất, tạo việc làm, và đầu tư cơ sở hạ tầng.
Cùng với đó, các chính sách miễn giảm thuế GTGT, phí, lệ phí và miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp cho hộ nghèo và nông dân đã và đang tạo ra những sự hỗ trợ đáng kể. Các dự án trọng điểm về hạ tầng thiết yếu (giao thông, điện, nước), hỗ trợ sản xuất, giáo dục, y tế, văn hóa cũng được chú trọng triển khai.
Đặc biệt, Chương trình 1719 hướng đến phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, khu vực còn nhiều khó khăn và tỷ lệ nghèo cao đã giúp người dân miền núi thoát nghèo. Nhờ Chương trình, tỷ lệ hộ nghèo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã giảm xuống gần 4%, đạt mục tiêu Quốc hội đề ra.
Có thể nói, với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị cùng sự điều phối linh hoạt các nguồn lực phù hợp với thực tiễn của từng địa phương nhằm hiện thực hóa các mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững. Bởi mỗi đồng vốn được sử dụng đúng và trúng sẽ không chỉ phát huy tối đa hiệu quả của nguồn lực mà còn trực tiếp phụ giúp người dân có thêm cơ hội phát triển sản xuất, từng bước cải thiện đời sống và vươn lên thoát nghèo một cách bền vững.