80 năm Cách mạng Tháng Tám: Từ trang sử hào hùng đến khát vọng thịnh vượng

80 năm sau mùa Thu lịch sử 1945, tầm vóc và giá trị của Cách mạng Tháng Tám vẫn vẹn nguyên, soi sáng con đường cách mạng Việt Nam. Là vị tướng trưởng thành từ kháng chiến chống Mỹ và nhiều năm cống hiến trong Quân đội, Thượng tướng, Viện sĩ, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Huy Hiệu khẳng định: Những bài học từ Cách mạng Tháng Tám không chỉ là di sản lịch sử mà còn là lời nhắn gửi tới thế hệ hôm nay về trách nhiệm dựng xây và bảo vệ Tổ quốc hùng cường.

+ Thưa Thượng tướng, ông đánh giá như thế nào về tầm vóc lịch sử, ý nghĩa thời đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và Quốc khánh 2/9?

Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu: Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một mốc son chói lọi, mở ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc ta. Chỉ trong vòng nửa tháng, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta đã vùng lên giành chính quyền về tay mình, đập tan ách thống trị của thực dân, phong kiến hàng thế kỷ, chấm dứt hơn 80 năm đô hộ của thực dân Pháp, lật đổ chế độ phong kiến ngàn năm, đánh bại phát xít Nhật.

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập, trịnh trọng tuyên bố với quốc dân đồng bào và thế giới sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam - PV). Từ đây, dân tộc ta bước vào kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ vận mệnh của mình.

Ý nghĩa của Cách mạng Tháng Tám không chỉ giới hạn trong phạm vi dân tộc. Thắng lợi đó đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở nhiều quốc gia Á, Phi, Mỹ Latinh, trở thành tấm gương sáng cho các dân tộc bị áp bức vùng lên đấu tranh. Cách mạng Tháng Tám cũng góp phần cổ vũ phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, khẳng định chân lý: Dân tộc nào có ý chí kiên cường, đoàn kết, có đường lối đúng đắn thì dân tộc ấy nhất định giành thắng lợi.

Đến hôm nay, sau 80 năm, giá trị và bài học lịch sử của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 vẫn còn nguyên vẹn, tiếp tục soi sáng con đường đi lên của dân tộc ta trong thời kỳ mới.

+ Sau thắng lợi Cách mạng Tháng Tám, dân tộc ta đã trải qua nhiều giai đoạn cam go, từ chiến tranh vệ quốc đến khắc phục hậu quả và tiến hành công cuộc đổi mới. Thượng tướng có thể chia sẻ cảm nhận sâu sắc về những chặng đường ấy, đặc biệt là vai trò của Quân đội nhân dân Việt Nam?

Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu: Đúng vậy. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 mới chỉ là khởi đầu. Ngay sau đó, dân tộc ta phải đương đầu với vô vàn khó khăn, thử thách. Thực dân Pháp quay lại xâm lược, chúng ta buộc phải bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ, đầy hy sinh gian khổ. Với tinh thần “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, quân và dân ta dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng đã giành chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm Châu, chấn động địa cầu, buộc Pháp phải ký Hiệp định Genève năm 1954.

Sau đó, dân tộc ta tiếp tục bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đây là một cuộc chiến khốc liệt, kéo dài hơn 20 năm, đòi hỏi sự hy sinh vô bờ bến. Nhưng nhờ sự đoàn kết toàn dân tộc, nhờ bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam, chúng ta đã làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đưa non sông về một mối.

Trong suốt hai cuộc kháng chiến vĩ đại ấy, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn là lực lượng nòng cốt, trực tiếp cầm súng trên chiến trường. Nhưng quân đội không chỉ là đội quân chiến đấu, mà còn là đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất, đồng hành cùng nhân dân trong xây dựng hậu phương, phát triển kinh tế.

Sau ngày đất nước thống nhất, khó khăn lại chồng chất: chiến tranh biên giới, cấm vận, thiên tai, thiếu thốn đủ bề. Có thời điểm, đất nước phải đi mua gạo để ăn. Nhưng chính trong thử thách ấy, dân tộc ta đã tìm ra con đường đổi mới, hội nhập. Đặc biệt từ năm 1986, công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo đã giúp đất nước vượt qua khủng hoảng, vươn lên đạt nhiều thành tựu quan trọng.

Quân đội nhân dân Việt Nam tiếp tục phát huy bản chất “Bộ đội Cụ Hồ”, vừa kiên cường trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, vừa tích cực tham gia lao động sản xuất, xây dựng kinh tế – quốc phòng, đóng góp vào công cuộc kiến thiết đất nước.

Đến nay, Quân đội đã có bước trưởng thành vượt bậc, tiến lên hiện đại, làm chủ nhiều loại vũ khí, khí tài mới, đồng thời tích cực tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế. Có thể nói, chặng đường 80 năm qua là minh chứng sinh động cho sức mạnh của một dân tộc anh hùng, một quân đội anh hùng, trung với Đảng, hiếu với dân, vì nước quên thân, vì dân phục vụ.

+ Với những năm tháng đã kinh qua cả thời chiến và thời bình, Thượng tướng muốn nhắn gửi điều gì tới thế hệ trẻ hôm nay – những người sẽ gánh vác trọng trách xây dựng đất nước trong kỷ nguyên mới?

Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu: Tôi đã từng là một người lính trực tiếp chiến đấu trên nhiều mặt trận trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Tôi thấm thía giá trị vô cùng to lớn của hòa bình. Để có độc lập, tự do hôm nay, hàng triệu đồng bào, chiến sĩ đã ngã xuống, hàng vạn người để lại một phần xương máu trên các chiến trường. Bởi vậy, thế hệ trẻ hôm nay cần biết trân trọng quá khứ, khắc sâu đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, tự hào và biết ơn các thế hệ cha anh đã hy sinh vì Tổ quốc.

Cùng với đó, thế hệ trẻ cần ý thức rõ trách nhiệm của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các bạn đang có điều kiện học tập, tiếp cận với tri thức, khoa học – công nghệ hiện đại, có cơ hội hội nhập toàn cầu. Hãy biến đó thành hành trang quý báu để không ngừng nỗ lực, rèn luyện, đổi mới sáng tạo, khát vọng cống hiến, dám nghĩ, dám làm.

Tôi muốn nhấn mạnh rằng, sức mạnh của dân tộc Việt Nam không chỉ đến từ truyền thống yêu nước, từ ý chí kiên cường, mà còn đến từ trí tuệ và bản lĩnh của thế hệ trẻ. Bác Hồ từng căn dặn: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm Châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu”.

Trong kỷ nguyên mới, khi đất nước ta đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, hùng cường vào giữa thế kỷ XXI, vai trò của thế hệ trẻ càng quan trọng. Tôi mong các bạn hãy nuôi dưỡng khát vọng vươn lên, kế tục và phát huy truyền thống vẻ vang của dân tộc, góp phần hiện thực hóa khát vọng hùng cường, đưa Việt Nam sánh vai cùng các cường quốc năm Châu như Bác Hồ hằng mong muốn.

+ Xin trân trọng cảm ơn Thượng tướng!

Nguyễn Hường (thực hiện)