Vì sao cụm từ 'trai tài, gái giỏi' tại lễ A80 gây sốt mạng xã hội?
(CLO) Tại Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (A80), cụm từ “trai tài, gái giỏi” vang lên trong lời thuyết minh đã trở thành tâm điểm chú ý, được cộng đồng mạng chia sẻ rộng rãi và khen ngợi vì thông điệp tiến bộ, tinh tế.
Sáng 2/9, khi Khối Nghi trượng cùng đội hình diễu binh tiến qua lễ đài tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), giọng thuyết minh vang lên:
“Đội hình 54 trai tài, gái giỏi đại diện cho 54 dân tộc anh em đoàn kết với sức mạnh vô địch, làm nên chiến thắng trong thời đại Hồ Chí Minh rực rỡ".
Chỉ sau ít giờ, phân đoạn này đã trở thành chủ đề nóng trên mạng xã hội. Hình ảnh diễu binh kèm cụm từ “trai tài, gái giỏi” được lan tỏa mạnh mẽ trên các hội nhóm, fanpage lớn với hàng triệu lượt theo dõi.
Nhiều bình luận bày tỏ sự bất ngờ và thích thú trước cách dùng từ mới mẻ: “Nhà nước không nói ‘trai tài, gái sắc’, mà nói ‘trai tài, gái giỏi’. Quá tinh tế và đáng yêu"; “Cụm từ này ghi nhận năng lực phụ nữ, chứ không chỉ nhấn vào ngoại hình"; "Nghe thôi đã thấy tràn đầy tinh thần bình đẳng giới và niềm tự hào dân tộc".
Theo nhiều ý kiến, thay vì “trai tài, gái sắc” vốn gợi ý sự chênh lệch – nam giới được đề cao bởi tài năng, nữ giới chỉ được ghi nhận qua nhan sắc – thì “trai tài, gái giỏi” khẳng định vị thế ngang hàng, ghi nhận đóng góp của phụ nữ bằng trí tuệ và năng lực.
Nhà văn, họa sĩ Nguyễn Trương Quý, một trong những tác giả tham gia viết lời bình cho sự kiện A80, cho biết cụm từ “trai tài, gái giỏi” thực chất đã tồn tại từ nhiều thập kỷ trước, đặc biệt nổi lên từ những năm 1960 trong phong trào thi đua “Phụ nữ hai giỏi” (giỏi việc nước, đảm việc nhà).
Ông nhắc đến ca khúc “Đường cày đảm đang” (1966) của nhạc sĩ An Chung – sản phẩm gắn liền phong trào “Ba đảm đang” với nhiều câu hát đề cao vai trò của phụ nữ trong lao động và chiến đấu: “Ở làng quê ta, cày bừa giờ gái thay trai”, “Thay trai nay gái đua tài”…
Theo ông Quý, về mặt ngữ nghĩa, “tài” và “giỏi” là hai yếu tố đối xứng, đều chỉ năng lực con người, không thiên về giới tính hay ngoại hình. Quan niệm xã hội ngày nay càng củng cố ý nghĩa ấy: con người được đánh giá qua năng lực, bất kể nam hay nữ.
Nhà văn Nguyễn Trương Quý cũng dẫn lại những tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về phụ nữ là lực lượng quan trọng trong gia đình và xã hội, góp phần trực tiếp cho sự nghiệp cách mạng. Ông nhận định: “Phụ nữ giỏi là truyền thống đã được minh định từ lâu. Bây giờ truyền thông nhắc lại cụm từ này càng có giá trị, nhất là khi phong trào nữ quyền ngày càng được quan tâm".
Có thể nói, việc lựa chọn cụm từ “trai tài, gái giỏi” trong Lễ diễu binh A80 không chỉ là chi tiết ngôn ngữ đơn giản, mà còn gửi đi thông điệp mạnh mẽ về sự bình đẳng giới, sự tôn trọng phụ nữ, và tinh thần yêu nước từ những điều giản dị nhất.