Phương thức truyền tải tin tức truyền thống không còn đáp ứng nhu cầu độc giả: Báo chí cần làm gì?

Báo chí luôn có một sứ mệnh cao cả là cung cấp thông tin để mọi người có thể đưa ra quyết định sáng suốt, tham gia vào xã hội và cảm thấy gắn kết với cộng đồng. Tuy nhiên, theo báo cáo mới nhất từ Liên minh Sản phẩm Tin tức (News Product Alliance), các phương pháp truyền thống đang không còn đáp ứng được những nhu cầu này.

Báo cáo "Tình trạng Quản lý Sản phẩm trong Báo chí" đã khảo sát hơn 500 chuyên gia tại 69 quốc gia và cho thấy một thực tế rõ ràng: trong bối cảnh độc giả phân tán, niềm tin mong manh và công nghệ thay đổi nhanh chóng, các tòa soạn đã nhận ra tầm quan trọng của tư duy sản phẩm, nhưng chưa thực sự biết cách tận dụng nó.

"Sản phẩm" báo chí không chỉ là bài báo hay tờ báo

"Sản phẩm" trong báo chí không chỉ là bài viết hay tờ báo, mà là mọi thứ tạo ra giá trị kết nối giữa tòa soạn và độc giả. Nó có thể là bản tin hằng ngày, website, app tin tức, chương trình thành viên, đăng ký trả phí, công cụ AI hỗ trợ độc giả, hoặc bất kỳ định dạng mới nào giúp tin tức hữu ích, dễ tiếp cận và gắn bó với cuộc sống người đọc.

Vậy quản lý sản phẩm là gì? Về bản chất, đó là cầu nối giữa các ưu tiên của đội ngũ biên tập, nhu cầu của độc giả, chiến lược kinh doanh và công nghệ. Công việc này không chỉ là phát triển các tính năng, mà là thiết kế những dịch vụ giúp báo chí trở nên thiết yếu và hữu ích trong cuộc sống hàng ngày. Khi được thực hiện đúng cách, quản lý sản phẩm chính là sợi dây liên kết giúp các tòa soạn hiện đại vận hành hiệu quả và bền vững.

So với 5 năm trước, vai trò sản phẩm trong các tòa soạn đã phát triển đáng kể. Gần một nửa số người tham gia khảo sát hiện giữ vị trí sản phẩm chính thức, 47% khác làm công việc này không chính thức, 2/3 tổ chức đã lập nhóm sản phẩm, và 45% có giám đốc sản phẩm chuyên trách. Tuy vậy, sự hiện diện nhân sự chưa đồng nghĩa với hiệu quả. Nghiên cứu chỉ ra sự khác biệt rõ rệt giữa những tòa soạn coi quản lý sản phẩm là chiến lược và những nơi chỉ xem như quản lý dự án.

Những yếu tố và giải pháp làm nên thành công

Các tòa soạn thành công thường có hai yếu tố: cấu trúc và tầm ảnh hưởng. Họ có đội ngũ chính thức, được lãnh đạo ủng hộ và có quyền tham gia định hình chiến lược, ngân sách và hướng đi tổ chức. Ngược lại, những nơi thiếu nền tảng sản phẩm vẫn loay hoay trong tình trạng đối phó.

Báo cáo đề xuất ba bước mà mọi tòa soạn nên thực hiện. Thứ nhất, coi sản phẩm là chiến lược, tuyển dụng lãnh đạo có thẩm quyền và đưa họ vào cấp cao nhất. Thứ hai, xây dựng năng lực thực chất, từ nguồn lực, công cụ đến thời gian dành cho thử nghiệm. Thứ ba, đào tạo để lãnh đạo, không chỉ quản lý - giúp đội ngũ hiểu độc giả, kết nối các phòng ban và đưa ra quyết định trong bối cảnh phức tạp.

Ngăn "chảy máu chất xám" trong báo chí

Một cảnh báo đáng chú ý là nguy cơ “chảy máu chất xám”. Dù một nửa chuyên gia sản phẩm muốn thăng tiến trong lĩnh vực này, chỉ 1/3 cam kết gắn bó với báo chí, gần một nửa sẵn sàng rời ngành và 15% đang cân nhắc bỏ việc.

Đây là nhóm nhân sự am hiểu kỹ thuật số, dữ liệu và chiến lược, mất họ sẽ là thiệt hại lớn. Giải pháp không chỉ nằm ở lương thưởng mà còn ở việc tạo ra môi trường hòa nhập, cơ hội thăng tiến và sự công nhận đúng mức.

Theo báo cáo, quản lý sản phẩm không phải là tối ưu hóa lượt truy cập hay sao chép mô hình công nghệ. Mục tiêu cuối cùng là trả lời câu hỏi: điều gì khiến báo chí trở nên thiết yếu trong đời sống con người ngày nay?

Và có thể nói rằng dù bằng cách nào, những tòa soạn biết đầu tư vào sản phẩm tin tức đa dạng và đáp ứng được với nhu cầu độc giả sẽ trở thành lực lượng dẫn dắt tương lai báo chí.

Ngọc Ánh (theo NPA, Journalism)