Từ vụ kiện của Vingroup: Tin giả buộc phải 'hầu toà'

Mối nguy không thể xem nhẹ

Ngày 8/9, Tập đoàn Vingroup - một trong những doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam đã thực hiện một bước đi pháp lý mạnh mẽ khi đồng thời khởi kiện dân sự, trình báo cơ quan chức năng và gửi văn bản tới các Đại sứ quán trong và ngoài nước liên quan đến hành vi đưa tin sai sự thật của 68 cá nhân và tổ chức.

Các đối tượng này đã sử dụng mạng xã hội như Facebook, TikTok, YouTube để lan truyền thông tin xuyên tạc, bịa đặt về tình hình tài chính, chất lượng sản phẩm, vấn đề pháp lý cũng như thông tin cá nhân của các lãnh đạo cấp cao trong tập đoàn.

Đây không đơn thuần là một vụ kiện bảo vệ danh tiếng của một doanh nghiệp. Nó phản ánh một hiện tượng nguy hiểm hơn, âm ỉ hơn và đang ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại: sự bùng nổ của tin giả và tin đồn thất thiệt trên không gian mạng, cùng với hệ lụy sâu rộng của nó đối với nhận thức cộng đồng, niềm tin xã hội và sự an toàn của môi trường kinh doanh.

Chúng ta đang sống trong một thời đại mà ai cũng có thể trở thành người phát ngôn. Chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh và một tài khoản mạng xã hội, bất kỳ ai cũng có thể phát tán thông tin đến hàng ngàn, thậm chí hàng triệu người khác.

Sự dân chủ hóa quyền tiếp cận và chia sẻ thông tin này từng được xem là biểu hiện tích cực của kỷ nguyên số, nhưng mặt trái của nó đang ngày càng lộ rõ. Không phải ai cũng có đủ kiến thức, đạo đức và trách nhiệm để sử dụng "quyền lực thông tin" mà công nghệ trao cho. Khi thông tin không còn được kiểm chứng, khi cảm tính và suy đoán thay thế cho sự thật, thì hậu quả không chỉ dừng lại ở một vài bài đăng vô thưởng vô phạt.

Tin giả, đặc biệt là những thông tin nhắm vào các tổ chức lớn hoặc cá nhân có tầm ảnh hưởng, thường có chủ đích và hệ thống. Trong trường hợp của Vingroup, các nội dung sai sự thật không xuất hiện một cách ngẫu nhiên hay đơn lẻ, mà được triển khai trên nhiều nền tảng, theo các chủ đề rõ ràng, nhắm vào điểm yếu tâm lý của dư luận.

Một doanh nghiệp càng lớn, càng có sức ảnh hưởng, thì càng dễ trở thành mục tiêu của những chiến dịch truyền thông tiêu cực. Đó có thể là sự cạnh tranh không lành mạnh, sự chống phá có tổ chức, hoặc đơn giản là trò câu view dựa trên sự tò mò và xu hướng "thích nghe tin xấu" của một bộ phận công chúng.

Hướng đi cứng rắn và toàn diện

Cần nhìn nhận một cách nghiêm túc rằng, tin giả không chỉ làm xói mòn danh tiếng của một cá nhân hay doanh nghiệp, mà còn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với nền kinh tế và an ninh xã hội.

Khi các nhà đầu tư, đối tác hay người tiêu dùng mất lòng tin vào doanh nghiệp do những tin đồn vô căn cứ, hệ lụy kéo theo là thiệt hại tài chính, sự sụt giảm giá trị thương hiệu, tâm lý hoang mang của thị trường và cả những đổ vỡ trong quan hệ hợp tác. Mặt khác, sự tấn công cá nhân bằng thông tin giả còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền riêng tư, sự an toàn cá nhân và uy tín xã hội của những người bị bịa đặt, xuyên tạc.

Không phải ngẫu nhiên mà Vingroup chọn cách tiếp cận cứng rắn và toàn diện. Tập đoàn này không chỉ tiến hành khởi kiện theo pháp luật Việt Nam, mà còn làm việc với luật sư quốc tế để xử lý theo luật pháp của các nước có công dân vi phạm.

Đồng thời, việc gửi thông báo tới đại sứ quán của các quốc gia liên quan cũng cho thấy đây không còn là một vụ việc mang tính nội bộ, mà là hành động có thông điệp mang tính toàn cầu: sự thật cần được bảo vệ, và những ai xuyên tạc sự thật đều phải chịu trách nhiệm.

Vấn đề đặt ra là làm thế nào để kiểm soát được tin giả trong một môi trường số đầy tính mở như hiện nay? Pháp luật cần đóng vai trò trung tâm trong việc thiết lập các giới hạn rõ ràng và chế tài nghiêm khắc đối với các hành vi vi phạm.

Tuy nhiên, luật pháp không thể làm tất cả. Bên cạnh hành lang pháp lý, điều mà xã hội cần hơn lúc này chính là một sự nâng cao nhận thức tập thể. Người dùng mạng cần học cách hoài nghi có trách nhiệm, biết phân biệt đâu là thông tin xác thực, đâu là trò bịp bợm.

Cộng đồng mạng phải được giáo dục để hiểu rằng, mỗi hành động chia sẻ, mỗi lượt bình luận hay bày tỏ cảm xúc trên mạng xã hội đều có thể mang theo hậu quả. Sự tự do trong không gian mạng không thể tách rời khỏi nghĩa vụ đạo đức và trách nhiệm công dân.

Vụ kiện của Vingroup là một bước ngoặt cần thiết. Nó không chỉ là biện pháp bảo vệ doanh nghiệp trước những tổn thương từ tin giả, mà còn là lời cảnh tỉnh cho cộng đồng về sự nghiêm trọng của vấn nạn này. Khi sự thật bị bóp méo, niềm tin bị đánh cắp và quyền lực thông tin bị lạm dụng, thì không chỉ doanh nghiệp, mà cả xã hội đều là nạn nhân.

Phan Anh