Nhà báo Tô Phán ra mắt sách "10h sáng Chủ Nhật": Viết để tri ân, để nhớ và để sống đẹp hơn
(CLO) Sáng 11/9, tại Hà Nội, cuốn sách “10h sáng Chủ Nhật” của nhà báo Tô Phán, Chủ tịch Hội Nhà báo Hà Nội, Tổng biên tập Tạp chí Công dân & Khuyến học được ra mắt trước sự chứng kiến của đông đảo bạn bè, đồng nghiệp, người thân và độc giả yêu mến ông.
Buổi lễ do Nhà xuất bản Dân Trí, Hội Nhà báo Hà Nội và Tạp chí Công dân và Khuyến học phối hợp tổ chức như một sự kiện văn hóa mang nhiều cảm xúc, nơi không chỉ một ấn phẩm mới ra đời, mà còn là một cuộc hành hương về nội tâm, về những giá trị sâu xa của tình người.
Những lát cắt đời người - từ hoài niệm đến thức tỉnh
"10h sáng Chủ Nhật" là tập tản văn dung dị nhưng sâu sắc, tập hợp 49 câu chuyện được chắt lọc từ trải nghiệm cá nhân và những chiêm nghiệm đời sống của tác giả. Với hơn 400 trang sách được chia thành bốn phần: Miền ký ức, Nơi luôn chờ ta về, Hương vị cuộc sống và Những lát cắt, tác phẩm khắc họa chân thực hành trình nội tâm của một con người từng đi qua đói nghèo, mất mát và hy vọng.
Tô Phán không đơn thuần kể chuyện, ông mở lòng để người đọc bước vào không gian của chính mình - nơi tình cảm gia đình, những ký ức tuổi thơ, lòng biết ơn, nỗi buồn lặng lẽ và cả sự tỉnh thức trước hiện thực xã hội cùng hiện diện.
Đó cũng là thông điệp về một "lối sống xanh": sống nhân văn, tử tế, bao dung và kết nối – điều mà xã hội hiện đại ngày càng khát khao.
Phần mở đầu, Miền ký ức, là hành trình trở về những tháng ngày thơ ấu, nơi kỷ niệm lặng lẽ nhưng không bao giờ mất dấu trong tâm hồn mỗi người. Những trang viết như “Tiền sự”, “Ám ảnh nợ nần”... khiến người đọc thấy thấp thoáng một thời gian khó, nhưng đồng thời cũng là nền tảng hình thành bản lĩnh và nhân cách của tác giả.
Tình cảm gia đình là mạch nguồn chảy mạnh mẽ trong phần hai – Nơi luôn chờ ta về. Hình ảnh người mẹ, người cha, mái nhà xưa hiện lên trong những bài viết như “Hai chỉ vàng của mẹ”, “Mái tóc của mẹ”, “Ba người đàn bà trong đời tôi”... là điểm tựa tinh thần không thể thay thế. Tình cảm ấy, với Tô Phán, không chỉ là hoài niệm, mà là gốc rễ cho mọi yêu thương khác trong đời.
Phần ba – Hương vị cuộc sống – đưa người đọc về những năm tháng sống trong thời bao cấp, vật lộn với cơm áo gạo tiền, như trong chính câu chuyện mang tên “10h sáng Chủ Nhật”. Nhưng vượt lên hoàn cảnh là sự lạc quan, kiên cường và niềm tin vào ngày mai.
Phần cuối – Những lát cắt – là cái nhìn sâu sắc, đôi khi không khoan nhượng của một người cầm bút trước những bất ổn xã hội. Các bài viết như “Một kiểu háo danh”, “Có một thứ tư duy vô ơn” hay những hồi ức về biến cố ở Quỳnh Lưu – Nghệ An, không nhằm lên án mà là để đánh thức, để soi sáng những giá trị thật sự của lòng tử tế, lòng biết ơn và sự nhân văn.
Viết để tri ân - Viết để giữ lại tình người
Tại lễ ra mắt, khi được hỏi về động lực thôi thúc mình viết nên cuốn sách, nhà báo Tô Phán đã bộc bạch:
"Không trải qua những sự cố, những sự việc bất thường với tư cách là người trong cuộc, không trải nghiệm với tư cách là nhân chứng, thì không có những niềm vui, những niềm đau như những vết sẹo hằn trong tâm hồn. Không có những niềm vui, niềm đau đó thì không suy ngẫm được. Không suy ngẫm thì không viết được. Nó như sự thúc ép tự thân: Phải viết, viết cho chính mình để như một món quà tri ân người thân và bạn bè từng chia ngọt sẻ bùi và cả chung những nỗi đau"!
Ông khẳng định, viết là để lưu giữ, là để trả ơn và cũng là để nối lại những sợi dây tình cảm tưởng chừng đã đứt đoạn. Và hơn cả, đó là một hành trình tìm lại chính mình, qua từng trang viết, từng chi tiết nhỏ, như lời tâm sự lặng lẽ mà sâu sắc.
Tô Phán cũng thể hiện quan điểm mạnh mẽ về gốc rễ của tình yêu thương và lòng biết ơn:
"Ai không yêu thương gia đình của mình, không yêu thương người thân của mình mà lại vỗ ngực rằng mình yêu nhân dân, yêu đất nước, thì tình yêu đó là đồ giả"!
"Ai không có lòng biết ơn thì không đáng được hưởng trái ngọt của đời, dù cả khi họ sống trong nhung lụa"!
TS Nguyễn Đức Mậu - nhà nghiên cứu văn học, bạn tri kỷ suốt 45 năm của nhà báo Tô Phán – đã có những nhận xét sâu sắc về cuốn sách:
"Đây là kinh lịch cuộc đời, cuộc sống, là nội dung của một quá trình trải nghiệm đau đớn và hạnh phúc, biết và thấy, nghe và hiểu, giao du và giao tiếp. Những gì ta đọc được ở đây có thể sẽ thú vị không chỉ với bạn bè hay người thân thiết của tác giả, mà cả với những ai từng đi qua một thời đầy biến động".
Ông ví cuốn sách như một tư liệu sống động của một thời, giúp bù đắp những khoảng trống ký ức mà thế hệ hôm nay có thể chưa từng trải qua, hoặc đã lãng quên. TS. Nguyễn Đức Mậu đặc biệt nhấn mạnh:
"Điểm lấp lánh xuyên suốt tập sách chính là tình người – thứ gắn bó, bền lâu và thiêng liêng nhất trong mọi mối quan hệ. Dẫu thời cuộc biến đổi, dẫu những thang bậc giá trị xã hội có lên xuống, thì ‘tình người’ vẫn là ánh sáng luôn lấp lánh".
Tựa đề "10h sáng Chủ Nhật" được lấy từ chính tên một bài viết của tác giả đã đăng trên Tạp chí Công dân và Khuyến học - bài viết chủ đạo và mang thông điệp cốt lõi cho cả tập sách. Đó là thời khắc mà theo tác giả, cuộc sống như chậm lại, khi phố phường vơi tiếng ồn, lòng người tĩnh hơn, và tâm hồn ta dễ dàng trở về bên trong.
Đó không chỉ là một thời điểm, mà là một biểu tượng cho sự dừng lại, để lắng nghe tiếng lòng mình, để nhận ra những điều quý giá mà đôi khi ta lãng quên trong tất bật thường nhật.