Sự lan toả từ chính sách giảm nghèo giai đoạn 2021-2025 và những kết quả quan trọng

Từ định hướng đến mục tiêu xuyên suốt và nhân văn

Thực hiện Nghị quyết số 24/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 – 2025, được thực hiện trên phạm vi cả nước với trọng tâm là các địa phương nghèo, đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo.

Trong đó, mục tiêu tổng quát của Chương trình là thực hiện giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo; hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo vượt lên mức sống tối thiểu, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia, nâng cao chất lượng cuộc sống; hỗ trợ các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn.

Đồng thời, phấn đấu tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều duy trì mức giảm 1,0 - 1,5%/năm; tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3,0%/năm; 30% huyện nghèo, 30% xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn; tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm từ 4 - 5%/năm.

Đáng chú ý, Chương trình đặt ra chỉ tiêu chủ yếu cần đạt được đến năm 2025 là giảm 1/2 số hộ nghèo và hộ cận nghèo so với đầu kỳ theo chuẩn nghèo đa chiều của quốc gia; 100% các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo được hỗ trợ đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội liên kết vùng, phục vụ dân sinh, sản xuất, thương mại, lưu thông hàng hóa và cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản…

Được biết, tổng nguồn vốn dành cho thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 vào khoảng 75.000 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương 48.000 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương 12.690 tỷ đồng và huy động hợp pháp khác 14.310 tỷ đồng.

…Đến minh chứng cho tinh thần "không để ai bị bỏ lại phía sau"

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sau gần 5 năm triển khai việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, công tác giảm nghèo đã đạt được nhiều kết quả tích cực.

Theo đó, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều đã giảm còn 1,93% (tỉ lệ đầu kỳ là 5,2%, bình quân giảm 1,03%/năm) đạt chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao giảm từ 1,0-1,5%/năm. Tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số cuối năm 2024 còn 12,55% (tỷ lệ đầu kỳ là 25,91%, bình quân giảm 4,45%), đạt chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao giảm từ 3,0%/năm.

Chương trình đã triển khai 10.587 mô hình, dự án giảm nghèo, trong đó 9.816 mô hình thuộc lĩnh vực nông nghiệp và 771 mô hình phi nông nghiệp, với sự tham gia của 205.585 hộ (110.098 hộ nghèo, 63.659 hộ cận nghèo, 31.828 hộ mới thoát nghèo) nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

Các mô hình này không chỉ tạo sinh kế bền vững, tăng thu nhập mà còn thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động tại các địa phương nghèo, từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung, gắn với chuỗi giá trị. Các dự án hỗ trợ sản xuất nông nghiệp (6.174 dự án) đã giúp 99.594 hộ cải thiện phương thức canh tác, áp dụng công nghệ cao, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Đặc biệt, đến năm 2025 đã có 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo, gồm các xã Vạn Thạnh (tỉnh Khánh Hòa) xã Lộc Bình, xã Điền Hương, xã Phong Chương, xã Phú Diên (TP Huế); Xã Phước Vĩnh Đông (tỉnh Long An); xã An Thuận, xã Bình Thạnh, xã Mỹ Hưng, xã An Thủy, xã Thạnh Hải, xã An Thạnh, xã An Quy (tỉnh Bến Tre); xã Nhơn Mỹ (tỉnh Sóc Trăng); xã Ngư Lộc (tỉnh Thanh Hóa); xã Hải An, xã Hải Khê, xã Do Hải (tỉnh Quảng Trị); xã Thổ Sơn (tỉnh Kiên Giang) đã thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn (đạt 35%) vượt mục tiêu Quốc hội, Chính phủ giao.

Đáng chú ý, Chương trình đã đạt được nhiều chỉ tiêu quan trọng trong việc giải quyết các chiều thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản như: Cải thiện tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ em dưới 16 tuổi giảm còn 26,43%, vượt chỉ tiêu dưới 34% được giao. Gần 200 nghìn trẻ em và gần 130 nghìn phụ nữ mang thai đã được hỗ trợ bổ sung vi chất dinh dưỡng.

Chương trình cũng đã triển khai trên 9.300 mô hình sinh kế, vượt xa mục tiêu hỗ trợ trên 1.000 mô hình. Hỗ trợ kết nối việc làm thành công cho gần 125 nghìn lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, vượt mục tiêu tối thiểu 100 nghìn lao động nhằm phát triển sinh kế và kết nối việc làm.

Cùng với đó là hàng ngàn công trình hạ tầng thiết yếu được đầu tư xây dựng mới và duy tu hàng ngàn các công trình khác, góp phần cải thiện điều kiện sống, hỗ trợ sản xuất, thương mại, lưu thông hàng hóa và cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các khu vực nghèo với các vùng khác. Hỗ trợ xây dựng mới, sửa chữa nhà ở cho gần 90.000 hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện nghèo, giúp người nghèo có được ngôi nhà mơ nước, nơi ở an toàn, sạch đẹp, đóng góp tích cực vào Phong trào thi đua Cả nước chung tay xoá nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước.

Những con số ấn tượng kể trên không chỉ cho thấy một tầm nhìn chiến lược, một cách làm sát thực tiễn mà còn cho thấy chính sách "khoanh vùng – đầu tư tập trung – hỗ trợ linh hoạt" của Chính phủ đang ngày một phát huy hiệu quả. Ở đó còn là sự đồng lòng, nhất trí của cả hệ thống chính trị, sự đồng hành của các cấp, các ngành, sự chung tay của toàn thể nhân dân… Tất cả đã và sẽ tạo nên niềm tin mạnh mẽ rằng chúng ta có thể vươn tới những thành quả mới trong công tác giảm nghèo bền vững.

Trần Anh Tuấn