Hoàn thiện hành lang pháp lý, chứng khoán Việt Nam thêm hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư ngoại
(CLO) Nghị định số 245 đã mở ra cánh cửa lớn cho dòng vốn quốc tế vào thị trường chứng khoán Việt Nam, nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.
Hướng tới mục tiêu thu hút vốn đầu tư nước ngoài, tạo nguồn lực phát triển kinh tế đất nước bước vào kỷ nguyên mới, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 245, ngày 11/9/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán.
Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), Nghị định số 245 là một trong các giải pháp quan trọng liên quan đến nhà đầu tư nước ngoài.
Thứ nhất, Nghị định 245 tăng cường thu hút sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) vào các đợt chào bán, phát hành chứng khoán, thông qua việc tạo điều kiện thuận lợi trong xác định tư cách nhà đầu tư chuyên nghiệp của nhà đầu tư nước ngoài.
Cụ thể, Nghị định số 245 đã bổ sung quy định liên quan đến tài liệu xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp của NĐTNN tương thích với giấy tờ, tài liệu của nước ngoài, giúp NĐTNN thuận lợi hơn khi tham gia vào các đợt chào bán, phát hành riêng lẻ…
Thứ hai, Nghị định 245 đảm bảo quyền của cổ đông là nhà đầu tư nước ngoài trong việc mua, bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán (TTCK).
Cụ thể, Nghị định số 245 bãi bỏ quy định Đại hội đồng cổ đông, Điều lệ công ty đại chúng được quyết định tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa thấp hơn mức quy định của pháp luật và cam kết quốc tế.
Đồng thời Nghị định cũng bổ sung về điều khoản chuyển tiếp quy định thời hạn các công ty đại chúng phải hoàn thành thủ tục thông báo tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa, do hiện nay nhiều công ty đại chúng chưa hoàn thành thủ tục này nên thị trường chưa phản ánh đúng tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa tại công ty đại chúng.
Thứ ba, đơn giản hóa thủ tục về cấp mã số giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài
Tại Nghị định số 245, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ để tiếp tục đơn giản hóa thủ tục cấp, hủy, thay đổi thông tin mã số giao dịch chứng khoán (MSGD) của NĐTNN theo hướng cắt giảm thủ tục yêu cầu thành viên lưu ký phải gửi hồ sơ giấy lên cho VSDC sau khi được cấp mã số giao dịch trực tuyến (ESTC) để VSDC cấp Giấy chứng nhận đăng ký mã số giao dịch chính thức.
Theo đó, Nghị định sửa đổi đã rút ngắn thủ tục để VSDC gửi xác nhận ESTC cho thành viên lưu ký để thành viên lưu ký thông báo cho NĐTNN trong vòng 01 ngày làm việc kể từ ngày tiếp nhận thông tin kê khai từ thành viên lưu ký mà không cần nộp hồ sơ giấy để VSDC cấp Giấy chứng nhận đăng ký mã số giao dịch chính thức như trước đây. Như vậy theo quy định mới, NĐTNN được giao dịch ngay sau khi được cấp ESTC và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Thứ tư, bổ sung quy định về việc cho phép các công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán nước ngoài được cấp 02 mã số giao dịch chứng khoán.
Nghị định số 245 đã bổ sung quy định cho phép các công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán nước ngoài khi đầu tư trên TTCK Việt Nam được cấp 2 mã số giao dịch chứng khoán (1 mã số giao dịch chứng khoán cho hoạt động giao dịch của chính công ty và 1 mã số giao dịch chứng khoán cho hoạt động quản lý giao dịch của khách hàng của công ty), tương tự các công ty chứng khoán nước ngoài khi đầu tư tại Việt Nam để tối ưu hóa quy trình quản lý và theo dõi tách bạch nội bộ theo từng loại hình hoạt động theo thông lệ quốc tế.
Thứ năm, hoàn thiện cơ sở pháp lý để triển khai hoạt động bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán theo cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP).
Một trong các nỗ lực rất lớn từ Bộ Tài chính, UBCKNN trong thời gian qua là giải quyết bài toán về không yêu cầu ký quỹ trước giao dịch (Non– Prefunding) trong giao dịch chứng khoán của NĐTNN.
Bộ Tài chính đã đưa vào quy định tại Thông tư số 68/2024/TT-BTC ngày 18/9/2024, Thông tư số 18/2025/TT-BTC ngày 26/4/2025 cho phép tổ chức thành lập theo pháp luật nước ngoài tham gia đầu tư trên TTCK Việt Nam được mua cổ phiếu mà không cần có đủ tiền ngay tại thời điểm đặt lệnh giao dịch.
Quy định trên đã giúp các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài hạn chế hơn các biến động về tỷ giá trong chu kỳ thanh toán, tối ưu hóa quyền lợi của NĐTNN trong giao dịch mua chứng khoán. Đây là bước đầu song song với các giải pháp mà Bộ Tài chính, UBCKNN đang gấp rút triển khai là đưa vào vận hành mô hình bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán theo cơ chế CCP.
Tại Nghị định số 245, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ để bổ sung một số quy định nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý để triển khai cơ chế CCP cũng như thành lập công ty con để đảm nhận chức năng CCP trên cơ sở quy định tại Luật số 56.
Thứ sáu, minh bạch thông tin, bảo vệ nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.
Nhằm tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài nắm bắt được thông tin như nhà đầu tư trong nước, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 68/2024/TT-BTC, trong đó bổ sung quy định tổ chức niêm yết, công ty đại chúng thực hiện công bố thông tin đồng thời bằng tiếng Anh theo lộ trình.
Tiếp tục thực hiện mục tiêu minh bạch hóa TTCK, Nghị định số 245/2025/NĐ-CP bổ sung nhiều quy định theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế như quy định về việc trái phiếu doanh nghiệp chào bán ra công chúng phải có xếp hạng tín nhiệm (XHTN), đồng thời doanh nghiệp được sử dụng XHTN của các tổ chức XHTN uy tín quốc tế như Moody’s, Standard & Poor, Fitch Ratings.
Ngoài ra, Nghị định cũng mở rộng đối tượng được làm tổ chức bảo lãnh thanh toán trái phiếu doanh nghiệp chào bán ra công chúng, không chỉ gồm các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài như hiện nay mà còn bao gồm cả bảo lãnh thanh toán của tổ chức tài chính ở nước ngoài, tổ chức tài chính quốc tế; đơn giản hóa điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng tại Việt Nam của tổ chức tài chính quốc tế…
Bên cạnh đó, Nghị định bổ sung các quy định liên quan đến trách nhiệm chi trả cổ tức của công ty đại chúng, sửa đổi một số quy định về quản trị công ty đại chúng để hạn chế xung đột lợi ích;chứng khoán hoặc bị cấm thực hiện hoạt động giao dịch chứng khoán…
Các quy định này nhằm đảm bảo minh bạch hơn nữa các hoạt động về chứng khoán và TTCK, đồng thời bảo vệ tốt hơn các quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.