Xe đỗ dưới nắng đang làm thành phố nóng lên nhanh chóng, đặc biệt là xe màu tối

Hiệu ứng đảo nhiệt đô thị mô tả hiện tượng các khu vực đô thị trở nên nóng hơn đáng kể so với vùng nông thôn hoặc ngoại ô xung quanh.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng chủ yếu xuất phát từ việc thiếu không gian xanh với cây cối giúp làm mát không khí qua quá trình bốc hơi nước, trong khi đó lại có nhiều tòa nhà và đường sá hơn, vốn dễ hấp thụ và giữ nhiệt từ mặt trời, khiến thành phố duy trì nhiệt độ cao hơn.

Hầu hết các nghiên cứu khoa học về đảo nhiệt đô thị tập trung vào tác động làm nóng từ tòa nhà, đường sá và ô nhiễm không khí, song ảnh hưởng từ số lượng lớn xe ô tô tại các trung tâm đô thị đông đúc chưa được xem xét kỹ lưỡng.

Các vật liệu chế tạo xe thường dễ hấp thụ nhiệt, và nhiều xe có màu tối, yếu tố này có thể ảnh hưởng đáng kể đến mức độ tăng nhiệt của vật liệu. Do đó, có vẻ như xe ô tô đang đóng góp một phần không nhỏ vào hiệu ứng đảo nhiệt đô thị.

Để xác định mức độ đóng góp nhiệt từ xe ô tô, một nhóm nghiên cứu gần đây đã thực hiện khảo sát đo lường nhiệt độ tại các khu vực xung quanh xe sau một ngày nắng dài và phân tích tác động của những phương tiện nóng lên tại Lisbon.

Kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí City and Environment Interactions. Các nhà nghiên cứu đã đỗ một chiếc xe màu đen và một chiếc xe màu trắng trên bãi đỗ xe nhựa đường, để chúng tiếp xúc với nắng suốt phần lớn thời gian trong ngày.

Sau đó, họ quay lại đo nhiệt độ tại các điểm khác nhau xung quanh cả hai xe và trên mặt nhựa đường. Ngoài ra, nhóm còn phân tích dữ liệu đỗ xe và giao thông từ Lisbon để ước tính phân bố không gian và mật độ xe đỗ trên toàn thành phố, từ đó tính toán tác động làm nóng.

Kết quả đo lường nhiệt độ cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa tác động từ hai chiếc xe và mặt nhựa đường. Họ phát hiện rằng chiếc xe màu đen làm tăng nhiệt độ không khí lên 3,8°C so với phần nhựa đường liền kề. Chiếc xe màu trắng cũng làm tăng nhiệt độ ở nhiều khu vực, nhưng mức độ thấp hơn nhiều.

Các tác giả nghiên cứu ghi nhận rằng sự khác biệt lớn nhất được quan sát phía trên chiếc xe màu đen, cụ thể ngay trên trung tâm nóc xe ở khoảng cách 20 cm, mức chênh lệch nhiệt độ dao động từ 3,39°C đến 3,79°C, cao hơn khoảng 1°C so với vị trí tương tự trên nóc xe trắng.

Các giá trị chênh lệch xung quanh xe trắng nhỏ hơn đáng kể và thường mang giá trị âm. Những quan sát này chứng minh rằng màu sắc của xe có thể ảnh hưởng lớn đến nhiệt độ không khí xung quanh.

Tác động này không quá bất ngờ, vì màu tối nổi tiếng với khả năng hấp thụ nhiều ánh sáng mặt trời hơn, trong khi màu sáng phản xạ tốt hơn. Xe trắng có thể phản xạ tới 85% ánh nắng, còn xe đen chỉ khoảng 5-10%. Hơn nữa, phần lớn bề mặt ngoài xe thường làm từ lớp kim loại mỏng, hấp thụ nhiệt nhanh hơn nhựa đường.

Thường thì xe đỗ có thể chiếm phần lớn mặt đường và lấp đầy bãi đỗ ở khu vực đô thị đông đúc. Dĩ nhiên, số lượng xe tăng cao hơn vào ban ngày, khi nhiều người di chuyển từ ngoại ô vào làm việc.

Cuối cùng, điều này làm thay đổi đáng kể khả năng hấp thụ nhiệt cục bộ.

Điều thú vị là các nhà nghiên cứu tính toán rằng khả năng hấp thụ bức xạ mặt trời có thể giảm đáng kể nếu tất cả xe trong thành phố đều có màu sáng, gần như tăng gấp đôi hệ số albedo tập thể ở một số khu vực, tức khả năng phản xạ ánh sáng của vật liệu.

Họ giải thích rằng nếu tất cả xe đều màu trắng với hệ số albedo là 0,8, thì ở những phần thành phố này, độ phản xạ của đường sá sẽ tăng từ 0,2 lên ít nhất 0,28-0,39, giảm đáng kể lượng bức xạ mặt trời hấp thụ. Ngược lại, nếu xe đều màu đen, hệ số albedo sẽ giảm xuống dưới 0,19-0,18.

Mặc dù việc yêu cầu mọi người chuyển sang xe màu sáng có thể hơi quá mức, nhưng vẫn có cách thức dần dần chuyển dịch sang phương tiện sáng màu hơn hoặc sử dụng các cấu trúc phản xạ để che phủ bãi đỗ, nhằm giảm hiệu ứng đảo nhiệt đô thị.

Các tác giả nghiên cứu đề xuất một số gợi ý cho quy hoạch đô thị và chiến lược giảm nhiệt như sau. Từ góc độ quy hoạch đô thị, có thể cần xem xét các quy định đỗ xe dựa trên màu sắc ở khu vực nhạy cảm với nhiệt, chẳng hạn cấm xe màu tối ở những nơi nóng nhất hoặc khuyến khích sử dụng lớp phủ phản xạ.

Ngoài ra, việc thúc đẩy cấu trúc che bóng ở bãi đỗ ngoài trời có thể giúp giảm tiếp xúc nhiệt. Các biện pháp bổ sung bao gồm sử dụng vật liệu lát đường có độ phản xạ cao, lưu ý đến vấn đề chói sáng tiềm ẩn, trồng cây ven đường, và tăng cường hạ tầng xanh như mái nhà cây xanh, tường cây, cùng hành lang đô thị nhằm nâng cao bốc hơi nước, che bóng và thông gió.

(Theo Phys.org)

Hải Hà