Thành phố ngầm của Đức Quốc xã ẩn dưới vùng nông thôn ở Ba Lan
(CLO) Vùng nông thôn yên bình quanh ngôi làng nhỏ Pniewo của Ba Lan ẩn giấu câu chuyện u ám - một thành phố ngầm của Đức Quốc xã.
Festungsfront Oder-Warthe-Bogen, hay còn gọi là Ostwall, là một quần thể công sự ngầm được xây dựng trước Thế chiến II, khi trùm phát xít Adolf Hitler tìm cách củng cố biên giới phía đông của Đức Quốc xã.
Nằm giữa sông Oder và Warta - nay thuộc biên giới Đức và Ba Lan - cơ sở này phần lớn vẫn còn nguyên vẹn: một mê cung khổng lồ gồm các đường hầm, nhà ga xe lửa ngầm, công sự chiến đấu... khổng lồ kéo dài khoảng 30 km.
Một tham vọng thất bại
Câu chuyện của Ostwall bắt đầu từ thập niên 1930, khi Hitler phát động chiến dịch quân sự hóa rầm rộ, thách thức các hiệp ước kết thúc Thế chiến I.
Hitler hướng sự chú ý đến “Cổng Lubusz”, vùng đất giữa hai con sông Oder và Warta (lúc đó vẫn thuộc Đức), coi đây là nơi cần được củng cố. Các chiến lược gia tin rằng bảo vệ hành lang này là chìa khóa để giữ an toàn cho Berlin.
Năm 1935, bản kế hoạch “Vành cung Phòng thủ” hoàn tất, và chính Hitler đã tới thị trấn Wysoka gần đó để đặt nền móng cho dự án. Việc xây dựng bắt đầu năm sau.
Tham vọng của dự án gần như khó tin. Các kỹ sư hình dung một tuyến phòng thủ kéo dài gần 80 km, dự kiến thi công đến năm 1951. Dù chưa bao giờ hoàn thành, công trình vẫn thuộc hàng tiên tiến nhất thế giới lúc bấy giờ. Riêng khu trung tâm đã tiêu thụ hơn 56 triệu lít bê tông và có thể chứa hàng chục nghìn binh sĩ.
Nhưng ưu tiên thay đổi. Đến năm 1938, Đức hướng sự chú ý sang phía tây, về phía Pháp, và công trình bị đình lại. Một năm sau, khi Đức xâm lược Ba Lan và khơi mào Thế chiến II, mục đích chiến lược phòng thủ của Ostwall dường như bị biến mất.
Khi chiến tranh lan rộng, Ostwall vẫn nằm trong bộ máy chiến tranh của Đức Quốc xã. Tháng 1/1945, khi Hồng quân Liên Xô tiến công và đã chiếm trọn phòng tuyến chỉ trong ba ngày. Thành phố ngầm bị bỏ hoang kể từ đó.
Trong một thời gian, quân đội Ba Lan tiếp quản và duy trì khu vực này, nhưng đến thập niên 1960, chi phí quá lớn, và các đường hầm lại bị bỏ phế.
Bước vào bóng tối
Thế kỷ 21 mang lại một “cuộc đời thứ hai” cho Ostwall. Với sự hỗ trợ của Liên minh châu Âu và chính quyền địa phương, nơi đây đã được biến thành một điểm du lịch.
Bảo tàng Khu vực Phòng thủ Międzyrzecz chính thức khai trương năm 2011. Từ bên ngoài, boong-ke lối vào trông gần như hài hước, với mái vòm xanh hình nấm. Bên trong, không khí lạnh lẽo, ẩm ướt nhưng bất ngờ lại khá dễ chịu.
“Đức Quốc xã thiết kế khu phức hợp này cho việc trú quân lâu dài, nên mọi thứ đều được xây dựng để dễ sống hơn”, hướng dẫn viên Mikolaj Wiktorowski giải thích.
Cuộc sống ngầm được tái hiện với ma-nơ-canh mặc quân phục đứng gác ở phòng hành chính, phòng ngủ, thậm chí trước nhà vệ sinh, gợi lại nhịp sống của một đội quân đã biến mất.
Với một công trình gần trăm năm tuổi, đây là kỳ tích kỹ thuật đáng kinh ngạc. Cầu thang xoắn ốc dẫn xuống được xây với độ chính xác lạnh lùng đặc trưng của nhiều siêu cấu trúc Đức Quốc xã. Nó dẫn tới đường hầm chính rộng rãi, có đường ray và hệ thống ống dẫn.
Đây là hệ thống công sự tiên tiến nhất về mặt công nghệ của Đức Quốc xã và vẫn là một trong những hệ thống lớn nhất thuộc loại này trên thế giới ngày nay. Nó bao gồm khoảng 100 công trình phòng thủ bê tông được kết nối một phần với nhau bằng mạng lưới đường hầm. Một số pháo đài và đường hầm có thể được tham quan tại khu vực công sự khổng lồ này.