Một số nước NATO vẫn phụ thuộc vào năng lượng Nga vì lý do chiến lược và kinh tế
(CLO) Trump kêu gọi NATO ngừng mua dầu Nga, khi Thổ Nhĩ Kỳ chi 90 tỷ USD và Hungary 13,4 tỷ USD vì lợi ích kinh tế.
Ngày thứ Bảy tuần trước, Tổng thống Donald Trump đã kêu gọi các quốc gia thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) chấm dứt hoàn toàn việc sử dụng dầu mỏ từ Nga trước khi ông đồng ý áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt đối với Moscow.
Lời kêu gọi này đặt ra câu hỏi vì sao một số nước NATO vẫn tiếp tục nhập khẩu dầu Nga, dù cuộc xung đột ở Ukraine đã kéo dài nhiều năm.
Các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine dường như rơi vào bế tắc khi Nga mở đợt tấn công mới vào Ukraine trong tuần này. Moscow, quốc gia khởi động chiến dịch quân sự tại Ukraine từ tháng 2 năm 2022, tuyên bố tạm dừng đàm phán hòa bình và cáo buộc các nước châu Âu cản trở tiến trình này, theo Reuters.
Phía Nga cho rằng Ukraine không công nhận thực tế trên chiến trường, trong khi Ukraine khẳng định Nga thiếu thiện chí trong việc đạt được thỏa thuận hòa bình.
Tổng thống Donald Trump bày tỏ sự không hài lòng với tiến độ chậm chạp kể từ khi trở lại nhiệm sở. Ông từng tuyên bố sẽ nhanh chóng chấm dứt xung đột nếu tái đắc cử.
Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể đang trì hoãn và không nghiêm túc trong đàm phán. Ông đồng thời chỉ trích cả Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vì không thực hiện các bước cần thiết để đạt được thỏa thuận.
Trong bài đăng trên Truth Social hôm thứ Bảy, Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh rằng ông sẵn sàng áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ đối với Nga, nhưng chỉ khi các nước NATO đồng ý ngừng mua dầu từ Nga.
Ông lập luận rằng việc cắt đứt nguồn thu năng lượng sẽ gây áp lực lớn lên kinh tế Nga, từ đó góp phần chấm dứt cuộc xung đột mà ông gọi là “vô lý nhưng chết chóc”. Ông cũng đề cập đến khả năng tăng thuế đối với Trung Quốc để gia tăng hiệu quả của các biện pháp này.
Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh rằng nếu NATO làm theo đề xuất của ông, cuộc chiến có thể sớm kết thúc, qua đó cứu được nhiều sinh mạng. Ngược lại, ông cho rằng nếu các nước không hợp tác, nỗ lực này sẽ chỉ lãng phí thời gian, năng lượng và nguồn lực của Mỹ.
Trước đó, các hợp đồng mua khí đốt Nga của châu Âu đã hết hạn vào cuối năm 2024, dẫn đến việc Ukraine cắt nguồn vận chuyển khí đốt qua lãnh thổ nước này. Quyết định này khiến các quan chức Nga cảnh báo rằng động thái trên sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến mức sống của người dân châu Âu.
Đô đốc đã nghỉ hưu James G. Stavridis, cựu Tư lệnh Tối cao Lực lượng Đồng minh NATO tại châu Âu, ủng hộ quan điểm của Tổng thống Donald Trump.
Trong một buổi phỏng vấn trên CNN, ông Stavridis cho biết phần lớn dầu và khí đốt Nga không còn được châu Âu mua, nhưng vẫn còn một số quốc gia chưa từ bỏ nguồn cung này.
Ông Stavridis đồng tình rằng cần chỉ ra những quốc gia này, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của các biện pháp trừng phạt kinh tế, đặc biệt đối với Trung Quốc, và việc tịch thu tài sản Nga tại các ngân hàng châu Âu để gây áp lực lên Tổng thống Vladimir Putin.
Trong khi đó, Nga tiếp tục né tránh các lệnh trừng phạt bằng cách bán năng lượng cho các nước như Ấn Độ và Trung Quốc. Điều này đã khiến Tổng thống Donald Trump áp đặt các biện pháp trừng phạt nặng nề lên cả hai quốc gia, gây ra một số căng thẳng với Ấn Độ, dù quan hệ song phương trước đó vốn mang tính xây dựng.
Vì sao một số nước NATO vẫn mua dầu Nga?
Một lý do chính khiến một số quốc gia NATO tiếp tục nhập khẩu dầu Nga là giá bán thấp hơn nhiều so với thị trường toàn cầu, trong bối cảnh giá dầu và khí đốt tăng cao đã góp phần gây ra khủng hoảng chi phí sinh hoạt ở một số nước.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch, từ ngày 1 tháng 1 năm 2023 đến ngày 30 tháng 7 năm 2025, Thổ Nhĩ Kỳ là nước mua năng lượng Nga nhiều thứ ba, sau Trung Quốc và Ấn Độ, với tổng chi khoảng 90 tỷ USD, trong đó 62 tỷ USD dành cho dầu mỏ.
Hungary và Slovakia cũng nằm trong top 10 nước nhập khẩu năng lượng Nga, với Hungary chi khoảng 13,4 tỷ USD và Slovakia chi khoảng 10 tỷ USD cho dầu và khí đốt.
Hiện chưa rõ liệu Tổng thống Donald Trump có trực tiếp đối thoại với Thủ tướng Hungary Viktor Orbán hay Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, hai nhà lãnh đạo vốn được xem là đồng minh của ông. Liên minh châu Âu (EU) đã cố gắng chuyển hướng sang nguồn cung năng lượng từ Azerbaijan để thay thế Nga.
Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng Azerbaijan có thể nhập thêm nhiên liệu từ Nga để đáp ứng nhu cầu của châu Âu, theo Politico. Dù vậy, Azerbaijan khẳng định khí đốt nhập từ Nga chỉ phục vụ nhu cầu nội địa.
Sự phụ thuộc vào năng lượng Nga của một số nước NATO phản ánh những thách thức chiến lược và kinh tế trong việc cân bằng giữa an ninh năng lượng và áp lực chính trị quốc tế.
Trong bối cảnh xung đột Ukraine tiếp diễn, các cuộc đàm phán và quyết định sắp tới sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình quan hệ kinh tế và chính trị toàn cầu.
Theo Newsweek