Vận hành hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp – Nhìn từ nhóm giải pháp bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu cho cán bộ

Đây là những vấn đề được đặt ra tại Hội thảo Khoa học về tổ chức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp gắn với phạm vi quản lý nhà nước của ngành Thanh tra do Trường Cán bộ thanh tra - Thanh tra Chính phủ tổ chức sáng ngày 16/9, tại Lâm Đồng.

Trình độ không đồng đều, kiến thức về khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng còn hạn chế

Theo khái quát của Sở Nội vụ tỉnh Lâm Đồng, hiện nay, đội ngũ cán bộ công chức, viên chức (cán bộ) trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng trên cơ sở hợp nhất 3 tỉnh (Lâm Đồng, Bình Thuận và Đắk Nông) được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau.

Do đó, việc đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ là nhiệm vụ mà đòi hỏi các cấp, các ngành phải thực hiện thường xuyên và liên tục, nhằm đáp ứng tiêu chuẩn của từng ngạch công chức và chức danh cán bộ, công chức, viên chức; trang bị những kiến thức và kỹ năng cơ bản, bổ sung kiến thức chuyên môn nghiệp vụ và quản lý nhà nước nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ nhà nước thành thạo về chuyên môn nghiệp vụ, có trình độ năng lực đáp ứng yêu cầu kiện toàn và nâng cao hiệu quả của bộ máy quản lý nhà nước;

Tiếp tục thực hiện có chất lượng, hiệu quả chương trình cải cách hành chính nhà nước để đáp ứng những yêu cầu khách quan của thời kỳ đổi mới hiện nay nhằm góp phần xây dựng nguồn nhân lực có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, tinh thần trách nhiệm cao, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước thời kỳ mới.

Bên cạnh những ưu điểm, cần nhìn nhận thẳng thắn vào những tồn tại, hạn chế đội ngũ công chức cấp xã hiện nay như: (1) Trình độ chuyên môn, pháp lý không đồng đều; nhiều công chức được đào tạo từ các ngành khác, kiến thức pháp luật về khiếu nại, tố cáo (KN, TC), phòng chống tham nhũng (PCTN) còn hạn chế, chưa theo kịp các quy định mới được sửa đổi, bổ sung; (2) Kỹ năng nghiệp vụ còn yếu: Thiếu kỹ năng tiếp xúc, đối thoại, lắng nghe và định hướng cho người dân; kỹ năng xử lý tình huống phức tạp, ngăn chặn các vụ việc gây mất an ninh trật tự; kỹ năng soạn thảo văn bản, ghi chép biên bản còn sơ sài. (3) Ứng dụng công nghệ thông tin hạn chế: Nhiều công chức cao tuổi gặp khó khăn trong sử dụng phần mềm nghiệp vụ, hệ thống một cửa điện tử, cổng dịch vụ công để tiếp nhận và xử lý đơn thư, dẫn đến hiệu quả công việc chưa cao. (4) Tâm lý ngại va chạm, thiếu kiên quyết: Tâm lý "né tránh", ngại giải quyết các vụ việc phức tạp, có dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực vì sợ ảnh hưởng đến quan hệ láng giềng, dòng họ.

Cần kịp thời bồi dưỡng cán bộ thanh tra, tiếp dân, phòng chống tham nhũng

Từ thực trạng trên, đại diện Sở Nội vụ Lâm Đồng nhận định, nhu cầu đào tạo cần tập trung vào 3 nhóm chính: Trong đó, bên cạnh nhu cầu về kỹ năng mềm và nhu cầu về thái độ và đạo đức nghề nghiệp thì nhu cầu về kiến thức đóng vai trò quan trọng hàng đầu. Nhất là việc hệ thống hóa và cập nhật các quy định của pháp luật mới nhất về tiếp công dân, KN, TC, PCTN (Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Phòng chống tham nhũng,...). Kiến thức về quy trình, thủ tục giải quyết đơn thư từ tiếp nhận, phân loại, xác minh, kết luận đến tổ chức đối thoại. Kiến thức về giám sát, kiểm tra và các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực tại cơ sở.

Theo ý kiến của chuyên gia, đội ngũ cán bộ là nguồn nhân lực có vai trò hết sức quan trọng trong công tác quản lý hành chính nói chung và thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết KN,TC và PCTN, tiêu cực nói riêng. Đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ là việc làm thường xuyên, có ý nghĩa quan trọng. Hằng năm nhà nước tập trung nguồn kinh phí khá lớn dành cho công tác đào tạo, bồi dưỡng và thu hút cán bộ. Thông qua đào tạo, bồi dưỡng chất lượng đội ngũ cán bộ ngày càng nâng lên cả về trình độ chuyên môn, kiến thức và kỹ năng, kinh nghiệm công tác và năng lực thực thi công vụ.

Đóng góp ý kiến tham luận tại Hội thảo Khoa học về tổ chức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp gắn với phạm vi quản lý nhà nước của ngành Thanh tra do Trường Cán bộ thanh tra tổ chức, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đề xuất, giải pháp trọng tâm hàng đầu là Thanh tra Chính phủ tiếp tục quan tâm đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ cho công chức ngành Thanh tra, trong đó chú trọng đào tạo về các lĩnh vực đặc thù như quản lý tài chính, đất đai nông nghiệp, phòng chống tham nhũng”.

Nhìn nhận từ cấp xã, đại diện UBND phường Lâm Viên – Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng cho rằng: “Ủy ban nhân dân tỉnh tăng cường tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng tiếp công dân, giải quyết KN, TC cho công chức tại cơ sở; đầu tư cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đơn thư và PCTN, lãng phí, tiêu cực”.

Có thể thấy trong nhiều đề xuất kiến nghị của Thanh tra tỉnh, các sở ngành và UBND cấp xã, thì để tháo gỡ khó khăn, thách thức trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, vai trò, tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng, đào tạo nghiệp vụ cho của cán bộ, công chức là hết sức cần thiết. Đặc biệt đối với cán bộ làm công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Nỗ lực của ngành Thanh tra góp phần thực hiện hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp

Trước đó, phát biểu đề dẫn Hội thảo khoa học, Hiệu trưởng Trường Cán bộ thanh tra Nguyễn Văn Lương nhìn nhận, trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 hiện nay, với chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KN, TC và PCTN, tiêu cực, Thanh tra Chính phủ đã chủ trì xây dựng, trình Quốc hội thông qua Luật Thanh tra; trình Chính phủ ban hành Nghị định 216/2025NĐ-CP ngày 5/8/2025 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thanh tra; Nghị định 217/2025/NĐ-CP ngày 5/8/2025 về hoạt động kiểm tra chuyên ngành; Nghị định 141/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Thanh tra Chính phủ.

Trên cơ sở đó, Tổng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Thông tư số 02/2025/TT-TTCP ngày 25/6/2025 hướng dẫn thực hiện một số quy định liên quan, nhất là trong công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC và PCTN, Thông tư số 03/2025/TT-TTCP ngày 30/7/2025 hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Thực tế, Thanh tra Chính phủ cũng đang xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Tiếp công dân và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng; tiếp tục xây dựng đề án tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh tra để đáp ứng yêu cầu công tác PCTN, lãng phí, tiêu cực trong giai đoạn mới.

Để tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ bảo đảm tổ chức bộ máy của đơn vị hành chính 2 cấp hoạt động ổn định, thông suốt, phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn trên các lĩnh vực quản lý nhà nước của ngành Thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã và đang đẩy mạnh rà soát, phát hiện và kiến nghị sửa đổi những quy định bất cập; đồng thời, nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật, bảo đảm tính đồng bộ, khả thi và kịp thời.

Trên cơ sở những khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn thực hiện chức năng quản lý nhà nước của ngành Thanh tra trên các lĩnh vực trong bối cảnh vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Hiệu trưởng Trường Cán bộ thanh tra Nguyễn Văn Lương hy vọng, trong các ý kiến đại biểu, tham luận tại Hội thảo sẽ trao đổi, thảo luận để đề xuất những giải pháp đảm bảo phục vụ chính quyền địa phương 2 cấp sẽ vận hành hiệu quả, mục tiêu cao nhất là phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn, góp phần xây dựng đất nước cường thịnh, phát triển trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Hải Phong