Trí tuệ nhân tạo trở thành lá chắn thông minh trong kỷ nguyên an ninh mạng mới

Dưới sự bảo trợ của Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm công nghệ cao (A05 – Bộ Công an), Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA) và Hiệp hội Phần mềm & Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA), sự kiện lần này không chỉ tập trung vào chia sẻ tri thức công nghệ mà còn đóng vai trò định hình chiến lược ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong bảo mật mạng – lĩnh vực đang chịu nhiều thách thức trước sự gia tăng nhanh chóng của các cuộc tấn công tinh vi.

AI trở thành nền tảng phòng thủ thông minh

Phát biểu khai mạc hội thảo, Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, nguyên Cục trưởng A05 nhấn mạnh rằng AI cần được xem là nền tảng cốt lõi trong chiến lược an ninh mạng quốc gia.

Theo ông, muốn bảo vệ được không gian số trong bối cảnh hiện nay, các cơ quan, doanh nghiệp và tổ chức phải thúc đẩy hợp tác sâu rộng, cùng xây dựng hệ sinh thái bảo mật dựa trên chia sẻ dữ liệu, kinh nghiệm thực chiến và chuẩn mực công nghệ tiên tiến. Liên minh CYSEEX, với vai trò hạt nhân kết nối, cần tiếp tục giữ vững cam kết đổi mới, đồng hành cùng cộng đồng trong hành trình chuyển đổi số an toàn và bền vững.

Tại hội thảo, các chuyên gia đã đưa ra cái nhìn toàn diện về vai trò hai mặt của AI trong lĩnh vực an ninh mạng. Không chỉ là công cụ hỗ trợ phát hiện sớm rủi ro, phân tích mã độc và tự động hóa ứng phó sự cố, AI cũng đang bị các nhóm tội phạm mạng tận dụng để tăng tốc độ, quy mô và mức độ tinh vi trong các cuộc tấn công.

Báo cáo của Fortinet Vietnam cho biết năm 2024 đã ghi nhận hơn 40.000 lỗ hổng bảo mật mới, 1,7 tỷ thông tin định danh bị rò rỉ và mức tăng tới 600% các cuộc tấn công sử dụng AI. Xu hướng này buộc các tổ chức phải chuyển mình nhanh chóng sang mô hình phòng thủ thông minh - nơi con người và AI phối hợp như một thực thể thống nhất để "máy đối đầu máy".

Một trong những điểm nhấn tại sự kiện là báo cáo tổng kết hoạt động của Liên minh CYSEEX trong năm 2025 do ông Nguyễn Quang Hoàng, Trưởng ban tổ chức tập trận, Giám đốc An ninh thông tin MISA trình bày.

Theo đó, thông qua 6 cuộc tập trận quy mô lớn, CYSEEX đã phát hiện tổng cộng 315 lỗ hổng, triển khai diễn tập chống phishing cho hơn 14.000 nhân sự và tích hợp thành công nền tảng chia sẻ đe dọa với hơn 100 triệu chỉ số tấn công (IoCs). "Những kết quả này giúp rút ngắn đến 50% thời gian phát hiện sự cố và minh chứng cho hiệu quả của mô hình hợp tác chia sẻ tri thức giữa các thành viên Liên minh", ông Nguyễn Quang Hoàng cho biết.

Không chỉ nhìn nhận AI là xu hướng, các chuyên gia tại hội thảo đã xác định đây là điều kiện tất yếu để xây dựng chiến lược an ninh mạng hiệu quả. Ông Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc Công nghệ NCS, Trưởng Ban Công nghệ NCA khẳng định trong cuộc đua giữa các bên phòng thủ và tấn công, ai làm chủ được AI sẽ nắm lợi thế cạnh tranh vượt trội.

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng việc triển khai AI cần đi kèm với chiến lược dữ liệu toàn diện, sự đầu tư đúng mức về tài chính và nguồn nhân lực đủ năng lực vận hành, tránh để AI trở thành "con dao hai lưỡi" phản tác dụng.

Ứng dụng AI an toàn: nền tảng cho bảo mật bền vững

Một trong những điểm nhấn khác tại hội thảo là những cảnh báo cụ thể về các rủi ro mới nảy sinh khi doanh nghiệp triển khai AI trên diện rộng.

Theo ông Cao Thủy, chuyên gia giải pháp Dell Technologies, những vấn đề như rò rỉ dữ liệu huấn luyện, tấn công chuỗi cung ứng hay thao túng mô hình AI (model poisoning) đang dần trở thành mối đe dọa phổ biến. Điều này đặt ra yêu cầu doanh nghiệp phải xây dựng nền tảng AI an toàn dựa trên kiến trúc bảo mật nhiều lớp, có giám sát liên tục và khả năng khôi phục nhanh từ dữ liệu sao lưu độc lập.

Ông Trần Quốc Long, đại diện Vietsunshine tiếp tục làm rõ nguy cơ khi AI trở thành công cụ đắc lực cho hacker. Theo ông, thời gian tấn công bằng ransomware đã giảm từ 13,5 giờ xuống chỉ còn 3 giờ nhờ sự hỗ trợ của AI, đồng thời các hình thức tấn công mới như “prompt injection” vào các mô hình ngôn ngữ lớn đang dần xuất hiện với tần suất tăng cao và khó phát hiện.

"Doanh nghiệp cần sớm đầu tư vào công nghệ AI để giám sát mạng, phân tích hành vi người dùng và bảo vệ dữ liệu nhạy cảm, từ đó chủ động hơn trong việc ứng phó và giảm thiểu thiệt hại", ông khuyến nghị.

Khép lại hội thảo, ông Nguyễn Xuân Hoàng, Chủ tịch CYSEEX cùng đại diện các thành viên Liên minh đã cùng nhau ký kết cam kết chiến lược ứng dụng AI sâu rộng trong công tác phòng ngừa và ứng phó an ninh mạng. Theo định hướng, Liên minh sẽ tiếp tục duy trì các hoạt động diễn tập định kỳ, mở rộng mạng lưới chia sẻ thông tin, nâng cao năng lực phát hiện và xử lý tấn công sớm, với mục tiêu tạo dựng một không gian mạng an toàn và bền vững cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.

Phan Anh