Khí LNG giá rẻ từ Nga vẫn chảy vào châu Âu bất chấp cam kết cắt giảm

Liên minh châu Âu (EU) có thể ngừng nhập khẩu toàn bộ khí đốt tự nhiên từ Nga trong vòng một năm, theo tuyên bố của Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright vào đầu tháng này.

Ông thậm chí cho rằng EU có khả năng chuyển sang sử dụng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ chỉ trong sáu tháng. Tuy nhiên, một trở ngại lớn đang cản trở kế hoạch này: giá cả.

Một số ý kiến cho rằng EU đang mâu thuẫn khi tiếp tục nhập năng lượng từ Nga, trong khi những người khác lại biện minh rằng điều này là cần thiết để đảm bảo nguồn cung. Tình thế này đang đặt EU vào một vị trí khó xử, và có thể sẽ càng phức tạp hơn trong thời gian tới.

Trong năm 2024, EU trở thành tâm điểm chú ý khi lượng nhập khẩu khí LNG từ Nga đạt mức cao kỷ lục, bất chấp các lệnh trừng phạt nhằm vào ngành năng lượng và các nhà sản xuất LNG của Nga, cũng như những tuyên bố lặp đi lặp lại về việc chấm dứt nhập khẩu khí đốt từ quốc gia này sau khi đã cấm nhập dầu thô.

Lý do chính là giá cả. Theo một nhà phân tích từ Rystad Energy chia sẻ với Financial Times vào cuối năm ngoái, LNG từ Nga có giá thấp hơn đáng kể so với LNG từ Mỹ.

Trong nỗ lực giảm phụ thuộc vào năng lượng Nga, lãnh đạo EU đã cố gắng yêu cầu các nước thành viên cấm nhập khẩu LNG từ Nga và thậm chí thảo luận về việc hủy bỏ các hợp đồng dài hạn mà không phải chịu phạt.

Tuy nhiên, những nỗ lực này không ngăn được dòng LNG từ Nga. Trong nửa đầu năm nay, giá trị nhập khẩu LNG từ Nga vào EU tăng lên 4,4 tỷ euro (khoảng 5,16 tỷ USD), cao hơn so với 3,47 tỷ euro (khoảng 4,1 tỷ USD) trong cùng kỳ năm 2024.

Điều này khiến Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright mong muốn số tiền này chuyển sang các nhà sản xuất LNG của Mỹ, phù hợp với chiến lược “thống trị năng lượng” mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đang tích cực theo đuổi.

Thực tế, trong sáu tháng đầu năm, tổng lượng LNG nhập khẩu vào EU tăng 25% so với cùng kỳ năm trước, đạt mức cao nhất từ trước đến nay. Trong đó, 55% lượng LNG đến từ Mỹ, trong khi Nga chỉ chiếm 14%.

EU hiện là thị trường lớn nhất cho LNG của Mỹ, nhưng đồng thời cũng là khách hàng lớn nhất của LNG Nga. Trong tám tháng đầu năm 2025, EU nhập khoảng hai phần ba LNG từ Mỹ và 51% LNG xuất khẩu từ Nga, vượt qua cả Trung Quốc - đối tác năng lượng mới hàng đầu của Nga.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch có trụ sở tại Phần Lan, EU cũng là nước mua khí đốt qua đường ống lớn nhất từ Nga, dù lượng khí này đã giảm mạnh so với trước năm 2022.

Trong bối cảnh đó, Cao ủy Năng lượng EU Dan Jorgensen tái khẳng định rằng khối này đặt mục tiêu ngừng nhập khẩu toàn bộ năng lượng Nga vào tháng 1 năm 2028, bất chấp đề xuất của Bộ trưởng Chris Wright về việc đẩy nhanh tiến độ. Lý do chính là để đảm bảo ổn định giá cả.

Ông Jorgensen nhấn mạnh rằng EU cần cân bằng giữa các biện pháp trừng phạt, ổn định giá năng lượng và đảm bảo nguồn cung. Việc vội vàng cắt bỏ nguồn cung từ Nga có thể gây rối loạn thị trường.

Để thay thế, EU đang tập trung vào việc tăng nhập khẩu LNG từ Mỹ và Qatar, đầu tư vào năng lượng tái tạo trong nước và siết chặt thực thi các lệnh trừng phạt đối với đội tàu “bóng tối” vận chuyển dầu thô Nga qua các cảng ngoài EU.

Tuy nhiên, nếu chiến lược này hiệu quả, EU đã có thể thực hiện từ lâu. Dù Mỹ có khả năng nhanh chóng tăng cung LNG, chi phí cao hơn khiến EU phải tìm kiếm các lựa chọn thay thế rẻ hơn để tránh phụ thuộc quá lớn vào một nguồn cung duy nhất.

Tuy nhiên, Qatar không phải là giải pháp lý tưởng, đặc biệt khi EU áp dụng Chỉ thị Kiểm soát Tính bền vững của Doanh nghiệp, yêu cầu các công ty phải giải quyết các tác động tiêu cực về môi trường và nhân quyền.

Vi phạm quy định này có thể dẫn đến mức phạt lên tới 5% doanh thu toàn cầu hàng năm của công ty. Bộ trưởng Năng lượng Qatar từng tuyên bố rằng nếu bị phạt 5% doanh thu khi xuất khẩu sang châu Âu, họ sẽ không tiếp tục cung cấp.

EU đang đối mặt với bài toán hóc búa: vừa muốn giảm doanh thu xuất khẩu năng lượng của Nga, vừa cần hợp tác với chính quyền Tổng thống Donald Trump để tăng nhập khẩu từ Mỹ, đồng thời phải đảm bảo nguồn năng lượng giá cả phải chăng để ngăn chặn suy thoái công nghiệp, mà không bị xem là mâu thuẫn.

Theo Oil Price

Việt Hà