Bỏ thuế khoán từ 2026: Cục thuế cam kết cơ chế sổ sách mới sẽ gọn nhẹ, minh bạch
(CLO) Từ ngày 1/1/2026, việc bãi bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh sẽ chính thức có hiệu lực. Đây là một bước đi quan trọng trong tiến trình cải cách thuế, hướng tới sự minh bạch, công bằng và hiện đại hóa công tác quản lý thuế. Tuy nhiên, bên cạnh kỳ vọng, nhiều ý kiến cũng bày tỏ lo ngại về khả năng thích ứng của hàng triệu hộ kinh doanh nhỏ lẻ vốn quen với cơ chế đơn giản trước đây.
Tại hội thảo góp ý Dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức chiều 16/9, ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng Thư ký VCCI – nhấn mạnh: Việc chuyển đổi từ thuế khoán sang cơ chế tính thuế theo doanh thu là tất yếu, nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hệ thống thuế. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý cần có lộ trình và giải pháp hỗ trợ cụ thể để tránh gây áp lực về thủ tục, chi phí hay tâm lý lo ngại cho người nộp thuế, đặc biệt là các hộ kinh doanh quy mô siêu nhỏ.
Đồng quan điểm, bà Lê Thị Duyên Hải – Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam – cho rằng: Nhiều hộ kinh doanh hiện còn băn khoăn trước yêu cầu chuyển đổi. Việc phải đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế, khai thuế, sử dụng hóa đơn và thực hiện chế độ sổ sách kế toán có thể khiến họ cảm thấy rườm rà, phức tạp. Bà Hải đề xuất Luật cần quy định thủ tục thật sự gọn nhẹ, tương đồng với nhiều quốc gia chỉ yêu cầu một bước để gia nhập thị trường. Đặc biệt, trong giai đoạn đầu áp dụng, cần có cơ chế “không xử phạt” đối với các sai sót không cố ý, để hộ kinh doanh an tâm chuyển đổi.
Đáp lại những băn khoăn chính đáng từ cộng đồng doanh nghiệp, đại diện Cục Thuế – ông Đặng Ngọc Minh, Phó Cục trưởng – khẳng định: Tinh thần xuyên suốt trong xây dựng Luật Quản lý thuế sửa đổi là “đặt người nộp thuế làm trung tâm”, với cam kết cắt giảm 44% thủ tục hành chính, theo hướng đơn giản, minh bạch và dễ thực hiện. Theo quy định mới, từ năm 2026, ngưỡng doanh thu chịu thuế là 200 triệu đồng/năm. Hộ kinh doanh có doanh thu dưới mức này sẽ không phải kê khai, nộp thuế. Đáng chú ý, Cục Thuế đang kiến nghị nâng ngưỡng này lên 400 – 500 triệu đồng/năm để giảm thiểu đối tượng chịu thuế, tạo điều kiện cho khu vực kinh doanh nhỏ phát triển.
Về cơ chế sổ sách, bà Nguyễn Thị Thanh Hằng – Trưởng ban Chính sách thuế quốc tế (Bộ Tài chính) – cho biết, Thông tư 88 đang được sửa đổi theo hướng đơn giản hóa mẫu biểu. Theo đó, hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đến 3 tỷ đồng/năm chỉ cần ghi chép doanh thu và chi phí. Riêng nhóm có doanh thu khoảng 1 tỷ đồng/năm và bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng sẽ áp dụng hóa đơn điện tử kết nối máy tính tiền. Đối với nhóm có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỷ đồng/năm, chính sách sẽ khuyến khích, chứ không bắt buộc, sử dụng hóa đơn điện tử có mã. Hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng sẽ thực hiện chế độ kế toán như doanh nghiệp siêu nhỏ – tương xứng với quy mô hoạt động.
Những cam kết rõ ràng từ phía cơ quan thuế không chỉ thể hiện quyết tâm cải cách, mà còn là thông điệp mạnh mẽ về sự đồng hành của Nhà nước đối với khu vực kinh tế cá thể. Đây là lực lượng đang đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GDP và tạo việc làm cho xã hội. Cải cách thuế chỉ thành công khi thủ tục thực sự đơn giản, chính sách thực sự công bằng, và người nộp thuế cảm thấy yên tâm, tự tin tham gia vào hệ thống.
Chuyển đổi từ thuế khoán sang thuế theo doanh thu là bước tiến lớn, nhưng để nó thực sự trở thành “cú hích” cho sự phát triển bền vững của hộ kinh doanh, đòi hỏi không chỉ sự nỗ lực từ cơ quan quản lý, mà còn là sự thấu hiểu, đồng hành và linh hoạt trong từng chính sách cụ thể.