Nghiên cứu vị tỏi trong sữa mẹ, sơn bò thành ngựa vằn, thằn lằn thích ăn pizza phô mai... giành giải 'Nobel hài ước' 2025

Bạn đã bao giờ tự hỏi liệu việc sơn sọc ngựa vằn lên một con bò có giúp giảm số lần bị ruồi cắn, hay loài thằn lằn nào sẽ thích loại nhân pizza nào hơn? Nếu có, bạn không hề đơn độc. Thực tế, đã có những nhà khoa học dành nhiều năm để nghiên cứu chi tiết về chính những câu hỏi tưởng như kỳ quặc ấy, và họ vừa được tôn vinh tại giải thưởng Ig Nobel 2025.

Giải Ig Nobel là gì?

Giải Ig Nobel là một giải thưởng hài hước, mang tính châm biếm, tôn vinh các công trình nghiên cứu bất thường, tầm thường hoặc gây cười trong khoa học, được tạp chí Annals of Improbable Research trao thường niên từ năm 1991. Chữ "Ig" trong tên giải là viết tắt của từ "ignoble" (không cao quý), ngụ ý sự trái ngược với giải Nobel danh giá.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là giải Ig Nobel chế giễu khoa học, mà thay vào đó, nó nhằm thể hiện khía cạnh hài hước, vui tươi của khoa học và khuyến khích mọi người quan tâm hơn đến nghiên cứu.

Lễ trao giải Ig Nobel thường niên lần thứ 35 diễn ra tại Đại học Boston (Mỹ) và được phát trực tuyến hôm thứ Năm.

Giống như truyền thống nhiều năm qua, khán giả trực tiếp vinh danh các nhà khoa học bằng cách gấp và ném máy bay giấy. Năm nay, lễ trao giải mang chủ đề “tiêu hóa”, với khách mời là Tiến sĩ Trisha Pasricha – người nghiên cứu mối liên hệ giữa thói quen dùng điện thoại trong nhà vệ sinh và nguy cơ bệnh trĩ – cùng màn trình diễn một vở opera nhỏ mang tên Hoàn cảnh của bác sĩ tiêu hóa.

Các giải thưởng cũng được trao bởi chính những nhà khoa học từng đoạt giải Nobel danh giá.

Các nghiên cứu đoạt giải Ig Nobel năm nay

Danh sách những nghiên cứu được vinh danh năm nay vô cùng đa dạng với các lĩnh vực, từ văn học đến vật lý.

Giải thưởng Ig Nobel Sinh học năm 2025 đã vinh danh các nhà nghiên cứu Nhật Bản, dẫn đầu bởi Tomoki Kojima, vì đã phát hiện ra rằng những con bò đen được sơn sọc trắng dọc theo người bị ruồi cắn ít hơn gần 50%.

Nghiên cứu về sở thích ăn uống của loài thằn lằn cầu vồng đối với pizza cũng đã được trao giải Ig Nobel Dinh dưỡng năm nay. Các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm để tìm hiểu phản ứng của loài thằn lằn này với các loại pizza khác nhau. Kết quả cho thấy, chúng đặc biệt yêu thích pizza bốn loại phô mai hơn hẳn các loại khác.

Giải thưởng Văn học được truy tặng cho William B. Bean vì công trình ghi chép tỉ mỉ về sự phát triển của một chiếc móng tay trong suốt 35 năm.

Trong khi đó, ở hạng mục Nhi khoa, Julie Mennella và Gary Beauchamp đã chứng minh rằng mùi vị tỏi trong sữa mẹ có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm bú của trẻ sơ sinh.

Ở lĩnh vực Tâm lý học, Marcin Zajenkowski và Gilles Gignac nhận giải với nghiên cứu về phản ứng của những người tự luyến và cả những người khác khi được khen là "thông minh".

Về Hóa học, Rotem Naftalovich, Daniel Naftalovich và Frank Greenway được vinh danh nhờ thí nghiệm trộn bột polytetrafluoroethylene (PTFE, hay còn gọi là Teflon) vào thực phẩm như một chất độn không calo để giúp con người cảm thấy no mà không hấp thụ thêm năng lượng.

Một nhóm nghiên cứu gồm Fritz Renner, Inge Kersbergen, Matt Field và Jessica Werthmann đã giành giải Kinh tế cho việc kiểm chứng giả thuyết phổ biến: uống rượu có thể giúp cải thiện khả năng nói ngoại ngữ.

Không dừng lại ở đó, các nhà khoa học Francisco Sánchez, Mariana Melcón, Carmi Korine và Berry Pinshow được trao giải Hàng không cho nghiên cứu về tác động của rượu đối với khả năng bay và định vị bằng tiếng vang ở loài dơi.

Ở hạng mục Kỹ thuật, Vikash Kumar và Sarthak Mittal tìm hiểu về "cách giày hôi ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng giá để giày".

Cuối cùng, một nhóm nghiên cứu khác được vinh danh giải Vật lý với công trình tìm hiểu tính chất vật lý của nước sốt mì ống, đặc biệt là cách ngăn hiện tượng vón cục khó chịu.

Theo bà Carly York, Phó Giáo sư sinh học tại Đại học Lenoir-Rhyne, giải Ig Nobel truyền tải một tinh thần đáng quý. Bà cho rằng, "Bên dưới mỗi thí nghiệm thoạt nghe có vẻ vô lý đều ẩn chứa những hiểu biết thực sự đang chờ được khám phá".

Hà Trang (theo CNN)