Thâm hụt thương mại Ukraine tăng thêm 7,5 tỷ USD so với năm ngoái

Thâm hụt thương mại của Ukraine trong bảy tháng đầu năm 2025 đạt 22,6 tỷ USD, tăng 7,5 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước, theo dữ liệu từ Cơ quan Thống kê Nhà nước Ukraine. Sự gia tăng này phản ánh những thách thức kinh tế mà nước này đang đối mặt trong bối cảnh xung đột kéo dài.

Xuất khẩu của Ukraine giảm nhẹ 3,5%, đạt 23,3 tỷ USD, trong khi nhập khẩu tăng 16,9% lên 45,9 tỷ USD. Cấu trúc thương mại của Ukraine vẫn giữ ổn định, với các nước EU chiếm gần 58% kim ngạch xuất khẩu.

Ba Lan dẫn đầu với 12,3%, tiếp theo là Thổ Nhĩ Kỳ với 8%, và Ý cùng Đức mỗi nước chiếm 5,6%, theo dữ liệu từ Cơ quan Thống kê Nhà nước được Viện Nghiên cứu Kinh tế và Tư vấn Chính sách (IER) phân tích.

Tuy nhiên, xuất khẩu sang EU đã giảm sau khi các Biện pháp Thương mại Tự do Đơn phương (ATM) giữa hai bên hết hạn vào ngày 5 tháng 6 năm 2025.

Các biện pháp ATM, được đàm phán với EU sau khi Nga mở rộng xung đột tại Ukraine, đã loại bỏ hạn ngạch thuế quan đối với 36 loại hàng hóa của Ukraine, đồng thời phong tỏa các cảng Biển Đen của nước này do hải quân Nga.

Nông sản và nguyên liệu thô vẫn chiếm vị trí chủ đạo trong xuất khẩu của Ukraine. Các sản phẩm từ thực vật, chủ yếu là ngũ cốc, chiếm 25,1% tổng xuất khẩu. Lượng ngũ cốc xuất khẩu giảm 23,1% so với cùng kỳ năm ngoái do vụ mùa muộn và thời tiết bất lợi, theo IER.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, Ukraine đã cảm nhận rõ tác động từ việc hết hiệu lực của ATM. Nước này đã chuyển hướng xuất khẩu đường từ EU sang các khu vực khác sau khi ưu đãi thương mại kết thúc.

Trong năm tài chính 2024/25, Ukraine xuất khẩu 580.000 tấn đường, chiếm 32% tổng sản lượng đường của nước này. Chỉ 17% lượng đường này được xuất sang EU, so với 77% trong năm 2023/24.

Phần còn lại, 83%, được chuyển đến các thị trường ngoài EU. Các sản phẩm dầu mỡ chiếm 16,2% xuất khẩu, kim loại không quý chiếm 11,4% và thực phẩm chế biến chiếm 9,5%, theo báo cáo của IER.

EU vẫn là nguồn nhập khẩu lớn nhất của Ukraine, chiếm 46,7%, tiếp theo là Trung Quốc với 21,6%. Nhập khẩu chủ yếu là máy móc, thiết bị và động cơ, chiếm 23,6% và tăng 41,1% so với tám tháng đầu năm 2024.

Sản phẩm khoáng, chủ yếu là dầu và xăng dầu, chiếm 13,1%, hóa chất 11,3% và phương tiện vận tải đường bộ 11,1%. Tổng nhập khẩu tăng 15,3%, theo IER.

Kết thúc ưu đãi thương mại với EU

Nền kinh tế Ukraine dự kiến mất nguồn thu đáng kể vào cuối năm nay do sự thay đổi chính sách của EU, điều này cũng sẽ làm giảm tăng trưởng GDP thực tế. Ngân hàng Quốc gia Ukraine (NBU) ước tính rằng việc loại bỏ ưu đãi thương mại với EU sẽ khiến nước này thiệt hại 700 triệu USD doanh thu vào cuối năm 2025.

“Điều này phản ánh tổn thất đối với xuất khẩu của chúng tôi, với việc một phần lớn lượng cung cấp sang châu Âu vẫn tiếp tục, dù tính cạnh tranh sẽ giảm do thuế quan vượt hạn ngạch”, ông Sergiy Nikolaychuk, Phó Thống đốc NBU, phát biểu ngày 25 tháng 7 tại buổi trình bày dự báo kinh tế vĩ mô nửa cuối năm 2025 của Trung tâm Chiến lược Kinh tế.

Sau khi tạm dừng ưu đãi EU, thương mại giữa Ukraine và EU sẽ quay trở lại Khu vực Thương mại Tự do Toàn diện và Sâu rộng (DCFTA), một phần của Hiệp định Liên kết ký năm 2014 và có hiệu lực từ năm 2017.

Tháng này, Ukraine dự kiến hoàn tất thủ tục theo quy định mới với các chính phủ châu Âu, với thỏa thuận cập nhật được cho là sẽ mang lại khung thương mại ổn định hơn.

Trong bối cảnh xung đột kéo dài, thâm hụt thương mại gia tăng đặt ra những thách thức lớn cho Ukraine trong việc duy trì sự ổn định kinh tế và tìm kiếm các thị trường thay thế. Việc đa dạng hóa đối tác thương mại và đàm phán các thỏa thuận mới sẽ là yếu tố then chốt để nước này vượt qua khó khăn hiện tại.

Theo Kyivpost

Vệt Hà