8 phút ở phố, 15 phút ở quê là mục tiêu mới của hệ thống cấp cứu ngoại viện ở Việt Nam
(CLO) Bộ Y tế đề xuất 100% phương tiện cấp cứu đạt chuẩn, bảo đảm chỉ tiêu 1,5 xe cứu thương/100.000 dân; thời gian tiếp cận hiện trường giảm còn 8 phút ở đô thị, 15 phút tại nông thôn.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn khẳng định, cấp cứu ngoại viện là "tuyến phản ứng đầu tiên" của mọi hệ thống y tế hiện đại, nơi sự sống và cái chết chỉ cách nhau gang tấc.
"Chỉ một mắt xích chậm trễ, cái giá phải trả có thể là sinh mạng con người hoặc di chứng nặng nề", Thứ trưởng khẳng định.
Theo Thứ trưởng, thực tiễn cho thấy khi chuỗi cấp cứu ngoại viện vận hành thông suốt, tỷ lệ cứu sống tăng rõ rệt, hậu quả do tai nạn, thảm họa hay bệnh lý cấp tính được giảm thiểu.
Tuy nhiên, hệ thống trong nước vẫn còn nhiều "nút thắt": khung pháp lý chuyên sâu chưa đầy đủ, điều phối chưa đồng bộ giữa các địa phương, nhân lực mỏng, trang thiết bị còn hạn chế, nhiều trung tâm 115 mới đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu thực tế.
Thứ trưởng nhấn mạnh, trong bối cảnh tai nạn giao thông, thảm họa, bệnh tim mạch, đột quỵ và biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, hệ thống cấp cứu ngoại viện cần được “nâng chuẩn toàn diện”, không chỉ về chuyên môn mà còn là trách nhiệm chính trị, nhân đạo, nhằm bảo đảm quyền được cứu sống của mỗi người dân.
Bộ Y tế đang chủ trì xây dựng Đề án phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện giai đoạn 2025-2030. Đề án đặt mục tiêu hoàn thiện thể chế, xây dựng cơ chế điều phối liên ngành, bảo đảm chỉ huy thống nhất tại hiện trường, chuẩn hóa toàn bộ quy trình phản ứng nhanh, từ khi xe xuất phát đến tiếp cận, xử trí, vận chuyển và bàn giao.
Một trong những điểm nhấn là đào tạo lực lượng paramedic (nhân viên y tế tiền viện) phù hợp với điều kiện Việt Nam, đồng thời phổ cập kỹ năng sơ cấp cứu cho cộng đồng.
Hạ tầng sẽ được đầu tư mạnh mẽ, ứng dụng công nghệ số như bản đồ định vị, hồ sơ y tế điện tử, cảnh báo khẩn cấp và phân loại ưu tiên bằng trí tuệ nhân tạo.
Về tài chính, đề án huy động đa nguồn, gồm ngân sách, bảo hiểm y tế, hợp tác công – tư và đóng góp trách nhiệm xã hội doanh nghiệp, bảo đảm minh bạch và công bằng.
Ngày 15/9, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 282, trong đó Đề án ban đầu của Bộ Y tế được nâng cấp thành đề án cấp quốc gia, do Bộ Y tế chủ trì, trình Thủ tướng trong quý II/2026.
"Đây là bước chuyển có ý nghĩa chiến lược, mở rộng phạm vi, nâng cao chất lượng, bảo đảm tính liên ngành, liên thông trong tổ chức cấp cứu ngoại viện", TS.BS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế cho biết.
Một điểm mới quan trọng là hợp nhất các đầu số 113, 114, 115 thành một số duy nhất, vận hành 24/7, kết nối trực tuyến với lực lượng cấp cứu y tế, phòng cháy chữa cháy, cảnh sát giao thông, cứu hộ cứu nạn. Bộ Công an sẽ chủ trì vận hành tổng đài này.
Ở trung ương, tổng đài sẽ tiếp nhận và điều phối toàn quốc; tại địa phương, mỗi tỉnh có trung tâm điều phối riêng kết nối trực tiếp, giảm chồng chéo và rút ngắn thời gian phản ứng.
Công nghệ AI, dữ liệu lớn được ứng dụng để định vị, phân loại cuộc gọi theo mức độ khẩn cấp, đồng thời lưu trữ và phân tích dữ liệu phục vụ dự báo nhu cầu cứu nạn theo vùng.
Đề án đặt mục tiêu đến 2030, 100% tỉnh thành kiện toàn hệ thống cấp cứu ngoại viện, kết nối vào nền tảng quản lý quốc gia; toàn bộ nhân viên cấp cứu có giấy phép hành nghề; ba triệu người dân được đào tạo kỹ năng sơ cấp cứu cơ bản.
100% phương tiện cấp cứu đạt chuẩn, bảo đảm chỉ tiêu 1,5 xe cứu thương/100.000 dân. Thời gian tiếp cận hiện trường giảm còn 8 phút ở đô thị, 15 phút tại nông thôn.
Ngoài ra, chương trình đào tạo kỹ năng sơ cứu sẽ được phổ biến trong trường học, khu dân cư, tòa nhà, để mọi người dân đều có thể trở thành “mắt xích đầu tiên” trong chuỗi cứu sống.