Gia Lai: Nhức nhối tình trạng “khoét ruột” sông Ba để khai thác cát trái phép
(NB&CL) Dù Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai đã có chỉ đạo xử lý nghiêm tình trạng khai thác cát trái phép nhưng thực trạng này vẫn nhức nhối ở nhiều địa phương. Mới đây, người dân xã Kbang tiếp tục phản ánh “cát tặc” đục khoét dòng sông Ba.
Thời gian qua, phóng viên Báo Nhà báo và Công luận liên tục nhận được phản ánh của người dân về tình trạng khai thác khoáng sản (cát) tràn lan trên sông Ba đoạn qua địa phận xã Kbang (tỉnh Gia Lai). Khu vực khai thác cát nằm dưới chân Thủy điện An Khê – Kanak. Việc khai thác cát trái phép trong thời gian qua đã khiến cho môi trường bị ảnh hưởng, gây sạt lở bờ sông, thay đổi dòng chảy tự nhiên, gây thất thoát tài nguyên, đe doạ các công trình và tác động xấu tới môi trường.
.jpg)
Ghi nhận tại hiện trường khai thác cát đoạn qua địa bàn xã Kbang, một khúc sông Ba dài hàng trăm mét bị đào bới nham nhở, thay đổi hiện trạng dòng chảy để phục vụ cho hoạt động khai thác cát. Bên bờ sông Ba, 2 chiếc máy múc vẫn hăng say hoạt động. Từng đống cát lớn được múc lên tập kết ngay bên cạnh, chờ được vận chuyển ra ngoài tiêu thụ. Từ bờ sông lên đến con đường lớn hằn lún vệt bánh xe ra vào vận chuyển cát.
Cứ như vậy, dòng sông Ba bị “khoét ruột” từng ngày đã khiến 2 bên bờ xảy ra tình trạng sạt lở nghiêm trọng, “ăn sâu” vào đất nông nghiệp của người dân. Để phục vụ cho hoạt động khai thác cát, các đối tượng còn tự ý mở đường giữa sông để tiện cho việc khai thác và vận chuyển cát.
Điều đáng nói, hoạt động khai thác cát trái phép diễn ra khá quy mô, thậm chí các đối tượng đã sử dụng máy móc hạng nặng và hoạt động rầm rộ giữa ban ngày tuy nhiên chính quyền địa phương lại không hay biết, cho đến khi phóng viên thông tin.
Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Mạnh Cường – Chủ tịch UBND xã Kbang cho biết: “Trên địa bàn xã hiện chỉ có một mỏ cát được cấp phép khai thác thuộc địa phận thị trấn Kbang cũ. Còn vị trí mà phóng viên phản ánh không được cấp phép khai thác, tôi sẽ cho anh em Phòng Kinh tế kiểm tra và thông tin lại”.
UBND xã Kbang sau đó cũng đã lập biên bản kiểm tra về tình hình khai thác khoáng sản tại khu vực lòng sông Ba đoạn qua địa bàn xã (khu vực phóng viên phản ánh). Tuy nhiên, trong văn bản lại không đề cập đến vấn đề khai thác cát mà chỉ nhắc đến một khối lượng cát được tập kết bên lòng sông Ba và một chiếc máy múc không hoạt động. Trong khi đó hình ảnh, video phóng viên ghi lại có đến 2 chiếc máy múc đang hoạt động tại đây.
Mặt khác, trong biên bản này cũng ghi rõ việc một hộ dân thuê máy múc để cải tạo đất và có sàng lọc tận dụng cát tại khu vực này để xây dựng công trình của gia đình và nếu có cát nhiều sẽ mang đi tiêu thụ.
Không chỉ riêng tại xã Kbang, thời gian qua tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra liên tục và tràn lan ở Gia Lai, cụ thể là tại các địa phương như xã Uar, Chư Drăng, Ia Hiao, Ayun... Từ hoạt động nhỏ lẻ đến quy mô lớn, rầm rộ diễn ra công khai cả ngày lẫn đêm khiến lòng sông bị biến dạng, làm thất thoát lượng lớn tài nguyên và nguồn thu ngân sách.
Việc khai thác cát trái phép ồ ạt đã khiến dọc các con sông lớn như sông Ba, Ayun… bị sạt lở nghiêm trọng. Tại một số khu vực, đặc biệt gần các điểm hút cát, đất sản xuất của người dân bị xói lở, cuốn trôi. Tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến vườn, rẫy của người dân.
Lý giải về việc khai thác cát diễn ra rầm rộ trên dòng sông Ba nhưng chính quyền lại không biết, ông Nguyễn Mạnh Cường cho hay: “Sau sáp nhập, khối lượng công việc của xã khá nhiều nên chưa thể nắm hết tất cả vụ việc trên địa bàn. Ngay sau khi nhận được thông tin phản ánh của anh em báo chí, xã đã thành lập đoàn gồm Phòng Kinh tế, Công an xã đi kiểm tra thực tế. Theo đó, khu vực khai thác nằm dưới lòng suối, cạnh đất rẫy của một hộ dân. Làm việc với hộ dân trên, họ khai nhận là múc cát dưới suối lên sàng lọc để làm nhà. Tuy nhiên đó là việc người dân nói, hiện xã đã lập biên bản và sẽ xử phạt vi phạm hành chính đồng thời giao Công an xã theo dõi, chấm dứt việc hoạt động khai thác cát trái phép trên”.
Theo Luật Khoáng sản năm 2010, UBND cấp xã có trách nhiệm ngăn chặn, xử lý và báo cáo về các hành vi khai thác trái phép. Mọi hoạt động khai thác trái phép phải bị đình chỉ, tịch thu tang vật, phương tiện và xử lý nghiêm minh. Luật Khoáng sản cũng quy định UBND cấp xã có trách nhiệm bảo vệ khoáng sản chưa khai thác, ngăn chặn, xử lý hoặc báo cáo cấp trên về hành vi khai thác trái phép. Việc để “cát tặc” hoạt động công khai, kéo dài cho thấy sự bất lực hoặc buông lỏng trong việc giám sát, phát hiện và ngăn chặn của chính quyền địa phương.
Liên quan đến tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cũng đã có văn bản giao Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ động yêu cầu, hướng dẫn UBND các xã, phường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về lĩnh vực đất đai, khoáng sản tại địa phương theo quy định.
Tuy nhiên, tình trạng khai thác cát trái phép vẫn tái diễn trên dòng sông Ba và rất cần cơ quan chức năng tỉnh Gia Lai vào cuộc xử lí nghiêm theo quy định pháp luật.