Hộp sọ 1 triệu năm tuổi ở Trung Quốc có thể viết lại lịch sử tiến hóa loài người

Một hộp sọ có niên đại 1 triệu năm vừa được phục dựng ở miền trung Trung Quốc có thể thay đổi những hiểu biết quan trọng về quá trình tiến hóa của loài người.

Các nhà nghiên cứu tin rằng hóa thạch này, được gọi là Yunxian 2, là thành viên mới nhất được biết đến thuộc dòng dõi sau này bao gồm cả người Denisova cổ đại.

Phát hiện này gợi ý rằng việc tách biệt loài người hiện đại khỏi loài người cổ đại đã xảy ra ở một thời điểm sớm hơn đáng kể so với ước tính ban đầu.

Năm 1990, tại tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc, các nhà khoa học đã khai quật một hộp sọ người cổ đại. Do bị biến dạng nghiêm trọng trong quá trình hóa thạch, tầm quan trọng của nó từng bị đánh giá thấp. Tuy nhiên, một phân tích mới hiện cho thấy hộp sọ này thuộc về một nhánh tiến hóa sớm của một dòng dõi chị em với loài người hiện đại.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật quét và tái tạo kỹ thuật số tinh vi để xác định hình dạng nguyên thủy của hộp sọ. Hộp sọ này có niên đại từ 940.000 đến 1,1 triệu năm và đã được so sánh với hơn 100 hóa thạch người khác.

Theo các nhà khoa học, đây dường như là thành viên lâu đời nhất được biết đến của một dòng dõi tiến hóa. Dòng dõi này bao gồm cả người Denisova bí ẩn, những người sau này đã di cư khắp châu Á và giao phối với tổ tiên Homo sapiens của chúng ta.

Kết luận của nhà cổ nhân chủng học Xijun Ni cho biết hộp sọ này dường như thuộc về một người đàn ông trong độ tuổi từ 30 đến 40.

Hộp sọ này ban đầu được phân loại tạm thời là thuộc về Homo erectus, có tỷ lệ cơ thể tương tự chúng ta nhưng não nhỏ hơn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu khẳng định phân tích mới cho thấy hộp sọ không phải là Homo erectus.

Nhà nhân chủng học Chris Stringer đã chỉ ra rằng hộp sọ có hình dạng dài, thấp, với trán lõm sâu phía sau một gờ trán cao, nhưng kích thước não ước tính là lớn nhất so với bất kỳ hominin nào cùng niên đại. Nó có một khuôn mặt to, có xương gò má phẳng và hướng về phía trước, cùng với một chiếc mũi lớn với sống mũi nhô ra, nhưng không có phần giữa mặt nổi bật như ở người Neanderthal..

Vị trí trong cây tiến hóa

Các nhà nghiên cứu đã xếp Yunxian 2 vào một dòng dõi hominin tập trung ở châu Á, ngang bằng với loài người Denisova.

Phát hiện hóa thạch này cho thấy sự phân nhánh của các dòng dõi loài người đã có thể bắt đầu hơn một triệu năm trước, dẫn đến sự xuất hiện của năm nhánh chính của người não lớn ở châu Phi, châu Âu và châu Á.

Năm nhánh tiến hóa này bao gồm: Homo sapiens (loài người hiện đại); Người Homo longi/Denisova; Người Neanderthal (Homo neanderthalensis); Homo heidelbergensis; Homo erectus.

Ý nghĩa với lịch sử loài người

Sự tồn tại của người Denisova chỉ được biết đến vào năm 2010, khi các nhà nghiên cứu công bố phát hiện hài cốt của họ tại hang động Denisova ở Siberia. Sau đó, các hóa thạch khác đã được khai quật ở nhiều nơi khác tại châu Á.

Cả người Denisova và người Neanderthal đều có những tương tác đáng kể với tổ tiên Homo sapiens, bao gồm cả việc giao phối, trước khi biến mất ngay sau đó vì những lý do chưa được hiểu rõ. Nhờ sự giao phối cổ xưa này, nhiều người hiện đại ngày nay ở châu Á và một số khu vực khác vẫn còn mang DNA của người Denisova.

Phát hiện hộp sọ Yunxian 2 cung cấp bằng chứng mạnh mẽ cho thấy quá trình phân kỳ giữa các dòng dõi loài người đã diễn ra sớm hơn so với những giả thuyết trước đây.

Nhà nghiên cứu Xijun Ni khẳng định:“Dựa trên phát hiện này, chúng tôi đã thách thức các mốc thời gian tiến hóa cũ của loài người”.

Mặc dù hóa thạch Homo sapiens cổ nhất được biết đến chỉ có niên đại khoảng 300.000 năm trước ở châu Phi, các nhà khoa học đề xuất rằng dòng dõi dẫn đến loài người chúng ta có thể đã tách ra khỏi các dòng hominin khác hàng trăm nghìn năm trước, thậm chí hơn một triệu năm trước.

Đồng tác giả Chris Stringer cho biết thêm, hộp sọ này có tiềm năng giúp giải quyết một vấn đề nan giải trong ngành cổ nhân loại học, được gọi là "Sự hỗn loạn ở giữa" (The Middle Pleistocene Chaos) -một chuỗi phức tạp các hóa thạch người có niên đại từ 300.000 đến một triệu năm tuổi.

Hà Trang (theo France 24)