Khi báo chí góp sức biến cam kết Net Zero thành hành động

Những khái niệm như kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, trung hòa carbon, ESG hay tài chính khí hậu giờ đây không còn dừng lại ở các báo cáo hội nghị, mà đã trở thành tiêu chuẩn cạnh tranh và thậm chí là rào cản thương mại mới trên thị trường quốc tế.

Việt Nam cũng nằm trong dòng chảy ấy. Cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 mà Thủ tướng Phạm Minh Chính công bố tại COP26 là một dấu mốc lịch sử, đồng thời mở ra hàng loạt thách thức: từ tái cấu trúc sản xuất, năng lượng, tiêu dùng cho đến thay đổi thói quen xã hội.

Trong bối cảnh đó, truyền thông không còn đứng bên lề mà trở thành một trụ cột của tiến trình chuyển đổi. Báo chí, đặc biệt là báo chí chuyên sâu, chính là lực lượng khởi phát nhận thức, thúc đẩy hành động và dẫn dắt thay đổi. Những khái niệm tưởng chừng xa vời như phát thải carbon, kinh tế tuần hoàn hay biến đổi khí hậu sẽ khó đến gần với người dân nếu thiếu đi vai trò giải thích, phản ánh và khơi gợi trách nhiệm công dân từ báo chí.

Thực tế vài năm qua cho thấy báo chí Việt Nam đã trưởng thành rõ rệt trong mảng kinh tế môi trường. Không chỉ đưa tin sự kiện, nhiều phóng viên đã trở thành những cây bút phân tích chính sách, phản biện thuyết phục và kết nối tiếng nói của doanh nghiệp, chuyên gia với cộng đồng.

Báo chí còn là nơi phát hiện, lan tỏa và tôn vinh những mô hình tích cực: từ cá nhân hành động vì môi trường, doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ xanh đến địa phương chuyển đổi nông nghiệp bền vững. Mỗi tác phẩm, mỗi câu chuyện thành công đều góp phần hình thành một dòng chảy ý thức mới, nuôi dưỡng khát vọng phát triển xanh cho xã hội.

Nói về mục tiêu Net Zero vào năm 2050, nhà báo Tô Đình Tuân - Tổng Biên tập Báo Người Lao Động cho rằng: Đây là câu chuyện rất dài, nhất là nền kinh tế của chúng ta còn yếu về nội lực, quy mô còn hạn chế so với kinh tế toàn cầu. Do chúng ta còn khó khăn nên khi nói về câu chuyện phát triển xanh, phát triển bền vững nhiều người vẫn còn băn khoăn, chưa nhận thức một cách đầy đủ. Vì vậy, truyền thông là kênh truyền tải chủ trương, chính sách về phát triển xanh để người dân cùng đồng tâm hiệp lực, hướng đến nền kinh tế xanh trong tương lai.

Và chính trong bối cảnh ấy, truyền thông không còn là yếu tố bên lề, mà đã trở thành một trụ cột trong quá trình chuyển đổi. Truyền thông, đặc biệt là báo chí chuyên sâu, đóng vai trò kích hoạt nhận thức, lan tỏa hành động, dẫn dắt thay đổi. Những vấn đề như phát thải carbon, kinh tế tuần hoàn, biến đổi khí hậu... nếu không có báo chí giải thích, phản ánh và khơi gợi ý thức công dân, thì sẽ mãi là khái niệm xa vời.

Thực tế tại Việt Nam trong những năm gần đây đã cho thấy sự trưởng thành rõ rệt của báo chí trong lĩnh vực kinh tế môi trường. Không chỉ phản ánh các sự kiện, phóng viên chuyên ngành giờ đây còn là người phân tích chính sách, đưa ra góc nhìn phản biện và kết nối tiếng nói từ doanh nghiệp, chuyên gia đến cộng đồng.

Báo chí còn là nơi phát hiện, lan toả và tôn vinh những mô hình, sáng kiến tốt, từ cá nhân hành động vì môi trường, các doanh nghiệp khởi nghiệp với công nghệ xanh cho đến các địa phương chuyển đổi sản xuất nông nghiệp bền vững... Mỗi bài viết, mỗi câu chuyện thành công đều góp phần tạo nên một dòng chảy ý thức mới trong cộng đồng.

Và muốn tạo ra sự đồng thuận sâu rộng, không gì mạnh mẽ hơn một nền truyền thông có tâm huyết, có tầm ảnh hưởng và có chiều sâu chuyên môn. Đó là cách báo chí góp phần xây nên một tương lai phát triển bền vững, công bằng và có trách nhiệm. Kết nối doanh nghiệp, mở đường cho kinh tế phát thải thấp.

Nhà báo Trương Mạnh Tiến – Chủ tịch Hội đồng biên tập Tạp chí Kinh tế Môi trường cho biết, chúng ta đang bước vào một kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam, một thời kỳ mà thế giới không chỉ đánh giá một quốc gia qua tốc độ tăng trưởng, mà còn qua chất lượng phát triển, sự công bằng xã hội và mức độ bền vững về môi trường. Đây là giai đoạn mà Việt Nam không chỉ hội nhập mà còn vươn mình khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, trong trật tự kinh tế mới đang hình thành sau đại dịch và khủng hoảng khí hậu.

“Trong kỷ nguyên đó, báo chí không thể đứng ngoài cuộc cách mạng kép: chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, là hai trụ cột quan trọng nhất của phát triển bền vững thế kỷ 21. Vai trò của báo chí, đặc biệt là báo chí chuyên sâu, không còn dừng lại ở việc đưa tin hay truyền tải chính sách, mà phải đi xa hơn: phân tích xu hướng, kết nối tri thức toàn cầu, phản biện một cách có trách nhiệm, và dẫn dắt nhận thức xã hội”, nhà báo Trương Mạnh Tiến thông tin thêm.

Nhấn mạnh về vai trò của báo chí và doanh nghiệp với phát triển bền vững, nhà báo Trần Trọng Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho rằng, báo chí là công cụ truyền thông hiệu quả và kịp thời nhất, thông qua các hoạt động nhằm nắm bắt được nhu cầu của doanh nghiệp về phát triển bền vững đang hướng tới để đạt hiệu quả cao. Cùng với đó, doanh nghiệp tự thân chuyển đổi xanh, phát triển bền vững là nguồn cảm hứng cho cơ quan báo chí, khơi gợi trách nhiệm xã hội vốn là sứ mệnh của báo chí, từ đó giúp truyền tải thông điệp truyền thông có ý nghĩa đến với độc giả và xã hội.

An Vũ