Iran đáp trả lệnh trừng phạt bằng mạng lưới dầu lậu trị giá hàng tỷ USD
(CLO) Bộ Ngoại giao Iran ngày 28/9 tuyên bố các lệnh trừng phạt snapback là “phi pháp”, phản đối quy trình tái áp đặt 30 ngày do Mỹ và nhóm E3 khởi động.
Bộ Ngoại giao Iran ngày Chủ Nhật đã tuyên bố rằng các lệnh trừng phạt snapback không có cơ sở pháp lý vững chắc, đồng thời kêu gọi các quốc gia trên thế giới bỏ qua những biện pháp mới được áp đặt này.
Lý do sự việc này đáng chú ý nằm ở chỗ, với sự ủng hộ từ Mỹ, Anh, Pháp và Đức - thường được gọi là nhóm E3, đã chính thức khởi động quy trình kéo dài 30 ngày vào tháng Tám nhằm tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Iran.
Họ viện dẫn lý do là Tehran đã vi phạm thỏa thuận hạt nhân năm 2015, đồng thời không đưa ra được những cam kết đáng tin cậy trong các cuộc đàm phán sau các vụ tấn công vào cơ sở hạt nhân của Iran do Israel và Mỹ thực hiện hồi tháng Sáu.
Việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt này nhấn mạnh vào tình trạng bế tắc hạt nhân hiện nay, điều có thể khiến các cường quốc phương Tây gặp khó khăn trong việc giám sát hoạt động hạt nhân của Iran trong tương lai, đặc biệt sau khi Tehran đã cấm các thanh sát viên của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) tiếp cận các địa điểm liên quan. Phía Iran khẳng định rằng chương trình hạt nhân của họ chỉ phục vụ mục đích dân sự.
Về những thông tin cần biết, Liên Hợp Quốc đã tái áp đặt các lệnh trừng phạt cùng nhiều hạn chế khác, kết thúc quy trình snapback đã được khởi xướng. Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, những lệnh cấm vận này nhằm giải quyết các mối đe dọa hạt nhân và khu vực từ phía Iran.
Pháp, Đức và Vương quốc Anh đã hoan nghênh việc khôi phục các lệnh trừng phạt, đồng thời kêu gọi Iran tuân thủ đầy đủ các nghị quyết liên quan.
Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Iran nhấn mạnh rằng Cộng hòa Hồi giáo Iran bác bỏ tuyên bố từ ba quốc gia châu Âu và Mỹ về việc khôi phục các nghị quyết cũ đã bị chấm dứt theo Nghị quyết 2231 năm 2015, đồng thời bổ sung rằng tất cả các quốc gia phải tránh công nhận tình trạng bất hợp pháp này.
Động thái trên đã kích hoạt cái gọi là cơ chế snapback, một điều khoản trong thỏa thuận cho phép các bên tham gia khôi phục trừng phạt mà không cần bỏ phiếu tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, vốn đã được dỡ bỏ theo Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA) năm 2015.
Vào thứ Sáu vừa qua, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã bỏ phiếu chống lại nỗ lực của Trung Quốc và Nga nhằm kéo dài cứu trợ trừng phạt cho Iran thêm sáu tháng theo JCPOA, vốn chính thức hết hạn vào ngày 18 tháng Mười. Tổng thống Donald Trump đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận này trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.
Các lệnh trừng phạt được khôi phục yêu cầu Tehran phải đình chỉ làm giàu urani, cấm phát triển tên lửa đạn đạo, chặn nhập khẩu vũ khí thông thường, tái áp đặt lệnh cấm đi lại và đóng băng tài sản đối với các cá nhân và thực thể trong danh sách, đồng thời cho phép tịch thu các lô hàng vũ khí gửi đến các nhà nước hoặc tổ chức phi nhà nước, theo thông tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ.
Trong một bài phát biểu gần đây, Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã bác bỏ yêu cầu từ Mỹ rằng Tehran phải từ bỏ việc làm giàu urani, đồng thời bác bỏ những chỉ trích từ Mỹ về chương trình tên lửa của Iran.
Về những phản ứng từ các bên liên quan, Bộ Ngoại giao Iran đã đăng tải một tuyên bố trên nền tảng X, trong đó cho rằng ba quốc gia châu Âu, dưới áp lực và khiêu khích từ Mỹ, đã khởi xướng cái gọi là cơ chế snapback bất chấp việc họ liên tục và nghiêm trọng không thực hiện cam kết theo JCPOA, dẫn đến tình trạng vi phạm lớn, và họ đã lợi dụng quy trình giải quyết tranh chấp. Tuyên bố còn nhấn mạnh rằng giống như Mỹ, các bên châu Âu đã hành động thiếu thiện chí.
Các ngoại trưởng của Pháp, Đức và Vương quốc Anh đã đưa ra tuyên bố chung vào ngày Chủ Nhật, trong đó kêu gọi Iran tránh bất kỳ hành động leo thang nào và quay lại tuân thủ các nghĩa vụ bảo vệ pháp lý ràng buộc.
Nhóm E3 sẽ tiếp tục làm việc với tất cả các bên để hướng tới một giải pháp ngoại giao mới nhằm đảm bảo Iran không bao giờ sở hữu vũ khí hạt nhân.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã phát hành tuyên bố vào thứ Bảy, nhấn mạnh rằng quyết định của Hội đồng Bảo an ngày 19 tháng Chín (được tái khẳng định vào ngày 26 tháng Chín) nhằm khôi phục các hạn chế này đã gửi đi thông điệp rõ ràng: thế giới sẽ không chấp nhận các mối đe dọa và biện pháp nửa vời, đồng thời Tehran sẽ phải chịu trách nhiệm.
Về những diễn biến tiếp theo, vẫn còn phải chờ xem Iran sẽ phản ứng như thế nào trước các tuyên bố từ Mỹ và phương Tây rằng con đường ngoại giao vẫn mở dù các lệnh trừng phạt vẫn đang tiếp diễn.
Theo Newsweek