Khi chính luận không chỉ đưa tin, mà còn tạo cảm xúc và niềm tin

Truyền thông chính luận, nếu biết cách làm mới mình...

Trong thế giới bị chi phối bởi tốc độ, hình ảnh và cảm xúc tức thời, các sản phẩm truyền thông mang màu sắc chính luận vốn gắn với chiều sâu tư tưởng, thông điệp quốc gia ngày càng khó tìm được chỗ đứng trong lòng công chúng.

Không ít người mặc định rằng báo chí chính luận, các chương trình chính luận là “khô khan”, “xa rời công chúng” hoặc “không đủ hấp dẫn để lan tỏa trên mạng xã hội”. Tuy nhiên, thực tế gần đây đang cho thấy một hướng đi hoàn toàn ngược lại.

Điển hình là chương trình "Tổ quốc trong tim", một concert mang tinh thần chính luận – nghệ thuật – cộng đồng do Báo Nhân Dân chủ trì tổ chức, đã thu hút hơn 50 ngàn khán giả xem trực tiếp. Và đạt hơn 1 tỷ lượt xem trên TikTok và khoảng 2,5 tỷ lượt xem trên Facebook, YouTube chỉ sau một tuần.

Đây không phải là một cú bùng nổ tình cờ, mà là kết quả của một chiến lược truyền thông được xây dựng có chủ đích, đa nền tảng và đậm tính sáng tạo, theo chia sẻ của Tổng biên tập báo Nhân dân Lê Quốc Minh - người trực tiếp chỉ đạo nội dung và chiến lược truyền thông của chương trình.

Điều quan trọng hơn, "Tổ quốc trong tim" chỉ là một trong nhiều ví dụ cho thấy truyền thông chính luận, nếu biết cách làm mới mình, vẫn có thể trở thành làn sóng dẫn dắt cảm xúc xã hội, thay vì bị đẩy lùi bởi các xu hướng giải trí ngắn hạn. Tư duy truyền thông hiện đại - như cách ông Minh khái quát - không còn là việc "làm truyền hình", "làm báo" đơn thuần, mà là thiết kế trải nghiệm cảm xúc cho xã hội, bằng sự kết hợp giữa văn hóa, công nghệ, biểu tượng và hành động cộng đồng.

Sức mạnh đến từ sự cộng hưởng cảm xúc

"Chúng tôi không chỉ đưa thông tin - chúng tôi xây dựng cảm xúc xã hội". Câu nói này của ông Lê Quốc Minh không phải là một tuyên bố nghệ thuật, mà là kim chỉ nam cho nhiều chiến dịch truyền thông quốc gia thời gian qua.

"Tổ quốc trong tim" – với sự tham gia của hàng loạt nghệ sĩ lớn, được tổ chức với quy mô và chất lượng của một concert quốc tế – đã chứng minh rằng, chính luận không có nghĩa là khô cứng. Khi được đặt trong không gian nghệ thuật, gắn với biểu tượng quốc gia (Quốc kỳ, Quốc ca, màu đỏ sao vàng), kết nối với hành động cộng đồng (hát tập thể, thắp sáng biểu tượng...), chính luận trở nên mềm mại, gần gũi, và chạm tới tầng cảm xúc sâu nhất trong lòng mỗi người.

Một ví dụ khác cho thấy cách tiếp cận sáng tạo trong truyền thông chính luận là chiến dịch "Cùng Việt Nam tiến bước – 1 tỷ bước chân tiến vào kỷ nguyên mới". Thay vì sử dụng ngôn ngữ thông điệp truyền thống, chiến dịch đã chọn chuyển động thể chất của người dân - những bước chân thật sự làm ngôn ngữ truyền thông. Ở đó, mỗi bước chân không chỉ là một đơn vị dữ liệu ghi nhận trên hệ thống, mà là biểu tượng sống động cho sự đồng hành, niềm tin và khát vọng cùng đất nước tiến lên phía trước.

Theo ông Lê Quốc Minh, ban đầu chương trình được thiết kế với mục tiêu đạt 1 tỷ bước chân. Nhưng khi Báo Nhân Dân phối hợp với Bộ Công an triển khai rộng rãi xuống tận cơ sở, chiến dịch nhanh chóng lan rộng đến hơn 3.321 xã, phường trên toàn quốc, thu hút hơn 1,2 triệu người tham gia và đạt tổng cộng hơn 6,3 tỷ bước chân - một con số vượt xa mọi kỳ vọng ban đầu.

Câu chuyện là chiến lược

Từ thực tiễn triển khai nhiều chiến dịch truyền thông quy mô lớn, ông Lê Quốc Minh đã chỉ ra ba yếu tố then chốt để tạo nên một chiến lược truyền thông vừa lan tỏa mạnh mẽ, vừa giữ được chiều sâu và giá trị bền vững.

Yếu tố đầu tiên là sự tích hợp giữa truyền thống và công nghệ. Báo in vốn được xem là biểu tượng của phương thức truyền thông truyền thống không bị loại bỏ trong kỷ nguyên số, mà được "chuyển hóa" bằng một ngôn ngữ mới. Khi được kết hợp với công nghệ hiện đại như AI, thực tế ảo (VR), livestream, và các nền tảng mạng xã hội, những sản phẩm tưởng chừng cũ kỹ lại mang đến trải nghiệm hoàn toàn mới mẻ.

"Truyền thống nhờ đó không bị đứt gãy, mà được kéo dài dưới một hình thức sống động hơn, dễ tiếp cận hơn và giàu tính tương tác hơn. Thay vì đối lập công nghệ và truyền thống, tư duy mới coi công nghệ là cầu nối để đưa giá trị văn hóa đi xa hơn trong thế hệ trẻ", ông Minh nói.

Yếu tố thứ hai là tư duy đổi mới sáng tạo liên tục. Trong bối cảnh thông tin bão hòa, công chúng có quá nhiều lựa chọn, và sự mới mẻ trở thành yếu tố sống còn. Theo ông Minh, mỗi sản phẩm truyền thông - dù là một video ngắn, một chiến dịch cộng đồng, hay một bản tin truyền hình đều phải được xây dựng như một tác phẩm sáng tạo, có điểm nhấn riêng biệt, có cách tiếp cận khác biệt.

Tư duy đổi mới liên tục không chỉ giúp truyền thông chính luận thoát khỏi vai trò “đưa tin” truyền thống, mà còn đưa nó trở thành lực lượng dẫn dắt cảm xúc xã hội, tác động đến hành vi, nhận thức và niềm tin của công chúng.

Yếu tố thứ ba - cũng là yếu tố mang tính chiến lược chính là kỹ thuật kể chuyện dài hạn (I-Storytelling). Ông Lê Quốc Minh cho rằng, truyền thông không nên được thiết kế như những chiến dịch riêng lẻ, mà cần được kiến tạo như một chuỗi câu chuyện có chiều sâu và liên kết. Mỗi chương trình, mỗi sự kiện, không nên kết thúc khi kết thúc sự kiện, mà cần để lại dư âm: bằng hình ảnh, ký ức, trải nghiệm và cảm xúc. Đó là cách để truyền thông xây dựng thương hiệu xã hội - nơi người dân không chỉ tiếp nhận thông tin, mà trở thành một phần trong câu chuyện của đất nước, của cộng đồng, của thời đại.

"Truyền thông, nếu biết cách, có thể không chỉ phản ánh xã hội – mà còn tái định hình xã hội", ông Lê Quốc Minh chia sẻ. Chính vì vậy, các sản phẩm truyền thông hiện nay không còn dừng lại ở mục tiêu truyền tải thông tin, mà đã được nâng cấp thành những thiết kế xã hội – nơi giá trị văn hóa trở thành chất liệu sáng tạo, công nghệ là công cụ lan tỏa, còn công chúng chính là chủ thể tham gia trực tiếp vào quá trình kiến tạo thông điệp.

Phan Anh