AI giúp tòa soạn Mỹ giải mã hàng trăm trang tài liệu vụ xả súng hàng loạt
(CLO) Vụ xả súng kinh hoàng ở Minneapolis đã buộc tòa soạn Star Tribune lần đầu tiên dựa vào AI để giải mã hàng trăm trang tài liệu, vừa chạy đua với tin nóng vừa đảm bảo độ chính xác báo chí.
Khoảng 8 giờ 30 sáng ngày 27/8, Robin Westman nổ súng qua cửa sổ kính màu của Nhà thờ Công giáo Truyền tin ở Minneapolis, giết chết hai trẻ em và làm bị thương 21 người khác trước khi tự sát.
Trong khi các phóng viên tỏa đi hiện trường và điều tra lý lịch hung thủ, nhóm khác của tờ Star Tribune đối mặt một thách thức khác: hàng loạt video do Westman đăng tải cùng hàng trăm trang tài liệu bằng ký tự lạ.
Nhờ Phòng thí nghiệm AI của tòa soạn, kỹ sư đổi mới tin tức Dana Chiueh đã sử dụng ChatGPT để xác định đó là “Faux Cyrillic” - kiểu chữ giả tiếng Nga nhưng thực chất mã hóa từ tiếng Anh. AI hỗ trợ dịch nhanh các đoạn văn chứa nội dung ca ngợi kẻ giết người hàng loạt, ám ảnh về các vụ xả súng trường học và về súng đạn. Tuy nhiên, để bảo đảm tính chính xác, các phóng viên đã nhờ chuyên gia ngôn ngữ xác minh bản dịch, tránh sai lệch có thể làm thay đổi ý nghĩa.
Trong quá trình dịch, nhóm nhận thấy AI nhiều lần mắc lỗi, từ đọc sai chữ viết tay đến tạo ra “ảo giác”. Ví dụ, một đoạn bị AI dịch thành “Tôi chưa bao giờ có cha, bạn thân hay gia đình”, trong khi bản gốc thực ra là “Tôi chưa bao giờ chứng kiến một người bạn thân hay người thân nào qua đời”. Những điểm sai sót này chỉ được sửa nhờ sự tham gia của phiên dịch viên chuyên nghiệp.
Dù vậy, sự hỗ trợ của AI đã rút ngắn đáng kể thời gian giải mã gần 200 trang tài liệu, khoảng hơn 150.000 từ. Các thông tin được trích xuất giúp nhóm báo chí vẽ lại bức tranh về cuộc đời Westman: những lần ghé cửa hàng súng, trường bắn, các mối quan hệ cá nhân và kế hoạch hành động. Từ đó, Star Tribune có thể xuất bản cả bài điều tra nhanh lẫn hồ sơ chi tiết về hung thủ chỉ trong vài ngày sau vụ việc.
Các phóng viên cho rằng AI không thay thế được kiểm chứng con người, nhưng đã chứng minh giá trị trong bối cảnh tin nóng cần tốc độ. Như phóng viên Walker Orenstein nhận xét: “Ban đầu tôi không tin bất cứ điều gì AI đưa ra. Nhưng sau khi đối chiếu, tôi có thể thấy điều này thực sự hữu ích”.
Trải nghiệm này cũng trở thành bước thử nghiệm để Star Tribune cân nhắc cách ứng dụng AI trong báo chí tương lai, vừa tận dụng lợi thế công nghệ vừa giữ vững chuẩn mực xác minh và đạo đức nghề nghiệp.