Nông dân 'khóc ròng' vì phí sàn thương mại điện tử cao, vận chuyển đắt gấp đôi giá nông sản
(CLO) Việc kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử hiện nay đang đối mặt với nhiều khó khăn, ví dụ phí sàn cao trong khi biên lợi nhuận nông sản lại rất thấp.
Ngày 1/10, tại Hà Nội, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X năm 2025: Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam và Bộ trưởng Bộ Công Thương - Lắng nghe nông dân nói, với chủ đề "Kết nối thị trường - Xây dựng thương hiệu - Thúc đẩy tiêu thụ nông sản, góp phần tăng trưởng kinh tế đất nước 2 con số".
Tại Diễn đàn, bà Chảo Thị Yến, hợp tác xã (HTX) Goong (Lào Cai) cho biết: Hiện nay thị trường thương mại điện tử Việt Nam có nhiều doanh nghiệp thương mại điện tử lớn, chiếm thị phần quan trọng trong giá trị xuất nhập khẩu.
Tuy nhiên, bà Yến cho biết, việc kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử hiện nay đang đối mặt với ba điều khó khăn nhất, đó là phí sàn cao trong khi biên lợi nhuận nông sản lại rất thấp. Nếu bán giá thấp thì lỗ, trong khi tăng giá bán lại gây khó khăn trong lợi thế cạnh tranh.
Bên cạnh đó, sàn thương mại điện tử cũng có nhiều điều kiện ngặt nghèo, gây khó khăn cho bà con trong quá trình tiếp cận. Thứ ba, nhiều đơn hàng mất chi phí vận chuyển cao, thậm chí gấp 2 lần giá trị hàng hóa sản phẩm.
Trước thực trạng này, bà Chảo Thị Yến đã gửi thắc mắc tới Bộ Công Thương về giải pháp của Bộ nhằm phối hợp với các sàn thương mại điện tử lớn như Shopee, Lazada, Tiki hay Postmart, Voso để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, nhà sản xuất chính đáng, đồng thời bán nông sản Việt Nam tại thị trường trong nước cũng như ra nước ngoài.
Đồng thời, bà Yến thắc mắc, liệu Nhà nước có thể có cơ chế hay chính sách nào để các sàn thương mại điện tử điều chỉnh mức phí hợp lý hơn, đồng thời tháo gỡ nút thắt vận chuyển để nông dân dễ dàng đưa sản phẩm nông sản đi xa hơn với chất lượng tốt hơn.
Trả lời về vấn đề này, bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết: Vừa qua, Bộ Công Thương đã ban hành Chiến lược phát triển Thương mại điện tử quốc gia cho giai đoạn 2026-2030 (đang áp dụng tạm thời giai đoạn 5 năm 1).
Trong chiến lược này, Bộ Công Thương đã giao cho các Sở Công Thương và các Hiệp hội ngành hàng trách nhiệm xây dựng các đề án cụ thể để hỗ trợ các địa phương.
“Hiện tại, chúng tôi đang tích cực hướng dẫn các địa phương thực hiện chiến lược này. Chúng tôi hy vọng với định hướng chiến lược này, các địa phương sẽ quan tâm hơn nữa đến các hiệp hội, qua đó củng cố sự liên kết và hỗ trợ lẫn nhau”, bà Oanh nói.
Về vấn đề phí sàn và chi phí vận chuyển, trên thực tế, đây là các yếu tố thuộc cơ chế thị trường nên Nhà nước không thể can thiệp trực tiếp vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương, cụ thể là Bộ trưởng giao cho Cục Thương mại điện tử, đã làm việc và có những thỏa thuận, cam kết với các sàn thương mại điện tử lớn.
Các sàn đã cam kết thực hiện nhiều chương trình hỗ trợ như: Quảng bá các sản phẩm OCOP, giới thiệu sản phẩm mới của địa phương; Hướng dẫn các địa phương đáp ứng tiêu chuẩn để đưa sản phẩm lên sàn; Tổ chức các khóa đào tạo miễn phí (đặc biệt các sàn lớn như Shopee, TikTok, Lazada, và Amazon cho xuất khẩu) để giúp doanh nghiệp Việt Nam bán hàng trên TMĐT quốc tế.
“Để giảm phí sàn và chi phí vận chuyển, chúng tôi khuyến khích các giải pháp sau: Nâng cao chất lượng và quy mô sản phẩm; Gom hàng và vận chuyển kết hợp, liên kết các sản phẩm lại để vận chuyển chung, giảm chi phí logistics”, bà Oanh nói.
Đơn cử, ở vùng Tây Bắc, các đơn vị bán gạo sẽ gom lại cùng 1 chuyến hàng để giảm chi phí vận chuyển. Ngoài ra, bà Oanh chia sẻ, Bộ Công Thương có những ngày đưa ra chương trình khuyến mại ngoài chương trình thường niên, sắp tới sẽ có ngày Online Friday để yêu cầu các sàn thương mại điện tử lớn thực hiện giảm giá và khuyến mại lớn, là cơ hội tốt để quảng bá sản phẩm với chi phí thấp hơn.
Ông Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết: Luật Thương mại điện tử sẽ được xem xét thông qua tại Kỳ họp tháng 10 này. Sau khi Luật được thông qua, Bộ Công Thương sẽ có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương sử dụng hiệu quả các chương trình xúc tiến thương mại để hỗ trợ các sản phẩm chủ lực (như nông sản, thủy sản).
“Hình thức hỗ trợ có thể là miễn phí lên sàn, giảm chi phí logistics, tập trung vào 100 sản phẩm trọng điểm”, ông Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Về khung pháp lý, Bộ trưởng nhấn mạnh, việc điều chỉnh các Nghị định liên quan đến Luật Thương mại điện tử sẽ giải quyết căn bản những băn khoăn của doanh nghiệp, đặc biệt trong vấn đề bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và điều chỉnh các mối quan hệ xã hội phát sinh trong môi trường số.