WHO: Tình trạng kháng thuốc kháng sinh đang gia tăng trên toàn cầu
(CLO) Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo tình trạng vi khuẩn kháng thuốc đang lan rộng nhanh chóng, đe dọa hiệu quả của nhiều phương pháp điều trị.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã lên tiếng cảnh báo hôm thứ Hai về tình trạng các ca nhiễm trùng do vi khuẩn kháng thuốc đang gia tăng nhanh chóng, làm suy giảm hiệu quả của nhiều phương pháp điều trị cứu sống. Ngay cả những vết thương nhẹ hay bệnh nhiễm trùng thông thường cũng có thể trở nên nguy hiểm đến tính mạng.
Theo WHO, trong năm 2023, cứ sáu ca nhiễm trùng do vi khuẩn được xác nhận trong phòng thí nghiệm trên toàn cầu thì có một ca kháng lại thuốc kháng sinh.
Phát biểu với giới báo chí, Yvan J-F. Hutin, người đứng đầu bộ phận Kháng thuốc kháng sinh của WHO, cho biết: “Những con số này thực sự đáng lo ngại”.
Ông nhấn mạnh: "Khi tình trạng thuốc kháng sinh tiếp tục gia tăng, chúng ta đang cạn kiệt các lựa chọn điều trị và chúng ta đang đặt tính mạng con người vào tình trạng nguy hiểm."
Siêu vi khuẩn kháng thuốc
Vi khuẩn từ lâu đã tiến hóa để chống lại các loại thuốc được tạo ra nhằm tiêu diệt chúng, khiến nhiều kháng sinh trở nên vô hiệu.
Việc lạm dụng và sử dụng kháng sinh bừa bãi trong điều trị cho người, vật nuôi và trong sản xuất thực phẩm càng làm tình hình nghiêm trọng hơn.
WHO cho biết, siêu vi khuẩn kháng thuốc (AMR) là nguyên nhân trực tiếp gây ra hơn một triệu ca tử vong mỗi năm và góp phần gây ra gần năm triệu ca tử vong khác.
Báo cáo giám sát AMR của WHO xem xét mức độ kháng thuốc với 22 loại kháng sinh dùng để điều trị các bệnh nhiễm trùng phổ biến như nhiễm trùng máu, đường tiêu hóa, đường tiết niệu và bệnh lậu.
Trong giai đoạn 5 năm đến năm 2023, hơn 40% các loại kháng sinh được theo dõi ghi nhận tỷ lệ kháng thuốc tăng, với mức tăng trung bình hằng năm từ 5–15%.
Đáng lo ngại, tỷ lệ kháng thuốc trong các ca nhiễm trùng đường tiết niệu phổ biến trên toàn cầu thường cao hơn 30%.
Hai loại vi khuẩn phổ biến là E. coli và K. pneumoniae - nguyên nhân chính gây nhiễm trùng máu nặng, nhiễm trùng huyết và tử vong - đang thể hiện mức độ kháng thuốc đáng báo động.
Hơn 40% các ca nhiễm E. coli và 55% ca nhiễm K. pneumoniae hiện đã kháng lại nhóm cephalosporin thế hệ thứ ba, vốn là lựa chọn điều trị hàng đầu.
Tổng giám đốc WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus, cảnh báo: “Tình trạng kháng thuốc đang vượt xa tiến bộ của y học hiện đại và đe dọa sức khỏe của các gia đình trên khắp thế giới”.
Thiếu hệ thống giám sát và nguy cơ lan rộng
WHO đã khen ngợi việc cải thiện giám sát nhưng cảnh báo rằng 48% quốc gia vẫn thiếu dữ liệu về thuốc kháng sinh. Theo Hutin, điều này cho thấy một số quốc gia và khu vực "chắc chắn đang vô tình" thiếu các hệ thống giám sát kháng thuốc đầy đủ.
Theo WHO, phần lớn các ca kháng thuốc được phát hiện ở những nơi có hệ thống y tế yếu và thiếu khả năng theo dõi.
Tình trạng kháng thuốc kháng sinh cao nhất được ghi nhận ở khu vực Đông Nam Á và Đông Địa Trung Hải, với cứ ba ca nhiễm độc được báo cáo thì có một ca là kháng thuốc. Trong khi đó, ở khu vực châu Phi, cứ năm ca nhiễm thì có một ca kháng thuốc.
WHO cảnh báo hiện không có đủ xét nghiệm và thuốc mới được phát triển để ứng phó với sự lan rộng của vi khuẩn kháng thuốc.
Ông Hutin nhấn mạnh: “Việc sử dụng kháng sinh ngày càng tăng, tình trạng kháng thuốc lan rộng và sự thiếu hụt các phương pháp điều trị mới là một sự kết hợp cực kỳ nguy hiểm. Nếu không hành động sớm, thế giới sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng y tế nghiêm trọng trong tương lai”.