Mỹ tiến gần cuộc cách mạng ô tô bay
(CLO) Archer Aviation chuẩn bị ra mắt eVTOL Midnight chạy điện, mở đường cho ô tô bay thương mại tại Mỹ và UAE trước Thế vận hội 2028.
Trong vài năm tới, đường chân trời trên các thành phố lớn của Mỹ có thể thay đổi đáng kể nếu kế hoạch của ông Adam Goldstein, Tổng giám đốc công ty Archer Aviation, trở thành hiện thực.
Archer Aviation, một công ty có trụ sở tại California, đang phát triển các phương tiện bay cất cánh và hạ cánh thẳng đứng chạy điện (eVTOL), thường được gọi là ô tô bay, dù chúng không thể di chuyển trên đường bộ.
Những phương tiện này hoạt động tương tự trực thăng nhưng có thiết kế gần giống với các drone điện cỡ lớn, phù hợp để chở hành khách hoặc hàng hóa trên các quãng đường ngắn đến trung bình, đặc biệt lý tưởng cho việc di chuyển nhanh trong các thành phố đông đúc.
Trong hơn một thập kỷ qua, eVTOL đã liên tục thu hút sự chú ý. Với nhiều công ty chuẩn bị cho các đợt ra mắt thương mại và các cơ quan quản lý ngày càng cấp phép, loại phương tiện này dường như sẵn sàng bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ.
Ưu thế của eVTOL so với trực thăng
Ông Goldstein chia sẻ rằng eVTOL có ba lợi thế vượt trội so với trực thăng truyền thống: chi phí thấp, độ an toàn cao và tiếng ồn nhỏ.
Một chiếc trực thăng, dù nhỏ, có thể tạo ra tiếng ồn từ 80 đến 100 decibel, khiến việc vận hành số lượng lớn ở khu vực đô thị trở nên bất khả thi. Điều này đã dẫn đến các phản ứng từ cộng đồng, như chiến dịch “Stop the Chop” tại New York và New Jersey, nhằm hạn chế các chuyến bay không cần thiết.
Ngược lại, eVTOL hoạt động êm ái hơn nhiều. Trong một buổi trình diễn gần đây tại triển lãm hàng không Salinas Airshow ở California, ông Goldstein cho biết chiếc Midnight của Archer gần như không gây tiếng ồn, đến mức người dẫn chương trình có thể thì thầm và vẫn được nghe rõ trong lúc máy bay bay qua.
Về an toàn, ông nhấn mạnh rằng eVTOL được trang bị nhiều động cơ cánh quạt và được thiết kế để giảm thiểu hoặc loại bỏ các điểm lỗi đơn lẻ, trái ngược với trực thăng, vốn phụ thuộc vào một cánh quạt chính và có nhiều điểm dễ gây hỏng hóc.
Về lâu dài, eVTOL còn có chi phí vận hành thấp hơn nhờ sử dụng động cơ điện, giúp tăng thời gian hoạt động và giảm chi phí bảo trì.
Archer Midnight - Bước tiến mới trong ngành hàng không
Archer Aviation đang phát triển mẫu eVTOL Midnight với trọng lượng 2.950 kg, được thiết kế để chở một phi công và tối đa bốn hành khách, thực hiện các chuyến bay liên tiếp trong khoảng cách từ 32 đến 80 km với thời gian sạc ngắn giữa các chuyến.
Theo công ty, Midnight tạo ra tiếng ồn nhỏ hơn trực thăng tới 100 lần và có thể đạt tốc độ tối đa 241 km/h. Gần đây, Archer đã hoàn thành giai đoạn thử nghiệm nội bộ cho Midnight và dự kiến bắt đầu giai đoạn kiểm tra cấp chứng nhận cuối cùng với Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) trong vài tháng tới.
Dù ban đầu Midnight sẽ hoạt động với phi công, ông Goldstein kỳ vọng mẫu xe này sẽ sớm đạt khả năng tự hành hoàn toàn. Ông cho rằng việc tự động hóa trong không trung đơn giản hơn trên mặt đất, do không gian bầu trời ít chướng ngại vật hơn.
Tuy nhiên, việc triển khai eVTOL không người lái vẫn đối mặt với các thách thức về quy định, cơ sở hạ tầng liên lạc với các phương tiện khác và sự chấp nhận của người dùng.
Khi công nghệ pin tiến bộ, ông Goldstein tin rằng eVTOL có thể được chế tạo với kích thước lớn hơn. Hiện tại, giới hạn về tải trọng khiến các mẫu eVTOL chủ yếu được thiết kế cho một phi công và bốn hành khách, nhưng trong tương lai, các mẫu xe có sức chứa lớn hơn có thể xuất hiện.
Midnight được định vị để thay thế trực thăng trong nhiều ứng dụng, từ vận chuyển đô thị đến cứu hộ y tế và hỗ trợ thực thi pháp luật. Archer Aviation đã cung cấp một số máy bay cho quân đội Mỹ, cho thấy tiềm năng đa dạng của mẫu xe này.
Archer Aviation đã hợp tác với Abu Dhabi Aviation để triển khai dịch vụ eVTOL thương mại tại thành phố lớn thứ hai của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Các máy bay Midnight đã được giao đến Abu Dhabi, nơi quá trình thử nghiệm bắt đầu từ tháng 7 để đảm bảo phù hợp với điều kiện địa phương. Archer không phải là công ty duy nhất nhắm đến UAE, khi đối thủ Joby Aviation cũng lên kế hoạch ra mắt dịch vụ tại Dubai vào năm tới, với các cơ sở hạ tầng đang được xây dựng tại các địa điểm như sân bay quốc tế Dubai.
Trong vòng hai năm tới, Archer dự kiến triển khai dịch vụ Midnight tại Los Angeles và khu vực Vịnh San Francisco, với các điểm dừng dự kiến tại những địa điểm nổi bật như sân vận động SoFi, Long Beach, Đại học Nam California và sân bay Hollywood Burbank.
Ông Goldstein bày tỏ sự cảm kích đối với sự hỗ trợ từ chính quyền, đặc biệt là Tổng thống Donald Trump và Bộ trưởng Giao thông Vận tải Sean Duffy, trong việc thúc đẩy phát triển ngành eVTOL tại Mỹ.
Trong một bài phát biểu tranh cử, Tổng thống Trump từng nhấn mạnh mong muốn các phương tiện eVTOL được sản xuất tại Mỹ, thể hiện sự chú trọng của chính quyền vào lĩnh vực này.
Thế vận hội 2028 - Cơ hội tỏa sáng
Archer Aviation đã trở thành đối tác độc quyền cung cấp dịch vụ taxi bay cho Thế vận hội Los Angeles 2028, một cơ hội để mẫu Midnight thể hiện khả năng trên toàn cầu.
Sự kiện này đã mang lại sự chú ý lớn từ truyền thông, với ông Goldstein xuất hiện trên chương trình The Tonight Show Starring Jimmy Fallon để giới thiệu về dự án.
Trước đó, ngành eVTOL từng hy vọng Thế vận hội Paris 2024 sẽ là bước ngoặt nâng cao nhận thức công chúng, nhưng kế hoạch của hãng Volocopter không thành hiện thực do không nhận được chứng nhận cần thiết từ cơ quan quản lý.
Về lâu dài, ông Goldstein hình dung một tương lai nơi eVTOL trở nên phổ biến trên bầu trời các thành phố lớn của Mỹ, di chuyển trong các “xa lộ trên không” được quy định để đảm bảo an toàn.
Ông kỳ vọng Thế vận hội 2028 sẽ là khởi đầu, với hàng chục máy bay hoạt động tại Los Angeles, tạo mô hình cho các thành phố khác. Archer dự kiến hợp tác với các hãng hàng không để mở rộng dịch vụ tại các đô thị lớn, đồng thời đẩy mạnh công nghệ tự hành và tăng cường sự chấp nhận của người dùng.
Để hiện thực hóa tầm nhìn này, Archer cần mở rộng đáng kể năng lực sản xuất. Hiện tại, nhà máy của hãng tại Georgia được thiết kế để sản xuất 650 chiếc eVTOL mỗi năm, với khả năng tăng gấp ba trong tương lai.
Ông Goldstein nhấn mạnh rằng thách thức lớn nhất không nằm ở thời điểm ra mắt hay quy định, mà là khả năng sản xuất hàng chục nghìn chiếc mỗi năm để đáp ứng nhu cầu thị trường.