Cần ưu tiên các dự án thu gom, xử lý nước thải đô thị và ô nhiễm môi trường

Ngày 28/10, phát biểu trước Quốc hội, Đại biểu Lý Anh Thư (đoàn An Giang) đã chỉ ra thực tiễn: Hệ thống hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường hiện nay còn thiếu đồng bộ, manh mún và chưa được ưu tiên đầu tư đúng mức…

Đại biểu Lý Anh Thư cho rằng, nhiều địa phương thiếu hệ thống xử lý nước thải, chất thải rắn, đặc biệt là ở vùng nông thôn và làng nghề. Các công trình xử lý môi trường thường xếp sau các dự án hạ tầng kinh tế - xã hội khác như giao thông, trường học, bệnh viện. Nguồn vốn phân bổ nhỏ lẻ, kéo dài; quy hoạch, quỹ đất và cơ chế thu hút đầu tư còn bất cập.

“Không ít công trình sau đầu tư thiếu kinh phí vận hành, công nghệ lạc hậu, dẫn đến hoạt động kém hiệu quả, thậm chí ngừng hoạt động. Tình trạng chưa huy động được vốn tư nhân vào lĩnh vực môi trường vẫn là điểm nghẽn lớn”, Đại biểu Lý Anh Thư nhìn nhận.

Đại biểu nhấn mạnh, việc tập trung giải quyết các vấn đề môi trường không chỉ dừng lại ở nhiệm vụ quản lý nhà nước hay chi tiêu từ ngân sách công. Đây là trách nhiệm chung của toàn xã hội, đòi hỏi phải có cơ chế, chính sách khuyến khích, thúc đẩy và thu hút mạnh mẽ nguồn lực xã hội hóa cho công tác bảo vệ môi trường.

Đặc biệt, cần phát huy vai trò của khu vực tư nhân trong các hoạt động như xử lý ô nhiễm, đầu tư hạ tầng kỹ thuật về thu gom và xử lý nước thải, chất thải rắn sinh hoạt tại các địa phương.

Trong đó, trọng tâm là đầu tư xây dựng hệ thống thu gom và nhà máy xử lý nước thải đô thị, cải tạo, khắc phục các đoạn sông bị ô nhiễm nghiêm trọng, đồng thời xây dựng hạ tầng đồng bộ cho việc thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Đây không chỉ là yêu cầu về kỹ thuật, mà còn là nhiệm vụ cấp bách nhằm bảo đảm chất lượng sống của nhân dân, phát triển đô thị bền vững và thực hiện cam kết quốc tế về giảm phát thải, bảo vệ khí hậu.

Để khắc phục những tồn tại và đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, đại biểu Lý Anh Thư đề nghị, cần xác định đầu tư hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường là hạ tầng thiết yếu, ngang tầm với hạ tầng kinh tế - xã hội khác. Các dự án về thu gom, xử lý nước thải, chất thải rắn, phục hồi môi trường phải được xếp thứ tự ưu tiên trong danh mục đầu tư công trung hạn và được gắn với chỉ tiêu phát triển của từng ngành, từng địa phương.

Cần rà soát, thống kê các dự án hạ tầng môi trường chậm tiến độ hoặc thiếu vốn, để có phương án giải quyết dứt điểm về vốn, quỹ đất, quy hoạch và nhà đầu tư; đồng thời, tạo cơ chế đặc thù thu hút nguồn lực xã hội hóa, khuyến khích khu vực tư nhân tham gia đầu tư, quản lý, vận hành hệ thống xử lý chất thải.

Đối với các công trình đã hoàn thành, cần có cơ chế vận hành, giám sát thường xuyên, khuyến khích áp dụng công nghệ tiên tiến, giao cho đơn vị chuyên nghiệp hoặc tư nhân quản lý, tránh tình trạng công trình “đắp chiếu” do thiếu kinh phí hoặc năng lực vận hành.

“Cần giao chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá kết quả đầu tư công về môi trường trong đánh giá năng lực quản lý, điều hành của người đứng đầu bộ, ngành, địa phương. Đây sẽ là động lực mạnh mẽ thúc đẩy các địa phương chủ động bố trí vốn và giám sát hiệu quả về đầu tư”, nữ Đại biểu Quốc hội nhấn mạnh.

Đại biểu Lý Anh Thư khẳng định, hạ tầng kỹ thuật môi trường là “xương sống” của mọi chính sách bảo vệ môi trường. Khi hạ tầng được đầu tư đồng bộ, công tác quản lý chất thải, xử lý ô nhiễm, cải thiện chất lượng không khí, nước, đất mới có thể đạt hiệu quả bền vững.

Thiên An