Hà Nội tìm giải pháp xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP

Với 1.350 làng nghề và làng có nghề, nơi hội tụ của 47/52 nghề truyền thống của cả nước, các làng nghề của Thủ đô đã và đang đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn. Các làng nghề của Hà Nội cũng là những “mỏ vàng” để phát triển sản phẩm OCOP một cách bền vững, sáng tạo và mang bản sắc riêng.

Tại tọa đàm “Phát triển làng nghề Hà Nội gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP” mới đây, bà Hoàng Thị Hòa - Trưởng phòng Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) cho biết, từ năm 2019 đến nay, khi Chương OCOP được phát động, Hà Nội đã tích cực triển khai, tận dụng làng nghề truyền thống và làng có nghề để phát triển các sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa địa phương, gắn với câu chuyện sản phẩm độc đáo, phản ánh lịch sử và giá trị văn hóa Thủ đô.

“Thành phố đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích các chủ thể đầu tư sản xuất, phát triển sản phẩm OCOP chất lượng cao. Thực tế, hàng nghìn sản phẩm OCOP đã được hình thành từ các làng nghề truyền thống”, bà Hòa nói.

Đồng quan điểm, ông Phạm Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội đánh giá, trong thời gian qua, không ít sản phẩm OCOP đã trở thành thương hiệu tiêu biểu của Thủ đô, được người tiêu dùng trong nước và quốc tế đón nhận, góp phần khẳng định vị thế của hàng Việt trên thị trường.

Thế nhưng, theo ông Phạm Anh Tuấn, cùng với sự phát triển, nhiều làng nghề đang đối mặt không ít khó khăn. Phần lớn làng nghề hiện nay vẫn sản xuất quy mô nhỏ, thiếu liên kết, còn lạc hậu trong ứng dụng khoa học, công nghệ, khiến năng suất và khả năng cạnh tranh hạn chế. Công tác xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm chưa tương xứng với tiềm năng; nhiều cơ sở khó tiếp cận nguồn vốn, mặt bằng sản xuất và thiếu định hướng trong xây dựng thương hiệu tập thể...

Bà Nguyễn Thị Lan Hương, Chủ tịch Liên hiệp HTX Tiêu dùng Việt Nam (VCCU) nhận định, phần lớn cơ sở sản xuất ở làng nghề hiện mới có sản phẩm “có tiếng” nhưng chưa có thương hiệu. Nghĩa là chưa được định vị rõ ràng, chưa có hệ thống nhận diện hay được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.

Theo bà Hương, xây dựng thương hiệu làng nghề không chỉ là chuyện logo hay bao bì, mà là quá trình đồng bộ từ chất lượng sản phẩm, quy trình sản xuất đến câu chuyện văn hóa và hệ thống phân phối. Khi sản phẩm được “đặt tên”, được bảo hộ và được người tiêu dùng tin tưởng, giá trị kinh tế của sản phẩm mới được nâng lên.

Theo bà Hà Thị Vinh - Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội, để làng nghề Thủ đô đứng vững trong thời kỳ hội nhập, điều cốt lõi là phải chuyển từ tư duy “làm nghề” sang “làm thương hiệu”. Nghĩa là, không chỉ sản xuất để mưu sinh, mà phải tạo ra giá trị gia tăng bằng thương hiệu, bằng văn hóa.

“Mỗi sản phẩm OCOP phải có câu chuyện riêng, truyền tải giá trị văn hóa và di sản của làng nghề đến người tiêu dùng. Đồng thời, cần chú trọng bao bì, nhận diện thương hiệu và truyền thông số để sản phẩm “đẹp trong tay người thợ” và “đẹp trong mắt thế giới”, bà Vinh phát biểu.

Bà Hà Thị Vinh cũng kiến nghị thành phố tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ cho phát triển làng nghề và nâng tầm thương hiệu OCOP. Trong đó, tập trung vào quy hoạch và phát triển ổn định vùng nguyên liệu, bảo đảm chất lượng, tiêu chuẩn môi trường, truy xuất nguồn gốc; ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất, chuyên môn hóa chuỗi cung ứng, đổi mới quy trình kỹ thuật, xử lý chất thải để cải thiện môi trường...

Nhiều ý kiến tại tọa đàm cũng cho rằng, để tạo động lực thúc đẩy các chủ thể đầu tư, sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP, việc giải quyết hiệu quả bài toán đầu ra cho sản phẩm chính là yếu tố “sống còn” đối với sự phát triển bền vững của làng nghề và sản phẩm OCOP.

Theo ông Vương Đình Lương, chủ cơ sở sản xuất miến dong Dũng Thúy (xã Hưng Đạo), để người dân mạnh dạn đầu tư phát triển sản xuất, cần có giải pháp căn cơ để tiêu thụ sản phẩm. Cùng quan điểm, bà Hoàng Thị Hòa khẳng định, “đầu ra” không chỉ là động lực then chốt mà còn là yếu tố mang tính sống còn với sự phát triển bền vững của sản phẩm OCOP và làng nghề.

Theo bà Hòa, để hỗ trợ các chủ thể mở rộng thị trường, thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã phối hợp với các địa phương triển khai nhiều giải pháp kết nối cung - cầu, phát triển hơn 115 điểm trưng bày, giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, tổ chức các tuần hàng, hội chợ thương mại, đưa sản phẩm OCOP vào hệ thống siêu thị lớn…

Ở góc độ quản lý, ông Phạm Anh Tuấn cho biết, phát triển bền vững làng nghề phải đi đôi với xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP. Thành phố đang tập trung tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp; hỗ trợ quy hoạch hạ tầng, xử lý môi trường, hình thành cụm công nghiệp làng nghề hiện đại gắn với phát triển xanh, du lịch trải nghiệm. Bên cạnh đó, việc ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, thương mại điện tử và xúc tiến quảng bá được xem là động lực then chốt giúp sản phẩm làng nghề vươn xa.

* Bài viết có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội

Thế Vũ