Cần làm rõ quy định bảo vệ bí mật nhà nước đối với các văn bản đang là dự thảo

Đại biểu Nguyễn Tiến Nam (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị) nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Bảo vệ BMNN (sửa đổi). Việc xây dựng, ban hành Luật đã cơ bản thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về vấn đề sắp xếp, tinh gọn bộ máy và đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số như:

Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước... Đồng thời, khắc phục những hạn chế, bất cập sau hơn 5 năm triển khai thi hành Luật bảo vệ bí mật nhà nước năm 2018.

Góp ý vào khoản 1 Điều 2, dự thảo luật quy định: “Hình thức chứa bí mật nhà nước bao gồm tài liệu, vật, địa điểm, lời nói, hoạt động hoặc các dạng khác”. Đại biểu Nguyễn Tiến Nam cho rằng, tại nhiều điều của dự thảo luật chủ yếu mới nhắc đến hình thức "tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước", điển hình như tại các Điều 11 “sao, chụp tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước”; Điều 12 “thống kê, lưu giữ, bảo quản tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước; Điều 13 “vận chuyển, giao, nhận tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước”; Điều 14 “mang tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước ra khỏi nơi lưu giữ”; Điều 23 “tiêu hủy tài liệu, bí mật nhà nước”... Theo đại biểu, quy định như vậy là chưa đầy đủ với các hình thức bí mật nhà nước khác như địa điểm, lời nói, hoạt động…

Đối với phạm vi bí mật nhà nước quy định khoản 8 Điều 7 của dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Tiến Nam cho rằng, quy định: “Đề thi, đáp án và thông tin liên quan đến việc tổ chức kỳ thi cấp quốc gia; Thông tin về người thuộc Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Cơ yếu được cử đi đào tạo trong nước và ngoài nước” là chưa hợp lý. Bởi, sau khi kỳ thi cấp quốc gia diễn ra thì đề thi, đáp án hay thông tin liên quan sẽ không còn là bí mật nhà nước; phạm vi bí mật nhà nước được xác định trước khi kỳ thi cấp quốc gia diễn ra. Do đó, đại biểu đề nghị quy định lại theo hướng: “Đề thi, đáp án và thông tin liên quan đến việc tổ chức kỳ thi cấp quốc gia trước khi kỳ thi cấp quốc gia diễn ra".

Ngoài ra, với xu thế hội nhập và yêu cầu về công tác cán bộ ngày càng cao như hiện nay, việc cán bộ Quân đội, Công an, Cơ yếu đi học tập nâng cao trình độ là nhu cầu tất yếu. Do đó, không phải quy định tất cả thông tin của người thuộc Quân đội, Công an, Cơ yếu khi được cử đi đào tạo, nhất là đào tạo trong nước được coi là bí mật nhà nước.

“Việc quy định như vậy cũng phần nào gây khó khăn cho các cơ sở giáo dục trong việc đào tạo, cấp bằng, chứng chỉ. Đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu nội dung này cho phù hợp”, Thiếu tướng Nguyễn Tiến Nam nói.

Tại khoản 1 Điều 14 về mang tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước ra khỏi nơi lưu giữ, dự thảo luật quy định: “1. Việc mang tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước ra khỏi nơi lưu giữ để phục vụ công tác ở trong nước phải liên quan trực tiếp đến nhiệm vụ được giao”.

Có ý kiến cho rằng, thực tế với một tài liệu chứa bí mật nhà nước có thể giao nhiệm vụ cho nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân khác nhau và có thể sao chụp cho nhiều đối tượng khác nhau để biết, phối hợp, nghiên cứu... nên việc xác định liên quan trực tiếp hay gián tiếp là chưa thực sự rõ ràng; dễ dẫn đến trường hợp "lách luật" khi bị mất hoặc làm lộ lọt bí mật nhà nước. Đại biểu đề nghị làm rõ thêm nội dung “liên quan trực tiếp đến nhiệm vụ được giao".

Đại biểu chỉ ra, một số ý kiến cũng cho rằng, hiện nay có nhiều tài liệu chứa bí mật nhà nước mới ở dưới dạng dự thảo, chưa được ký ban hành nhưng đã bị chia sẻ, lan truyền trên mạng xã hội. Bên cạnh đó, cũng có nhiều dự thảo văn bản chứa bí mật nhà nước được gửi xin ý kiến các đơn vị hoặc nghiên cứu trực tiếp tại các cuộc họp, hội thảo...

Đại biểu băn khoăn, việc chia sẻ, sao chụp, tiết lộ những nội dung này có được coi là làm lộ bí mật nhà nước hay không? Vì thực tế văn bản chưa được ký ban hành, nội dung có thể thay đổi nên bất cứ ai cũng có thể tạo ra được dự thảo như vậy. Do đó, đại biểu đề nghị nghiên cứu, làm rõ thêm nội dung bảo vệ bí mật nhà nước đối với đối tượng là dự thảo các văn bản.

Thiên An