Vụ Vạn Thịnh Phát: Chỉ một nút nhấn, 8.800 tỷ đồng đến tay hơn 40.000 trái chủ

Ngày 11/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi).

Cần làm rõ phạm vi, thẩm quyền và trách nhiệm của Văn phòng thi hành án dân sự

Tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Hữu Thông - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng phát biểu, dự thảo lần này đã thiết kế lại hệ thống thi hành án dân sự theo hướng phân định rõ giữa cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan tổ chức thi hành án; đồng thời bổ sung mô hình Văn phòng thi hành án dân sự và chế định Thừa hành viên. Đại biểu cho rằng, đây là một chế định mới được phép tổ chức thi hành theo hợp đồng, tương tự mô hình Thừa phát lại ở nhiều nước.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Hữu Thông đề nghị cần làm rõ phạm vi, thẩm quyền và trách nhiệm của Văn phòng thi hành án dân sự và mối quan hệ với các cơ quan thi hành án nhà nước. Nếu không quy định chặt chẽ có thể dẫn tới rủi ro về lạm quyền, xung đột lợi ích, thậm chí biến tướng thành dịch vụ thi hành án có điều kiện.

Đồng thời, đề nghị chỉ nên thí điểm ở một phạm vi hẹp, có cơ chế kiểm soát chặt chẽ của Bộ Tư pháp và Viện kiểm sát. Đồng thời, cần quy định rõ tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm bồi thường của Thừa hành viên khi gây thiệt hại cho đương sự.

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác thi hành án

Nhiều ý kiến tại Phiên thảo luận cũng tham gia góp ý về việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong thi hành án. Đại biểu Trần Thị Hoa Ry - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau nhận thấy, nội dung quy định tại Điều 5 của dự thảo có nhiều điểm mới trong việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong thi hành án, song vẫn chưa thể hiện rõ nét về việc thi hành án đối với xét xử trực tuyến.

Trong khi đó, thực tiễn hiện nay nhiều bản án quyết định của Tòa án đang được tuyên và thực hiện qua môi trường trực tuyến.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần phải thể chế rõ nét hơn về vấn đề này, cần có cơ chế thi hành đối với loại bản án này.

“Nếu không bổ sung trong thực tiễn thì sẽ phát sinh khoảng trống về pháp lý và gây khó khăn trong thi hành. Chính vì vậy, tôi đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu và thể hiện rõ nét hơn thêm một khoản, đó là việc áp dụng đối với việc thi hành bản án quyết định Tòa án qua môi trường điện tử bao gồm cả bản án quyết định được tuyên qua hệ thống xét xử trực tuyến hoặc có yếu tố nước ngoài”, đại biểu kiến nghị.

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry cho rằng, quy định này vừa đảm bảo tính bao quát của Luật và vừa thực hiện đúng tinh thần của Nghị quyết số 27 của Trung ương về cải cách tư pháp, trong đó có yêu cầu về đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin xét xử trực tuyến và điện tử hóa trong quy trình tư pháp.

Sau 4 tháng hoạt động, các chỉ tiêu Quốc hội giao cho số việc và số tiền đều vượt

Giải trình, làm rõ ý kiến của các ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, về mô hình tổ chức hệ thống thi hành án dân sự, nội dung này đã được thể chế trong Luật, tuy nhiên, trên thực tế nội dung này đã thực hiện từ ngày 1/7/2025.

Qua 4 tháng hoạt động, Bộ trưởng Bộ Tư pháp khẳng định, việc phối hợp với cơ quan điều tra, với Viện kiểm sát và với Tòa án đều không có vướng mắc, những khó khăn ban đầu đã được khắc phục; đồng thời nhấn mạnh mô hình hệ thống thi hành án dân sự (THADS) này là xu thế chung và là chủ trương đúng đắn. Riêng Đề án hệ thống cơ quan thi hành án dân sự đã được báo cáo với Thường trực Chính và Bộ Chính trị.

“Sau 4 tháng hoạt động, các chỉ tiêu Quốc hội giao cho số việc và số tiền đều vượt. Thứ hai, chúng tôi đã tổ chức thay đổi toàn diện công tác tổ chức điều hành và phương thức hoạt động của hệ thống thi hành án dân sự theo hướng mạnh mẽ chuyển đổi số. Hiện nay, chúng tôi đang triển khai phần mềm điện tử ra quyết định thi hành án, phần mềm biên lai điện tử đã đi vào hoạt động. Theo đó, đã có 75.455 quyết định thi hành án trên phần mềm điện tử, không thực hiện trên bản giấy, phát hành trên 375.000 biên lai điện tử và tương đương với số tiền là 33.700 tỷ đồng”, Bộ trưởng nêu rõ.

Từ những số liệu nêu trên, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh, Bộ Tư pháp hiện đang tiếp tục xây dựng các phần mềm tổ chức thi hành án để thực hiện toàn bộ các tác nghiệp thi hành án trên môi trường điện tử và xây dựng các nền tảng số.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cũng cho biết, vừa rồi vụ Vạn Thịnh Phát chỉ cần đúng một nút nhấn là có hơn 8.800 tỉ đồng đã được gửi vào tài khoản của hơn 40.000 trái chủ. Trước đây, với hơn 40.000 trái chủ cần 40.000 bản giấy đến từng nơi thì khi thay đổi về chuyển đổi số này đã giúp thay đổi toàn bộ các hoạt động của phương thức hoạt động của THADS khu vực.

Trong Luật THADS sửa đổi đã cắt giảm tới 80% thủ tục hành chính, 20% còn lại thì đang đơn giản hóa và trên thực tế là sẽ cắt giảm.

Dự kiến sẽ giảm 30% về thời gian và 13% về chi phí tuân thủ tính trên một việc có đầy đủ các thủ tục về trình tự pháp lý phát sinh.