Xây dựng không gian mạng an toàn, nhân văn và có trách nhiệm- khi những người trẻ kiến tạo giải pháp

Sự kiện này tiếp nối Công ước Hà Nội 2025, đánh dấu cột mốc quan trọng trong nỗ lực của Việt Nam bảo vệ trẻ em trên không gian mạng. Trường PTLC Song ngữ Quốc tế Wellspring trở thành điểm hẹn của hơn 45 trường học, các Bộ, ngành và tổ chức quốc tế, từ UNICEF, UNDP, UNESCO đến Liên minh Niềm Tin Số.

Nhưng điều đặc sắc nhất không phải là danh sách khách mời mà là tiếng nói chủ động, phản biện của chính các em học sinh, những người biết rõ rủi ro trực tuyến và chủ động tìm cách đối phó.

Điểm nhấn không thể bỏ qua là phần Debate Showcase, nơi hai đội DSOW (Wellspring Hanoi) và CNN Puzzles (THPT Chuyên Ngoại ngữ) tranh luận về kiến nghị: “Bảo vệ trẻ em trên không gian mạng cần ưu tiên giáo dục và nâng cao năng lực số từ sớm, hơn là tăng cường kiểm soát của Nhà nước”.

Trần Hà Anh, đội ủng hộ từ THPT Chuyên Ngoại ngữ, nêu quan điểm sắc bén: “Trẻ em tò mò nhưng chưa có kỹ năng để tự bảo vệ. Cấm hay xử phạt không ngăn được các em tiếp cận mạng. Giáo dục kỹ năng số từ sớm mới thực sự giảm thiểu rủi ro. Chúng tôi tổ chức lớp học kỹ năng an toàn mạng, phối hợp gia đình, và đặc biệt lưu ý kiểm soát nội dung không phù hợp”.

Đội phản đối từ Wellspring nhấn mạnh: “Luật pháp và kiểm soát danh tính là cần thiết. Trẻ em dưới 13 tuổi dễ lập tài khoản, trong khi tội phạm mạng ngày càng tinh vi. Giáo dục chỉ giải quyết phần nhận thức, nhưng không đủ để bảo vệ các em trước nguy cơ thực tế”.

Đức Anh, thành viên đội phản đối, chỉ ra thực tế: “Dạy trẻ trên lớp hay qua poster không đảm bảo khi đứng trước tình huống thực tế. Các em trở thành mục tiêu dễ bị lừa đảo. Nhận thức chưa đủ thì giáo dục chưa thể thay thế quản lý nhà nước”.

Cuộc tranh luận nóng bỏng, nhưng các em vẫn giữ giọng điệu thuyết phục và đầy trí tuệ, chứng minh rằng học sinh không chỉ là đối tượng được bảo vệ mà còn là những người hiểu rủi ro và biết cách giải quyết chúng.

Phan Trần Kim Anh từ THPT Chuyên Ngoại ngữ nhấn mạnh: “Chúng tôi đồng hành cùng các em, nhưng bảo vệ trẻ em hiệu quả nhất là thông qua gia đình và nhà trường, chứ không phải chỉ trông chờ vào cơ quan nhà nước. Các em tiếp xúc mạng xã hội hàng ngày, nên phải chủ động, nhận biết nguy cơ và biết cách phòng tránh”.

Những tranh luận này phản ánh sự trưởng thành của thế hệ trẻ trong không gian số: các em đã nhận thức rằng an toàn trực tuyến không thể chỉ dựa vào kiểm soát từ trên xuống, mà cần kỹ năng, nhận thức, và hành động chủ động từ chính các em.

Tại Cyber Peace 2025, học sinh không chỉ tham gia các cuộc tranh luận sôi nổi mà còn trực tiếp áp dụng 6 nguyên tắc an toàn số do Cục An ninh mạng biên soạn. Các em học cách truy cập an toàn, kiểm tra nguồn tin và không mở các liên kết lạ; giao tiếp tôn trọng và báo ngay các hành vi xấu; chỉ tin và chia sẻ thông tin từ nguồn chính thống; duy trì mối quan hệ lành mạnh bằng cách giữ liên lạc thường xuyên với gia đình, thầy cô và bạn bè; chủ động học hỏi, thực hành và lan tỏa kiến thức, kỹ năng số; đồng thời quan sát, nhận biết sớm nguy cơ, xử lý bình tĩnh và hành xử nhân văn, trở thành tấm gương cho cộng đồng.

Các học sinh còn ký cam kết số, tải Cẩm nang An toàn trực tuyến và lan tỏa thông điệp tới cộng đồng, khẳng định rằng bảo vệ bản thân và bạn bè không chỉ là trách nhiệm của người lớn, mà trực tiếp thuộc về các em.

Thông điệp từ sự kiện nhấn mạnh: “Hòa bình số không đến từ công nghệ, mà từ cách con người đặc biệt là thế hệ trẻ sử dụng công nghệ có trách nhiệm”.

Cyber Peace 2025 khẳng định rằng học sinh Việt Nam không chỉ lắng nghe mà còn biết phản biện, chủ động hành động, nhận diện nguy cơ, xử lý bình tĩnh và lan tỏa giá trị nhân văn, đoàn kết và trách nhiệm trên môi trường số.

Từ Hà Nội, thông điệp này vang ra toàn cầu: học sinh Việt Nam không chỉ là đối tượng cần được bảo vệ, mà còn là lực lượng chủ động kiến tạo không gian mạng an toàn, nhân văn và có trách nhiệm.

Cyber Peace 2025 chứng minh rằng mỗi hành động hôm nay dù là ký cam kết, tranh luận hay chia sẻ kiến thức đều góp phần xây dựng hòa bình số và bảo vệ trẻ em trên toàn thế giới, đưa thế hệ Sứ giả số Việt Nam trở thành những đại diện toàn cầu biết lên tiếng, hành động và lan tỏa giá trị tích cực.

Văn Hiền