Bảo đảm mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng

Trình bày tóm tắt Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, chương trình có mục tiêu tổng quát nhằm: Nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của Nhân dân; bảo đảm mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng, người dân chủ động tự chăm sóc và nâng cao sức khỏe; hạn chế bệnh tật, được phòng bệnh từ sớm, từ xa, ngay tại cơ sở; giải quyết các vấn đề dân số ưu tiên, chủ động thích ứng với già hóa, nâng cao chất lượng dân số; tăng cường chăm sóc cho các nhóm yếu thế góp phần xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

Tổng vốn thực hiện toàn giai đoạn 2026 – 2035 là 125.478 tỷ đồng. Trong đó, tổng vốn thực hiện chương trình giai đoạn 2026-2030 là 88.635 tỷ đồng, tổng vốn giai đoạn 2031-2035 dự kiến: 36.843 tỷ đồng.

Cơ quan chủ trì thực hiện Chương trình là Bộ Y tế. Chương trình có đối tượng thụ hưởng là: Toàn bộ người dân Việt Nam, trong đó ưu tiên các đối tượng: người sống ở khu vực khó khăn, miền núi, biên giới, biển đảo; người yếu thế; bà mẹ, trẻ em; thanh thiếu niên; các cặp vợ chồng, cá nhân trong độ tuổi sinh đẻ; người có công với cách mạng; người cao tuổi; người di cư, lao động ở các khu công nghiệp. Địa điểm thực hiện Chương trình là các tỉnh, thành phố trong cả nước, ưu tiên khu vực khó khăn, miền núi, biên giới, biển đảo.

Chương trình chia làm 5 Dự án thành phần bao gồm: Nâng cao năng lực mạng lưới y tế cơ sở; Nâng cao hiệu quả hệ thống phòng bệnh và nâng cao sức khỏe; Dân số và phát triển; Nâng cao chất lượng chăm sóc xã hội cho người yếu thế; Truyền thông y tế, quản lý, theo dõi và giám sát thực hiện Chương trình.

Theo báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành với sự cần thiết xây dựng Chương trình để thể chế hóa chủ trương của Đảng nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân, thực hiện tốt công tác dân số và phát triển. Chương trình đáp ứng các yêu cầu về điều kiện quyết định chủ trương đầu tư theo quy định tại Điều 19 Luật Đầu tư công. Hồ sơ Chương trình cơ bản bảo đảm theo quy định.

Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo: Tiếp tục rà soát Chương trình với các Chương trình mục tiêu Quốc gia đang được Quốc hội xem xét, phê duyệt chủ trương đầu tư để bảo đảm không trùng lắp, chồng chéo; Sớm chuẩn bị các văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình bảo đảm chất lượng, phù hợp, kịp thời, hiệu lực, hiệu quả trong tổ chức thực hiện; bổ sung báo cáo ý kiến của Kiểm toán nhà nước về Chương trình.

Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành với tên gọi, đối tượng thụ hưởng, tổng mức đầu tư giai đoạn 2026-2035, mục tiêu và các dự án thành phần của Chương trình theo đề xuất của Chính phủ. Đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo lưu ý một số nội dung sau:

Về đối tượng thụ hưởng của Chương trình: Đề nghị nghiên cứu bổ sung đối tượng ưu tiên là người khuyết tật; đồng thời chỉnh lý quy định về đối tượng ưu tiên theo hướng để Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm thể chế hóa đầy đủ theo tinh thần Nghị quyết số 72 và thuận tiện trong triển khai thực hiện.

Về tổng mức đầu tư: Đề nghị Chính phủ bảo đảm bố trí đủ nguồn vốn tối thiểu; nghiên cứu tăng cường xã hội hóa trong thực hiện Chương trình; tiếp tục nghiên cứu, cân đối bố trí thêm nguồn lực khi có điều kiện;

Về ngân sách địa phương: Đề nghị đánh giá sát hơn khả năng huy động nguồn vốn ngân sách địa phương và tính toán đề xuất mức bố trí vốn ngân sách địa phương phù hợp hơn với tình hình thực tiễn;

Nguồn vốn huy động hợp pháp khác: Tiếp tục đánh giá, có giải pháp huy động các nguồn lực xã hội hóa, giảm áp lực cho ngân sách nhà nước, thể chế hóa yêu cầu của Kết luận số 149 và Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị;

Rà soát, quan tâm đầu tư thỏa đáng hơn, bảo đảm hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đặt ra đối với vấn đề dân số và phát triển tại Kết luận số 149 và Nghị quyết số 72; rà soát không bố trí vốn các nội dung hoạt động tại các tiểu dự án đã được bảo đảm bằng nguồn kinh phí thường xuyên.

Về mục tiêu của Chương trình: Tiếp tục rà soát mục tiêu chung, mục tiêu cụ thể, các nội dung hoạt động của từng tiểu dự án để bảo đảm tính thống nhất, lô-gic theo nguyên tắc quản lý dựa trên kết quả, thuận lợi cho việc kiểm tra, giám sát và dễ dàng đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội của Chương trình.

Mỗi mục tiêu cụ thể cần được xây dựng các giải pháp và xác định nguồn lực, tiến độ thực hiện để đạt được mục tiêu; gắn với mục tiêu, chỉ tiêu của từng dự án và tiểu dự án thành phần. Làm rõ căn cứ đề xuất, xây dựng một số mục tiêu; tính khả thi và giải pháp thực hiện một số mục tiêu; làm rõ hơn nội hàm của một số chỉ tiêu đã nêu tại Báo cáo thẩm tra sơ bộ.

Về các dự án của Chương trình: Đề nghị rà soát, lựa chọn những nội dung cốt lõi, quan trọng, tránh dàn trải, lãng phí nguồn lực. Các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của các tiểu dự án phải bảo đảm thống nhất giữa mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể và nội dung hoạt động, có các chỉ số cụ thể, dễ kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện; Tiếp tục xem xét nghiên cứu bổ sung dự án phát huy thế mạnh của y học cổ truyền, dược liệu, bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm tại Chương trình để thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết số 72.

Cho ý kiến tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải bày tỏ băn khoăn về khả năng cân đối nguồn lực của Chương trình; Đề nghị phân định rõ giữa nguồn vốn ngân sách của Trung ương và địa phương trong kế hoạch, đảm bảo tính thống nhất, khả thi của các nguồn lực để triển khai Chương trình.

“Đề nghị tính toán sao cho thực tiễn, khả thi và nằm trong khả năng cân đối cho 5 năm tới. Cần có trọng tâm, trọng điểm và giải quyết được các mục tiêu nào, không nên đề ra nhiều quá,” Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh.

Trao đổi tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh, mục tiêu tập trung cho hệ thống y tế cơ sở và vấn đề già hóa dân số là nội dung rất cấp bách trong Chương trình.

Về vấn đề nguồn lực thực hiện, Bộ Tài chính đã có văn bản khẳng định đảm bảo nguồn vốn cho Chương trình của Bộ Y tế giai đoạn 5 năm 2026 – 2030. Đối với ngân sách địa phương, Bộ Y tế đã hai lần xin ý kiến các địa phương để đảm bảo khả năng đối ứng.

Thiên An