Trong thời gian qua, để kìm hãm đà tăng của giá xăng dầu, Liên Bộ Tài chính - Công Thương đã liên tục trích quỹ bình ổn xăng dầu. Đồng thời, nhằm giảm gánh nặng cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, Liên Bộ cũng không thực hiện trích lập đối với tất cả các mặt hàng này.

Đơn cử, trong kỳ điều chỉnh xăng dầu mới đây (ngày 11/3), Liên Bộ Tài chính - Công Thương không thực hiện trích lập quỹ bình ổn giá xăng dầu, thế nhưng, hai cơ quan này lại quyết định thực hiện chi quỹ bình ổn ở mức 750 đồng - 1.500 đồng/lít, tùy thuộc vào từng loại xăng dầu khác nhau. Điều này có nghĩa, quỹ bình ổn xăng dầu đang có xu hướng “cạn dần”.

Trên thực tế, Quỹ bình ổn xăng dầu trong 2 năm trở lại đây “bốc hơi” rất nhanh. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong quý I/2021, số dư trong quỹ bình ổn xăng dầu là 5.340 tỷ đồng, nhưng tới quý IV/2021, số dư trong quỹ này chỉ còn 740 tỷ đồng. Như vậy, trong năm 2021, quỹ này đã sử dụng 4.600 tỷ đồng để bình ổn xăng dầu.

Dựa trên báo cáo của Bộ Tài chính, một số quan điểm lo ngại, trong khi giá dầu thế giới vẫn đang neo ở mức rất cao, việc sử dụng thường xuyên sẽ làm cạn quỹ bình ổn xăng dầu. Nếu trường hợp này xảy ra, khi giá dầu thế giới tiếp tục lên cao, Việt Nam sẽ không còn công cụ để kìm hãm đà tăng của giá xăng dầu.

Trao đổi với phóng viên Báo Nhà báo và Công luận, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế nhận định: Quỹ bình ổn xăng dầu hiện nay còn không nhiều, chỉ còn hơn 700 tỷ đồng. Do đó, với lần bình ổn lần này thì chắc là sẽ dùng hết.

Đặc biệt, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh, trong đợt điều chỉnh giá xăng dầu mới đây, đã có một số doanh nghiệp không còn quỹ bình ổn nữa (đã âm), một số doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu phải đi vay ngân hàng để đáp ứng nhu cầu tích trữ bình ổn để bình ổn giá tăng. 

Ông Thịnh trích dẫn dự báo của Bộ Công thương, Bộ Tài chính, trong thời gian tới giá xăng dầu có thể sẽ rẻ sau khi có phí xuất của cuộc xung đột Ukraine giá xăng dầu tăng lên, nhưng có thể giảm đi một chút về giá bình thường thấp hơn với giá 30.000 đồng như hiện nay. 

“Thời gian sau nếu giá xăng có hạ thì cũng sẽ khó hạ ở mức dưới 25.000 - 26.000 đồng, nằm trong mức 27-28.000 đồng. Tôi dự đoán như vậy nhưng cũng hy vọng giá xăng dầu sẽ xuống. Nhất là sau xung đột Ukraine – Nga ổn định hơn, nguồn cung dầu có thể ổn định hơn thì giá xăng dầu ổn định thì khi đó chúng ta tích trữ bình thường”, ông Thịnh nói.

Ngay trong ngày 14/3, Chính phủ giao Bộ Công thương rà soát, làm rõ vai trò, sự cần thiết của Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, kịp thời báo cáo, đề xuất việc sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý, cấp phép, điều hành cung ứng xăng dầu theo cơ chế thị trường. 

Theo đó, Chính phủ dự báo thời gian tới, tình hình chính trị thế giới tiếp tục biến động phức tạp, nhất là căng thẳng chính trị giữa các nước lớn, xung đột vũ trang giữa Nga và Ukraine; sự phục hồi kinh tế tại các quốc gia còn thiếu ổn định, không đồng đều, giá dầu thô và nhiều loại hàng hóa cơ bản khác có xu hướng tăng cao làm tăng chi phí sản xuất, vận tải, logistics…