Lịch sử để lại?

Sau khi chia tách năm 1997, Đà Nẵng đã có những bước phát triển kinh tế ngoạn mục. Thế nhưng hiện tại, thành phố trẻ này đang bị tụt lại phía sau so với các tỉnh/thành phố đầu tàu.

Theo Tiễn sĩ Huỳnh Thế Du (ĐH Fulbright), năm 2015, tốc độ tăng việc làm của Đà Nẵng chỉ thuộc mức trung bình, GDP các năm đứng ở nhóm thấp nhất. Về nguồn thu, năm 2010 - 2015, nguồn thu Đà Nẵng chủ yếu là đất (chiếm 50%), nhưng đến nay chỉ còn 10%. “Trong khi đó, nguồn thu cực kỳ quan trọng là thu nhập doanh nghiệp và cá nhân lại rất thấp. Đây chính là điều đáng ra phải tập trung phát triển thì lại bị yếu nhất. Chính vì vậy, khi không còn nguồn thu từ đất, Đà Nẵng đang lùi về sau và tụt hậu so với các địa phương dẫn đầu cả nước”, ông Du nhận định.

Thực trạng hết quỹ đất, vỡ quy hoạch của TP. Đà Nẵng đã và đang được nói đến suốt hàng chục năm qua, khi thành phố này liên tục thực hiện giao đất cho các dự án ven biển, ít nhiều có sự lỏng lẻo trong xem xét, thẩm định năng lực, kinh nghiệm,… của doanh nghiệp.

Theo thống kê từ Sở KH&ĐT, đến nay, tổng số dự án du lịch ven biển tại TP. Đà Nẵng là 50 dự án, trong đó có: 13 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đăng ký 15.461,8 tỷ đồng, tổng diện tích đất hơn 3,7 triệu m2; 37 dự án đầu tư trong nước với tổng vốn đăng ký 64.180,3 tỷ đồng, tổng diện tích đất hơn 11,92 triệu m2.

Rồi đến nay, ngoài những dự án đem lại hiệu quả kinh tế, vẫn còn không ít dự án bị bỏ hoang, rào kín, bịt đường ra biển của người dân, du khách… Từ Nam Ô (quận Liên Chiểu) tới Hòa Hải (quận Ngũ Hành Sơn), bờ biển trong xanh, được xếp vào loại “đẹp nhất hành tinh” từng bước bị xé nát.

Đặc biệt, hiện có những dự án làm thủ tục cấp đất để “xí phần”, khiến nguồn quỹ đất của Đà Nẵng vốn đã eo hẹp, nay lại bị bỏ hoang, lãng phí, không gian biển bị chiếm dụng, gây bức xúc lớn trong nhân dân, cản trở sự phát triển của thành phố…

 TP. Đà Nẵng gấp rút mở lại đường xuống biển cho người dân, du khách. (Ảnh minh họa)

TP. Đà Nẵng đã và đang tổ chức nhiều, rất nhiều các hội nghị, hội thảo, tọa đàm… về quy hoạch đô thị, quy hoạch du lịch,… Ông Huỳnh Đức Thơ, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng thừa nhận thành phố đang mắc những sai lầm về quy hoạch, hậu quả tất yếu của việc kêu gọi thu hút đầu tư bằng mọi giá. Ông Thơ khẳng định Đà Nẵng không tiếc tiền để thuê chuyên gia góp ý, điều chỉnh. Vấn đề là phải bỏ được tư duy nhiệm kỳ trong quá trình làm quy hoạch.

Tiến sĩ khoa học Ngô Viết Nam Sơn (chuyên gia quy hoạch từ Bắc Mỹ) đã chỉ rõ: Quỹ đất của Đà Nẵng đã hết, trong khi tốc độ đô thị hóa đang ở mức cao. “Bây giờ, phát triển cần chậm lại và xem đây là cơ hội, định hướng chiến lược phát triển bền vững hơn. Nếu Đà Nẵng làm được vai trò đứng đầu trong vùng đô thị miền Trung, giúp họ cùng phát triển, sẽ đi đầu trong cả nước”, ông Sơn nói.

Theo ông Sơn, Đà Nẵng cần điều chỉnh theo hướng xây dựng các đô thị sáng tạo vùng ven nhằm giảm mật độ dân cư khu vực nội thành. Nếu thành phố không điều chỉnh quy hoạch kịp thời, trong vòng 10 năm tới sẽ phải đối mặt với kẹt xe, ngập nước,… như đang diễn ra ở Hà Nội và TP.HCM.

Tiến sĩ Trần Du Lịch nhận định: Đô thị Đà Nẵng đang có xu hướng đi vào bế tắc khi không thoát ra khỏi tư duy nhà ống và xe máy, không gian công cộng rất hiếm, quỹ đất cho phát triển giao thông dần cạn kiệt. Để khắc phục những tồn tại trong quá trình phát triển tự phát, Đà Nẵng phải điều chỉnh, bố trí lại không gian công cộng. Thêm vào đó, cần chấm dứt kiểu hình thành dự án rồi quy hoạch chạy theo sau. “Sau khi đã thống nhất quy hoạch rồi thì kỷ cương xây dựng theo quy hoạch phải được thực hiện nghiêm. Đà Nẵng đang có dấu hiệu phá vỡ điều này”, ông Trần Du Lịch nói.

Khi hàng loạt các bất cập, các hiến kế được chỉ ra, Tiến sĩ Huỳnh Thế Du đề nghị: “Nếu cảm thấy cái gì chưa đúng thì phải điều chỉnh ngay, chúng ta vẫn còn thời gian.”

Những bước đi đầu tiên

Ông Huỳnh Đức Thơ thừa nhận Đà Nẵng đã và đang phải xử lý hậu quả khi hàng ngàn ha đất đã giao cho doanh nghiệp, lối đi xuống biển bị bịt kín… Mới đây, UBND TP. Đà Nẵng đã rục rịch tiến hành thu hồi đất ven biển để làm công viên, quảng trường và mở đường ra biển cho nhân dân.

Cụ thể, trên địa bàn quận Ngũ Hành Sơn, TP. Đà Nẵng yêu cầu thu hồi 6.680m2 đất của dự án Khu biệt thự nghỉ dưỡng Sunrise để mở lối xuống biển nhưng không hình thành bãi tắm công cộng. Lối xuống biển sẽ có lộ giới khoảng 15m, ranh giới với Sunrise không xây dựng tường rào ngăn cách.

Đối với lối xuống biển khu vực giữa dự án Furama và Ariyana, TP. Đà Nẵng tiến hành thu hồi 12.782m2 để mở lối xuống biển, kết hợp quy hoạch cảnh quan cây xanh, đường đi dạo.

Đối với khu đất đối diện đường Huyền Trân Công Chúa (dự án của Công ty IVC) và một số khu vực dự kiến sẽ thu hồi khác (dự án Khu du lịch ven biển của Công ty CP Hòn Ngọc Á Châu, Công ty TNHH DAPDAPl-DAPZ), TP. Đà Nẵng chỉ đạo nghiên cứu mở rộng quy mô công viên biển, bãi tắm phía Bắc Khu du lịch The Song với diện tích 7 ha.

Cũng liên quan đến mở lối ra biển, TP. Đà Nẵng đã chỉ đạo Sở Xây dựng làm việc với Công ty CP Trung Thủy Đà Nẵng (Dự án Khu du lịch biển Nam Ô, quận Liên Chiểu) điều chỉnh quy hoạch dự án theo hướng tăng diện tích công cộng, mở rộng không gian chung tại mặt biển cho người dân.

Đối với tuyến đường dạo ven biển phía Đông các khu du lịch, TP. Đà Nẵng giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các đơn vị nghiên cứu, lên phương án xây dựng tuyến đường, đảm bảo phù hợp với tình hình địa chất thủy văn và khí hậu địa phương…

TP. Đà Nẵng đã cho thấy những quyết tâm lớn. Tuy vậy, dư luận và người dân mong mỏi đó sẽ không chỉ là hô hào, chính quyền sẽ tìm ra được cơ sở pháp lý, đưa ra các chế tài hữu hiệu để điều chỉnh doanh nghiệp.

Sẽ không dễ dàng, khi mà lợi ích, lợi nhuận đôi khi được nhà kinh doanh đặt lên trên trách nhiệm xã hội, các giá trị về phát triển bền vững mà họ thường nhắc tới.

Kiên Giang