Theo tờ trình của Chính phủ, dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn là nhằm tạo cơ sở pháp lý, công cụ quản lý đồng bộ, toàn diện, thống nhất để điều chỉnh hoạt động quy hoạch đô thị và nông thôn, khắc phục được các tồn tại, hạn chế, bất cập và khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, đáp ứng được yêu cầu đối với giai đoạn phát triển mới của đất nước; tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước; đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, Nhân dân và xã hội.

Để hoàn thiện dự án Luật, một số Đại biểu Quốc hội đã gợi mở, đề xuất các giải pháp cần tập trung thực hiện.

Đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên (Đoàn Điện Biên): Gắn kết chặt chẽ, hài hòa giữa quy hoạch phát triển đô thị với nông thôn

Việc ban hành Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn để đáp ứng các yêu cầu của Đảng và Nhà nước về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị, gắn kết chặt chẽ, kết hợp hài hòa giữa quy hoạch phát triển đô thị với nông thôn, nhất là gắn với xây dựng nông thôn mới.

Với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, khu vực nông thôn thuần túy sản xuất nông nghiệp sẽ dần thu hẹp và ngày càng xuất hiện nhiều thị tứ, thị trấn theo hướng đô thị hóa ở khu vực vốn là nông thôn. Quy luật phát triển của các quốc gia đi trước chúng ta đã cho thấy rõ viễn cảnh không xa đó.

Do đó, việc thống nhất hóa các quy định về quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn trong cùng một Luật, hoàn thiện các quy định về hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn, quy định về lập, thẩm định, phê duyệt, rà soát, điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn, các quy định về lựa chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch, nguồn kinh phí và các quy định có liên quan khác nhằm nâng cao chất lượng, tính khả thi của quy hoạch đô thị và nông thôn là rất cần thiết.

Tôi ủng hộ sự cần thiết bổ sung, quy định rõ về nội dung quy hoạch không gian ngầm đối với các đô thị trực thuộc tỉnh và quy định quy hoạch không gian ngầm được lập riêng đối với các thành phố trực thuộc Trung ương và đô thị mới dự kiến thành lập thành phố trực thuộc Trung ương do quy mô dân số lớn, quỹ đất xây dựng đô thị là hạn chế, để tận dụng cả về chiều cao lẫn chiều sâu của không gian đô thị.

Việc lập riêng quy hoạch không gian ngầm đối với thành phố trực thuộc Trung ương nhằm tối ưu hóa trong khai thác hệ thống hạ tầng kỹ thuật, khai thác quỹ đất tại khu vực trung tâm, tạo điều kiện để thu hút, thúc đẩy sớm các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, công trình công cộng ngầm gắn với hệ thống giao thông ngầm; hướng tới đồng bộ, hiện đại về hạ tầng kỹ thuật và khai thác sử dụng hợp lý, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, đất đai, giữ gìn các giá trị văn hóa lịch sử, nhất là vùng lõi đô thị cổ cần bảo tồn. Kinh nghiệm quốc tế đã cho thấy rõ xu thế tất yếu này...

Đồng thời, cần có chế tài khi không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ quy định về rà soát, điều chỉnh quy hoạch. Tại Khoản 1 Điều 43 dự thảo Luật cho thấy, dự thảo Luật đã đề cập đến nội dung: Định kỳ hoặc khi xuất hiện các điều kiện điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn, quy hoạch đô thị và nông thôn phải được xem xét rà soát, đánh giá quá trình triển khai thực hiện để kịp thời điều chỉnh hoặc hủy bỏ bảo đảm phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội từng giai đoạn.

Một trong những điều kiện điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn đó là: Quy hoạch đô thị và nông thôn không thực hiện được hoặc việc triển khai thực hiện gây ảnh hưởng xấu đến phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội và môi trường sinh thái, di tích lịch sử, văn hóa được xác định thông qua việc rà soát, đánh giá thực hiện quy hoạch và ý kiến cộng đồng.

Việc quy định các cơ quan có thẩm quyền, chủ đầu tư có trách nhiệm rà soát, đánh giá quá trình triển khai thực hiện quy hoạch theo định kỳ và khi xuất hiện các điều kiện điều chỉnh quy hoạch để kịp thời điều chỉnh hoặc huỷ bỏ đảm bảo phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội từng giai đoạn là cần thiết, bởi thực tế hiện nay vẫn còn tình trạng quy hoạch treo, quy hoạch quá thời hạn không được triển khai thực hiện gây khó khăn cho người dân trong việc ổn định cuộc sống.

Một trong những nguyên nhân của tồn tại, hạn chế nêu trên đó là pháp luật hiện hành về quy hoạch chưa có sự thống nhất, đồng bộ, chưa có quy định làm rõ cơ chế kiểm tra, giám sát về thực hiện công tác quy hoạch, chưa kiên quyết làm rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch.

Do đó, đề nghị nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo Luật nội dung quy định về kiểm tra, giám sát công tác quy hoạch; trách nhiệm và chế tài xử lý đối với cơ quan, tổ chức không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định về rà soát và điều chỉnh quy hoạch để góp phần giảm thiểu tối đa tình trạng quy hoạch treo hiện nay.

Đại biểu Quốc hội Lê Kim Toàn (đoàn Bình Định): Phát triển nông thôn phải giữ được hồn cốt của làng quê Việt Nam

Tôi đề nghị cần phải xác định quy hoạch đô thị riêng, quy hoạch nông thôn riêng. Có những vùng trong đô thị có nông thôn và trong nông thôn thì có đô thị. Cần phải xác định rõ phạm vi điều chỉnh và nội hàm thì các nội dung sau trong dự án Luật mới rõ ràng, cụ thể.

Thứ hai, dự thảo Luật cần phải xác định nguyên tắc cơ bản trong thực hiện quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn. Quy hoạch đô thị thì theo các cấp đô thị, do đó chúng ta cần phải xác định các nguyên tắc đã là quy hoạch đô thị thì phải hướng tới văn minh, hướng tới hiện đại và phù hợp với điều kiện của Việt Nam. Còn trong quy hoạch và phát triển nông thôn phải giữ được bản sắc của làng quê Việt Nam. Đối với nhà ở nông thôn, chúng ta phải quy hoạch chung là nông thôn và phát triển nông thôn phải giữ được hồn cốt của làng quê Việt Nam.

Ở một số quốc gia phát triển, khi về vùng nông thôn, nhìn cảnh quan nông thôn của các quốc gia đó toát lên văn hóa của quốc gia và của dân tộc đó, từ bố trí không gian, cảnh quan, kiến trúc đều thể hiện được hồn cốt của quốc gia, của dân tộc. Vì vậy, trong quá trình quy hoạch nông thôn, phát triển nông thôn, đặc biệt là đô thị hóa nông thôn, cần đặc biệt quan tâm đến văn hóa, đó là hồn cốt của dân tộc nên cần phải xác định được nguyên tắc.

Thứ ba, quy hoạch nhưng phải yêu cầu rất cao trong xây dựng kế hoạch để thực hiện quy hoạch và tính tuân thủ quy hoạch trong tổ chức thực hiện. Đặc biệt lưu ý việc điều chỉnh quy hoạch.

Chúng ta cũng phải đưa ra những yêu cầu trong những trường hợp nào thì mới được phép điều chỉnh quy hoạch. Khi xây dựng quy hoạch ban đầu kỳ vọng rất cao, rất khó khăn mới xây dựng được một quy hoạch qua nhiều bước, nhiều quy trình. Nhưng sau điều chỉnh quy hoạch thì thủ tục ngược lại, đáp ứng những yêu cầu nhất thời, bỏ qua những nguyên tắc cơ bản ban đầu đã xác định. Cho nên, yêu cầu đã quy hoạch tốt rồi thì phải yêu cầu rất cao trong xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch, đặc biệt quản lý và thực hiện quy hoạch thì mới đạt được yêu cầu.

Thiên An (Ghi)