Nhà xuất bản Trẻ vừa phát hành ấn bản mới cuốn “Thú chơi sách” của học giả Vương Hồng Sển - một ấn bản được đánh giá đẹp cả về hình thức lẫn nội dung.

Sách có bìa cứng mang phong cách xưa, thêm bìa áo bọc ngoài trang trọng và những tấm hình chụp tại chính Vân Đường phủ - căn nhà của cụ Vương Hồng Sển.

Phần mục lục của sách chi tiết, giúp bạn đọc thuận tiện tra cứu và tham khảo. Nội dung sách cũng bám sát ấn bản xưa, với cách viết gạch nối và những từ cổ có thể xa lạ với độc giả hiện đại, nhưng hàm chứa nhiều thông tin quý giá về chữ quốc ngữ một thời và ngôn ngữ miền Nam.

“Thú chơi sách” được xuất bản lần đầu vào năm 1960 tại Sài Gòn (nhà sách Khai Trí). Đây là một trong những cuốn sách đầu tiên thử tìm cách định nghĩa về "thú chơi sách" và bàn luận về nhiều khía cạnh của cái thú phong lưu này.

Qua thời gian, cuốn sách trở thành kinh điển, thành sách gối đầu giường cho nhiều người đọc có niềm đam mê với sách - hay như học giả Vương Hồng Sển giải nghĩa, là những người "si tình" vì sách.

Hiện nay, những ấn bản xưa của “Thú chơi sách” luôn được độc giả săn lùng. Năm 2019, một ấn bản xưa của cuốn sách đã thắng đấu giá 35 triệu đồng trong một cuộc đấu giá sách xưa và hiếm tại Đường sách TP HCM.

Trong “Thú chơi sách”, những suy nghĩ, chiêm nghiệm và tâm sự của cụ Vương Hồng Sển về sách, về giá trị cùng cái đẹp của sách và nghệ thuật chơi sách hẳn sẽ nhận được sự tán đồng, tâm đắc của bạn đọc.

Mượn lời của nhiều tác giả, cụ Vương Hồng Sển gọi “những pho sách xinh xinh” là “bằng hữu”, những người bạn “không khi nào phiền nhiễu tôi, và một khi tôi hỏi han điều gì, vẫn có câu trả lời túc trực. Có bạn nhắc tôi những dĩ vãng êm đềm năm cũ, có bạn chỉ tôi những huyền diệu trong vũ trụ hiện thời. Bạn dạy tôi sống cho phải đường, bạn dạy tôi chết cho phải cách”. Ngoài ra, sách còn là “một quà hữu ích, khả lân khả ái”, có khả năng “dạy khôn dạy khéo, vừa an ủi cơn sầu, vừa giúp vui và gây phấn khởi; sách làm đời sống tinh thần người đọc thêm hào hứng, hùng mạnh”.

Xuất phát từ ham thích tìm tòi của một học giả, nhà sưu tầm, cụ Vương Hồng Sển đặc biệt thích thu thập về nhiều ấn bản khác nhau của cùng một tác phẩm, từ ấn bản đầu tiên đến những bản in giấy đẹp, có chữ ký tác giả, có minh họa hay có thêm nội dung đặc sắc. Trong "Thú chơi sách", cụ đã hãnh diện kê ra 26 ấn bản Truyện Kiều và 11 ấn bản Lục Vân Tiên mà cụ sưu tầm được, mỗi bản mang một giá trị riêng.

Người yêu sách thời nay cũng sẽ lấy làm thích thú và đồng cảm khi cụ Vương bày tỏ ước mơ được mở một hiệu sách quý sách cổ, sự kén chọn với từng cuốn sách và bìa sách, hay sự buồn bực trước “cái họa cho mượn sách”.

Đặc biệt, cụ khuyến khích mọi người đọc nhiều sách, tủ sách người Việt cần có cả sách Pháp, sách Anh, sách Trung Hoa, nhưng cần kíp là phải cứu sách chữ Nôm, một bộ phận quý giá của ngôn ngữ dân tộc. Nỗi lo của cụ dành cho sách và ngôn ngữ chứng tỏ tấm lòng của một nhà văn hóa.

Yêu sách như vậy, người chơi sách cũng cần biết phân biệt sách hay sách dở, ban đầu thâu lượm tất cả những sách gặp được, sau đó chắt lọc lại, “tự mình làm thầy, tự mình học hỏi lấy mình”, chọn giữ lấy những gì đáng quý.

Cụ Vương giục giã mọi người làm sao cho xứng là người chơi sách, “biết thương sách, mê sách, biết chơi sách và trân-trọng xem cuốn sách như những người bạn tốt”, “cưng như cưng trứng, hứng như hứng hoa”.

Có thể nói, "Thú chơi sách" đã giải mã những vấn đề thú vị và những bí mật mà không phải ai cũng biết trong nghệ thuật chơi sách từ đông sang tây, xưa tới nay, và không khó để hiểu được tại sao mà nó trở thành “kinh điển” trong thể loại sách nói về sách. Bạn đọc hiện đại chắc chắn sẽ rất vui thích khi nhận ra cái chung và cái riêng của người xưa và người nay trong cách thưởng thức và giữ gìn sách.

Vương Hồng Sển (1902 - 1996) là nhà văn hóa, học giả, người sưu tầm cổ ngoạn có uy tín trong giới sử học và khảo cổ nhờ vốn hiểu biết sâu rộng về miền Nam. Niềm đam mê trọn đời của ông là đọc sách, sưu tầm, tìm tòi và ghi chép tất cả những điều tai nghe mắt thấy. Ông say mê đồ cổ, quyến luyến những giá trị cũ xưa và thích khảo cứu về các trò chơi cổ truyền như đá dế, chọi gà, chọi cá, chơi chim, trồng kiểng, nghệ thuật chơi cổ ngoạn, chuyện tiếu lâm xưa và nay. Có thể xem ông như một kho tàng sống về những lĩnh vực đó.

Các tác phẩm của ông phần nhiều thuộc dạng hồi ký, bút ký. Chúng là nguồn tư liệu sống động cho thấy đời sống, suy nghĩ, văn hóa ở xã hội năm xưa. Những tư liệu mà ông thu thập và ghi chép là nguồn tài liệu lịch sử và văn hóa quý giá cho những ai muốn tìm hiểu về nhiều khía cạnh của đời sống ở miền Nam qua nhãn quan một chứng nhân thời cuộc.

Khi qua đời, ông đã hiến tặng ngôi nhà (Vân Đường phủ) và bộ sưu tập cổ vật của mình (tổng cộng 849 món) cho Nhà nước Việt Nam. Ngày 5/8/2003, UBND TPHCM đã ban hành quyết định xếp hạng ngôi nhà là Di tích cấp thành phố và là di tích kiến trúc nghệ thuật nhà cổ dân dụng truyền thống.

T.Toàn