Theo dõi báo trên:
Đội tàu cũ không theo kịp tham vọng mới
Với trọng tải 13.000 tấn, Polar Star của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Hoa Kỳ là một con tàu khổng lồ được chế tạo để đâm xuyên qua lớp băng Bắc Cực dày hơn 6 mét. Nhưng đây là tàu phá băng duy nhất của Mỹ có thể hoạt động quanh năm. Và quan trọng hơn, nó được chế tạo cách đây đã… gần nửa thế kỷ.
Tàu Polar Star của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Hoa Kỳ đã hoạt động quá gần 20 năm so với tuổi thọ thiết kế. Ảnh: Wikipedia
Trong cuộc đua toàn cầu ngày càng khốc liệt để tiếp cận Bắc Cực, tàu phá băng là công cụ thiết yếu để mở các tuyến đường thương mại, cho phép khai thác tài nguyên và thể hiện sức mạnh quân sự. Mỹ và các đồng minh đã tụt hậu rất xa so với Nga, trong khi Trung Quốc cũng đang nhanh chóng giành được lợi thế với sự trợ giúp của ngành đóng tàu lớn nhất thế giới.
Tổng thống Trump đã ám chỉ rằng ông muốn đưa Bắc Cực trở lại vị trí hàng đầu trong danh sách ưu tiên của Mỹ và vì thế, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Hoa Kỳ cần phải mở rộng đội tàu phá băng của mình. “Chúng tôi sẽ đặt hàng khoảng 40 tàu phá băng lớn của Cảnh sát biển. Những tàu lớn”, người đứng đầu Nhà Trắng nói vào tháng trước.
Đó sẽ là một nhiệm vụ khó khăn. Mỹ đã vật lộn trong nhiều năm để chế tạo một tàu phá băng duy nhất, con tàu gánh vác nhiệm vụ dọn đường qua băng cho các tàu khác. Ngay cả khi Tổng thống Donald Trump có thể huy động được ý chí chính trị và tiền bạc để chế tạo thêm, Mỹ sẽ phải thổi luồng sinh khí mới vào ngành đóng tàu vốn đang suy thoái của mình.
Để tiện so sánh, Nga có khoảng 40 tàu phá băng, cũng như những tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân khổng lồ mới đang được đóng. Mặc dù cách Vòng Bắc Cực gần 1500 km, Trung Quốc cũng có 4 tàu như vậy. Các chuyên gia cho biết tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên do Bắc Kinh tự đóng có thể được ra mắt sớm nhất là trong năm nay.
Một xưởng đóng tàu của Trung Quốc sẽ chỉ mất hai năm để giao một tàu phá băng mới. Dù tàu phá băng mới của Mỹ sẽ là loại lớn hơn và nặng hơn so với của Trung Quốc, nhưng việc xây dựng chỉ mới bắt đầu gần đây, 5 năm sau khi hợp đồng được trao cho đơn vị đóng tàu.
Mũi tiên phong không thể thiếu
Tàu phá băng được coi là phương tiện không thể thiếu để duy trì sự hiện diện ở Bắc Cực. Ngay cả khi nhiệt độ toàn cầu ấm lên và mở ra các tuyến đường vận chuyển, khu vực này vẫn phần lớn không thể tiếp cận được đối với tàu thuyền trong hầu như tất cả các tháng mùa hè, trừ khi có tàu phá băng lớp Polar đi kèm.
Tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân Yamal của Nga đang hoạt động tại Biển Kara, một vùng biển mở rộng của Bắc Băng Dương. Ảnh: Wikipedia
Greenland, hòn đảo lớn nhất thế giới, vẫn còn nguy hiểm khi đi vòng quanh bằng tàu vì điều kiện băng giá. Hòn đảo này có một trong những mỏ kẽm chưa khai thác lớn nhất thế giới ở cực Bắc, nhưng vịnh hẹp nơi hòn đảo tọa lạc lại đóng băng gần như quanh năm.
Shannon Jenkins, cố vấn chính sách Bắc Cực cấp cao của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Hoa Kỳ, đơn vị vận hành các tàu phá băng của nước này, cho biết: “Chúng tôi không thể tiếp cận khu vực này và không thể hiện diện nếu không có tàu phá băng”.
Tàu phá băng được phân loại dựa trên độ dày của lớp băng mà chúng có thể xử lý, trong đó tàu lớp Polar được chế tạo cho lớp băng dày nhất. Nga có 7 tàu phá băng lớp Polar nặng nhất. Theo công ty tư vấn Arctic Marine Solutions, Mỹ và các đồng minh có tổng cộng 3 tàu, với độ tuổi trung bình là 46 năm.
Tàu phá băng Bắc Cực được thiết kế theo cách cho phép chúng đẩy mũi tàu lên trên băng và phá vỡ nó bằng trọng lượng của tàu. Băng vỡ thường gập lại dưới lớp băng rắn liền kề, để lại một đường nước trong trên đường đi của tàu.
Tàu phá băng có thân tàu được gia cố, tăng thêm trọng lượng cho tàu và động cơ mạnh mẽ. Trong khi tàu thông thường thường ưu tiên hiệu quả nhiên liệu hơn là công suất thô, thì phép tính đó không hiệu quả với tàu phá băng, vì tàu cần tạo ra lực lớn hơn để phá băng.
Thách thức lớn với người Mỹ
Theo báo cáo của Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ năm ngoái, tàu Polar Star - được đưa vào sử dụng năm 1976 - đã vượt quá gần 20 năm so với tuổi thọ thiết kế. Tàu phá băng thứ hai của Mỹ, Healy, được đưa vào sử dụng năm 1999, kém mạnh hơn, chỉ có 30.000 mã lực, bằng một nửa sức mạnh của tàu phá băng hạng nặng.
Tàu phá băng Polar đắt tiền và phức tạp. Mỹ chưa đóng tàu nào kể từ sau Polar Star. Vào năm 2019, họ đã ký hợp đồng đóng tàu phá băng hạng nặng mới, Polar Sentinel. Là tàu đầu tiên trong số ba tàu phá băng mới được lên kế hoạch, Polar Sentinel dự kiến sẽ không kịp hoàn thành cho đến sau năm 2030. Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ ước tính chi phí cho ba tàu này sẽ lên tới 5,1 tỷ USD, cao hơn 60% so với dự kiến ban đầu.
Chương trình phá băng của Hoa Kỳ đã tụt hậu rất xa so với Nga một phần vì Bắc Cực không còn là ưu tiên của Washington sau Chiến tranh Lạnh. Điều đó bắt đầu thay đổi khoảng một thập kỷ trước, Rebecca Pincus, giám đốc Viện Cực tại Trung tâm Wilson, một nhóm nghiên cứu chính sách của Mỹ, cho biết.
Công ty đang đóng tàu phá băng Polar mới của Cảnh sát biển Mỹ - Bollinger Shipyards, khó có thể bàn giao con tàu trước năm 2030. Ảnh: Bollinger Shipyards
Nhưng bà Pincus cũng chỉ ra rằng, động lực xây dựng tàu phá băng đã bị cản trở bởi ngân sách hạn chế của Cảnh sát biển và thiếu quyền lực chính trị. Cảnh sát biển Mỹ đã được chuyển từ bộ này sang bộ khác trước khi gần đây nhất trở thành một phần của Bộ An ninh Nội địa.
“Nhưng phá băng không phải là trọng tâm của Bộ An ninh Nội địa sau ngày 11/9”, bà Pincus - người đã làm việc về chính sách Bắc Cực tại Cảnh sát biển và Bộ Quốc phòng Mỹ, cho biết.
Giờ đây, khi quan điểm về những con tàu thay đổi, người Mỹ chợt thấy mình bị bỏ lại khá xa so với các đối thủ. Canada, quốc gia có khoảng 160.000 km bờ biển tại Bắc Cực, sở hữu hai tàu lớp Polar và hai tàu khác đang được đóng. Trong thập kỷ qua, Canada cũng đã đóng 5 tàu tuần tra Bắc Cực và ngoài khơi, họ có những tàu chiến được cải tiến để có thể cày băng.
Các quốc gia châu Âu bao gồm Phần Lan, Thụy Điển, Anh và Đức - tất cả đều là thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) – sở hữu tổng cộng 13 tàu phá băng có khả năng hoạt động ở Bắc Cực.
Khả năng bắt kịp các đối thủ của Mỹ bị cản trở bởi cuộc khủng hoảng đóng tàu trong nước. Trong 3 năm qua, Trung Quốc đã đóng 47% tổng số tàu trên thế giới, còn Mỹ chỉ đóng 0,1%, theo dữ liệu của Liên Hợp quốc. Việc giảm sút hoạt động đóng tàu thương mại đồng nghĩa có rất ít chuỗi cung ứng trong nước được thiết lập cho tàu hải quân.
Hệ quả là tàu của Hải quân thường xuyên được đóng trễ và vượt ngân sách trong khi các xưởng đóng tàu đang phải chịu tình trạng thiếu hụt tuyển dụng, chi phí cao, thiếu đầu tư và nhiều vấn đề khác.
Đơn cử như công ty đang đóng tàu phá băng Polar mới của Cảnh sát biển Mỹ - Bollinger Shipyards, có trụ sở tại Lockport (bang Louisiana), đã phải đầu tư 20 triệu USD vào các cơ sở hạ tầng để chế tạo tàu sau khi tiếp quản dự án từ một công ty khác. Công ty đó - VT Halter Marine, đã phải chịu khoản lỗ hơn 250 triệu USD cho dự án dù chưa bắt tay vào đóng tàu.
Những thách thức nhiều mặt đang khiến việc nhận được hợp đồng đóng tàu phá băng trở thành một quyết định mạo hiểm với nhiều xưởng, và khiến mục tiêu đóng 40 tàu của Tổng thống Trump thêm khó khăn hơn.
Nguyễn Khánh
Thích
(CLO) Ngày 7/2, nhằm mùng 10 tháng Giêng Ất Tỵ cũng là ngày vía Thần Tài, người dân TP HCM xếp hàng đi mua vàng, cá lóc, vịt quay… với mong ước một năm phú quý, sung túc.
(CLO) Sáng 7/2, Thành ủy Đà Nẵng tổ chức Hội nghị công bố các quyết định về sắp xếp tổ chức bộ máy.
(CLO) Hoa Kỳ có thể sớm cấm chatbot AI DeepSeek của Trung Quốc do lo ngại về an ninh và quyền riêng tư. Dự luật mới đề xuất mức phạt nặng, thậm chí lên tới 20 năm tù.
(CLO) Chính quyền Mỹ vừa ra lệnh tịch thu một chiếc máy bay Dassault Falcon 200 của Chính phủ Venezuela, vốn đang được bảo dưỡng tại Cộng hòa Dominica, với lý do vi phạm các lệnh trừng phạt của Washington.
(CLO) Các nhà phân tích chia sẻ với Reuters rằng mức thuế 10% của Trung Quốc đối với dầu thô nhập khẩu từ Hoa Kỳ có thể đẩy kim ngạch xuất khẩu dầu thô của Hoa Kỳ xuống mức thấp hơn vào năm 2025 so với mức cao kỷ lục trong hai năm qua.
(CLO) GWM Tank 500 dự kiến sẽ ra mắt thị trường Việt Nam vào quý 2/2025. Ngay thời điểm này, các đại lý đã bắt đầu nhận cọc mẫu SUV cỡ lớn đến từ Trung Quốc.
(CLO) Một thảm kịch kinh hoàng đã xảy ra tại thành phố Goma, Cộng hòa Dân chủ Congo (CHDC Congo), khi hơn 150 nữ tù nhân bị cưỡng hiếp và thiêu sống trong một vụ vượt ngục đẫm máu.
(CLO) Ngày 7/2, Hội Nhà báo tỉnh Phú Thọ đã phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Phú Thọ tổ chức khai mạc Hội báo Xuân Ất Tỵ 2025. Đây là dịp để những người làm báo giao lưu, nâng cao trình độ chuyên môn, là cơ hội tiếp thu những ý kiến từ bạn đọc để không ngừng cải tiến, nâng cao chất lượng báo chí.
(CLO) Khi đang lưu thông trên cao tốc Quốc lộ 45 - Nghi Sơn đoạn qua huyện Nông Cống (Thanh Hóa) thì xe tô tô của anh Đ (quê Thái Bình) bất ngờ bị nổ lốp vì khe co giãn trên cáo tốc bị bung.
(CLO) Ngày 6/2, Tổng thống Panama, ông Jose Raul Mulino, thông báo rằng Panama đã chính thức rút khỏi Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc.
(CLO) UBND TP Hà Nội sẽ nghiên cứu trình HĐND Thành phố ban hành chính sách hỗ trợ thêm đối với các đối tượng thuộc phạm vi quản lý trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy.
(CLO) Dự trữ dầu khí của Nga tăng mạnh với 592 triệu tấn dầu và 708 tỷ mét khối khí đốt, bất chấp trừng phạt tác động đến xuất khẩu.
(CLO) UBND TP Hà Nội mới có Công văn số 343/UBND-TNMT chỉ đạo các đơn vị về việc tham mưu, đề xuất các giải pháp để thực hiện tốt công tác vệ sinh môi trường trên địa bàn thành phố.
(CLO) Quy hoạch phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử thời kỳ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đặt mục tiêu khẩn trương hoàn thiện và phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân quốc gia để phục vụ triển khai Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận và tiếp tục nghiên cứu, triển khai Chương trình phát triển điện hạt nhân quốc gia.
(CLO) Thủ tướng đặt mục tiêu đến năm 2030, phát triển ứng dụng kỹ thuật hạt nhân vào quan trắc, dự báo khí tượng thủy văn; điều tra tài nguyên nước, địa chất, khoáng sản.
(CLO) TP Hà Nội giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan khẩn trương báo cáo kết quả rà soát và đề xuất nâng cao tiêu chí đấu thầu, công tác đấu thầu về thu gom, vận chuyển, xử lý rác.
(CLO) Việc phân phối thực phẩm, các dịch vụ y tế và nhiều hoạt động nhân đạo khác đã bị đình chệ sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump đóng băng viện trợ nước ngoài và cắt giảm ngân sách của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID).
(CLO) Ngay sau khi Tổng thống Donald Trump áp mức thuế mới đối với hàng hóa từ Mexico, Canada và Trung Quốc, các nước này lập tức có động thái đáp trả. Điều này cho thấy cuộc chiến thuế quan đang bước vào giai đoạn căng thẳng ngay từ những ngày đầu của chính quyền Trump 2.0.
(CLO) Vào thứ Bảy, Tổng thống Donald Trump đã áp thuế quan cao đối với ba đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ là Canada, Trung Quốc và Mexico, viện dẫn tình trạng khẩn cấp quốc gia liên quan đến dòng chảy fentanyl và người nhập cư không có giấy tờ vào nước này.
(CLO) Do biến đổi khí hậu nên những năm gần đây, Bắc Cực ấm lên nhanh hơn bất cứ khu vực nào khác trên hành tinh. Nhưng cái nóng ở vùng đất băng giá này không chỉ nằm ở nhiệt độ. Bắc Cực cũng đang chứng kiến cuộc đua sôi động của các cường quốc nhằm khai thác nguồn tài nguyên vô cùng lớn nơi đây.
(NB&CL) Trật tự địa chính trị toàn cầu đang trải qua những thay đổi sâu sắc với sự trỗi dậy của các tập hợp lực lượng mới, có khả năng dịch chuyển cán cân quyền lực. Trong bối cảnh đó, chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ tạo ra những điều chỉnh trong chính sách đối ngoại của Mỹ, tác động đến phần còn lại của thế giới.
(NB&CL) Đông Nam Á đang đứng trước bước ngoặt quan trọng khi cơ cấu quyền lực toàn cầu chuyển từ đơn cực sang đa cực, được thúc đẩy bởi sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc và Nga, ảnh hưởng ngày càng lớn của Ấn Độ. Mặc dù Mỹ vẫn giữ vai trò chủ chốt trên trường quốc tế, nhưng sự thống trị của quốc gia này đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể, dẫn đến một trật tự toàn cầu ngày càng phân mảnh và cạnh tranh hơn.
(NB&CL) Trong kỷ nguyên được định hình bởi toàn cầu hóa nhanh chóng và động lực quyền lực thay đổi, khối BRICS - bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi - đã nổi lên như một thế lực quan trọng trên trường quốc tế. Với số lượng thành viên ngày càng mở rộng, BRICS không còn chỉ là một khối kinh tế mà còn đang trở thành “kiến trúc sư” chính của một trật tự thế giới mới, thách thức sự thống trị lâu đời của các cường quốc phương Tây.
(NB&CL) Năm 2025 đánh dấu kỷ niệm 75 năm Ngày quốc tế đa phương và ngoại giao vì hòa bình. Đây cũng sẽ là năm mà chủ nghĩa đa phương, nền tảng cơ bản của hòa bình quốc tế, được kỳ vọng sẽ phát triển. Chỉ bằng cách hợp tác với nhau, các quốc gia mới có thể chống lại sự chia rẽ và khủng hoảng ngày càng sâu sắc.
(NB&CL) Một trong những kỳ vọng lớn của thế giới khi bước vào năm 2025 chính là hàng chục cam kết trong “Hiệp ước cho tương lai” - văn kiện được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua hồi tháng 9/2024. Nó được kỳ vọng sẽ chuyển hóa thành hành động mạnh mẽ, tạo ra bước đột phá cho chủ nghĩa đa phương và hòa bình chung của thế giới.
