Sáng 2/9, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình tổ chức lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang mừng Tết Độc lập. Hàng vạn người dân và du khách đã đổ về đây cổ vũ và tham gia chứng kiến, tạo nên không khí sôi động của một lễ hội độc đáo và giàu bản sắc.

Lễ hội bơi, đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang cho rằng: Lễ hội có gốc gác từ văn hóa tâm linh gắn với cư dân nông nghiệp. Sơ khai là lễ “cầu đảo” với mục đích cầu cho mưa thuận, gió hòa, vụ mùa bội thu… Sau Cách mạng tháng Tám thành công, lễ hội bơi, đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang được tổ chức để mừng Tết Độc lập của dân tộc. Để rồi hàng năm, cứ đến dịp Quốc khánh, người dân Lệ Thủy lại nô nức tổ chức lễ hội, để được hòa chung niềm vui trong ngày hội lớn của non sông...

Sau 2 năm phải tạm dừng vì đại dịch Covid-19, dòng sông Kiến Giang, huyện Lệ Thủy đã nhộn nhịp trở lại với lễ hội đua thuyền truyền thống mừng ngày độc lập của dân tộc.

Lễ hội đua, bơi thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang năm 2022 có sự tham gia của 24 thuyền bơi nam được chia thành 2 hạng. Trong đó, hạng A có 12 thuyền bơi và hạng B có 12 thuyền bơi. Đối với thuyền đua nữ có 9 đội tham gia.

Theo người dân trong làng cho biết, trước hội cả tháng, thôn nào, làng nào cũng tập trung chuẩn bị, tu sửa đò bơi, thuyền đua, tuyển chọn trai bơi, gái đua. Việc đóng thuyền luôn được chăm chút công phu dưới bàn tay những nghệ nhân tâm huyết. Những thân gỗ dài 20 - 30m, được cưa xẻ theo thước tấc nghiêm ngặt, cộng với những bí truyền ngàn đời để hình thành nên chiếc thuyền đua bơi. Thuyền đua bơi phải nổi vừa phải trên mặt nước, không được chờm sóng mà phải lầm lũi lao về phía trước như kình ngư.

Trai bơi, gái đua là những thanh niên dạn dày sông nước. Họ chỉ được ăn cơm rang giòn trước khi xuống thuyền để đủ dẻo dai đưa thuyền về đích. Mỗi cuộc đua bơi thường có 12-15 cặp. Trai bơi dùng mái chầm, nữ đua dùng mái chèo, đoạn đường bơi dài từ 25 - 30km. Để chuẩn bị cho lễ hội, các thôn, thị trấn, xã… bỏ ra rất nhiều thời gian để chăm chút cho việc đóng thuyền, lựa chọn trai bơi và tập luyện các kỹ thuật.

Trong ngày diễn ra lễ hội, dòng Kiến Giang như một rừng hoa. Hàng ngàn thuyền lớn nhỏ được trang trí bắt mắt, căng đầy băng rôn, biểu ngữ và không thuyền nào là không có vài ba chiếc trống, mõ làm từ gốc tre để cổ vũ. Khắp mọi nẻo đường, thôn xóm nhộn nhịp cờ hoa, biểu ngữ chào mừng. Không khí vui tươi, phấn khởi hiện rõ tên từng khuôn mặt của mỗi người dân quê hương vị tướng lừng danh Võ Nguyên Giáp. Người từ khắp các huyện trong tỉnh cũng đổ về đây từ lúc 4 - 5 giờ sáng để hòa chung không khí náo nức.

Sau gần 3 giờ tranh đua, kết quả chung cuộc, Ban Tổ chức trao giải nhất toàn đoàn cho đơn vị thôn An Xá (xã Lộc Thủy), giải nhì thôn Tuy Lộc (xã Lộc Thủy) và giải ba thôn Đại Phong (xã Phong Thủy).

Đối với thuyền bơi nam hạng A, thuyền bơi thôn An Xá (xã Lộc Thủy) đoạt giải nhất, thuyền bơi xã Mỹ Thủy giải nhì, thuyền bơi xã Sơn Thủy giải ba. Đối với thuyền bơi nam hạng B, giải nhất, nhì, ba đều thuộc về các thuyền bơi của xã An Thủy theo thứ tự lần lượt: thôn Thạch Bàn, thôn Lộc Thượng và thôn Phú Thọ.

Kết quả ở phần tranh tài thuyền đua nữ, giải nhất thuộc về thôn An Xá (xã Lộc Thủy), giải nhì thôn Phú Thọ (xã An Thủy) và giải ba thôn Đại Phong (xã Phong Thủy).

Anh Nguyễn Văn Hải, một người dân ở huyện Lệ Thủy cho biết, là người con của quê hương Lệ Thủy, tôi rất tự hào về truyền thống tốt đẹp trên mảnh đất “Địa linh, nhân kiệt”. Lễ hội đua, bơi thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang đã thực sự đi vào tiềm thức, trở thành nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa của người dân Lệ Thủy để mừng Tết Độc lập. Hàng năm, cứ đến dịp Quốc khánh, mỗi một người dân trên quê hương Đại tướng đều tạm gác lại việc đồng áng, hoạt động sản xuất, những trăn trở với cuộc mưu sinh để cùng với cả nước, cả tỉnh hưởng trọn niềm vui trong ngày Tết Ðộc lập”.

Theo Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Lệ Thủy Đặng Đại Tình, lễ hội đua, bơi thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2019, là lễ hội văn hóa tiêu biểu cấp tỉnh được tổ chức thường niên vào dịp Quốc khánh 2/9 có ý nghĩa rất lớn trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân trong huyện.

Thông qua lễ hội nhằm tôn vinh, bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa dân tộc và cũng là cơ hội để địa phương định hướng, quảng bá hình ảnh về mảnh đất, con người Lệ Thủy - quê hương Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến với bạn bè trong và ngoài nước

                                          Trần Phong