Thanh toán không đúng hạn, Nga có thể bị trái chủ kiện

Khả năng hoàn thành nghĩa vụ trả nợ của Nga đang được chú trọng sau khi các lệnh trừng phạt đã đóng băng gần một nửa trong số 640 tỷ USD dự trữ ngoại hối và vàng cũng như hạn chế khả năng tiếp cận các hệ thống thanh toán toàn cầu.

Bộ Tài chính Mỹ trong tuần này đã ngăn chặn khả năng Nga sử dụng dự trữ ngoại tệ do ngân hàng trung ương Nga nắm giữ tại các tổ chức tài chính Mỹ để trả nợ.

Điều đó buộc Nga phải đưa ra một giải pháp thay thế là trả hơn 600 triệu USD nợ công, trả số tiền tương đương cho các trái chủ đến từ những quốc gia được gọi là không thân thiện vào tài khoản đặc biệt tại Trung tâm Lưu ký Thanh toán Quốc gia của Nga.

Nhưng làm thế nào các trái chủ nhận được tiền là một dấu hỏi lớn.

Kenneth Rivlin, một đối tác tại văn phòng Allen & Overy\'s New York, cho biết: “Các trái chủ đang lập kế hoạch đối phó ngay bây giờ. Nếu không, họ nên làm như vậy. Tôi nghĩ rằng đó sẽ là một con đường dài và quanh co để các trái chủ thu lại được tiền”.

Rivlin cho biết quá trình chuyển tiền từ Nga đến các trái chủ quốc tế rất khó khăn vì các tổ chức tài chính trong chuỗi sẽ có nguy cơ bị trừng phạt và phải nhờ đến các luật sư bên ngoài để xin giấy phép từ các cơ quan có thẩm quyền trừng phạt để tiến hành.

Các khoản tiền từ Nga đến các trái chủ cho đến nay vẫn tuân theo quy trình đi qua ngân hàng đại lý JPMorgan đến đại lý thanh toán Citi. Điều đó đã được làm sáng tỏ trong tuần này, khi JPM bị Bộ Tài chính Hoa Kỳ ngăn cản việc tiếp tục giao dịch.

Các khoản liên quan không phải là không đáng kể. Các nhà phân tích của JPM cho biết vào tháng trước rằng người nước ngoài sở hữu khoảng 79 tỷ USD chứng khoán nợ của Nga, bao gồm trái phiếu nội tệ, trái phiếu đồng euro tiền tệ cứng có chủ quyền và trái phiếu đồng euro tiền tệ cứng của công ty.

Dữ liệu từ công ty theo dõi ngành Morningstar Direct cho thấy các nhà quản lý tiền lớn như BlackRock, PIMCO và Western Asset đã tiếp xúc với trái phiếu của Nga trước khi cuộc xung đột bắt đầu. PIMCO và BlackRock từ chối bình luận. Western Asset đã không ngay lập tức trả lời bình luận.

Nga có thời gian gia hạn 30 ngày để thực hiện thanh toán bằng đồng đô la, nhưng nếu tiền mặt không hiển thị trong tài khoản của các trái chủ trong khung thời gian đó thì nó sẽ được coi là một khoản vỡ nợ. Nếu điều đó xảy ra, các trái chủ sẽ kiện, các chuyên gia cho biết.

Benjamin Coates, giáo sư lịch sử tại Đại học Wake Forest, người đang điều tra lịch sử của các biện pháp trừng phạt kinh tế trong thế kỷ 20, cho biết: “Tôi tưởng tượng các trái chủ có thể kiện Nga vì không thanh toán, và có lẽ họ sẽ cố gắng yêu cầu tòa án liệt kê các tài sản bị đóng băng của Nga là khoản thanh toán.

Theo các lệnh trừng phạt được đưa ra sau khi Nga xung đột Ukraine vào ngày 24/2, dự trữ ngoại tệ do ngân hàng trung ương Nga nắm giữ tại các tổ chức tài chính của Mỹ đã bị đóng băng. Nhưng Bộ Tài chính đã cho phép Chính phủ Nga sử dụng những khoản tiền đó để thực hiện các khoản thanh toán bằng phiếu giảm giá đối với các khoản nợ có chủ quyền bằng đồng đô-la tuỳ từng trường hợp.

Người phát ngôn của Bộ Tài chính Hoa Kỳ cho biết vào đầu tuần này rằng, các khoản thanh toán đã được cho phép để "ngăn chặn sự gián đoạn đối với thị trường tài chính Hoa Kỳ và châu Âu".

"Một số khoản thanh toán trái phiếu đầu tiên cũng tương đối nhỏ và khi các khoản thanh toán ngày càng lớn hơn, đây là cơ hội thích hợp để buộc Nga phải đưa ra những quyết định khó khăn hơn", người phát ngôn nói với Reuters.

Brian O'Toole, thành viên cấp cao không thường trú tại Trung tâm Kinh tế Địa lý của Hội đồng Đại Tây Dương và trước đây đã làm việc tại Bộ Tài chính, cho biết việc cho phép các khoản thanh toán được thực hiện có thể do lo ngại về hiệu ứng gợn sóng từ một vụ vỡ nợ tiềm tàng của Nga.

Người phát ngôn Bộ Tài chính cho biết thêm rằng quyết định chặn các khoản thanh toán là một phần của kế hoạch rộng lớn hơn nhằm tăng cường sức ép chống lại Moscow và đang được tiến hành trước khi xuất hiện những hình ảnh tồi tệ từ thị trấn Bucha của Ukraine sau khi bị lực lượng Nga chiếm lại, nơi các thi thể thường dân bị bắn chết đã được tìm thấy.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki nói với các phóng viên hôm 5/4 rằng: “Chặn các khoản thanh toán từ nguồn dự trữ bị đóng băng của mình sẽ buộc Moscow phải đưa ra lựa chọn giữa việc rút hết lượng dự trữ đô-la có giá trị còn lại hoặc có nguồn doanh thu mới đến hoặc vỡ nợ”.

Vỡ nợ vài tỷ USD không khiến Nga hề hấn gì

Khi nhìn vào tình hình tài khóa của Nga, với thặng dư tài khoản vãng lai 250 tỷ USD, việc vỡ nợ vài tỷ USD sẽ "phần lớn là một cử chỉ mang tính biểu tượng", Elina Ribakova, Phó trưởng kinh tế tại Viện Tài chính Quốc tế cho biết.

Tuy nhiên, vỡ nợ - điều không thể tưởng tượng được trước cuộc chiến - có thể khiến Nga phải đau đầu.

Mặc dù Nga đã bị đẩy ra khỏi thị trường vay nợ quốc tế do các lệnh trừng phạt của phương Tây, một vụ vỡ nợ có nghĩa là nó không thể lấy lại quyền truy cập cho đến khi các chủ nợ được hoàn trả đầy đủ và mọi trường hợp pháp lý bắt nguồn từ việc vỡ nợ được giải quyết.

Nếu các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ vào một thời điểm nào đó trong tương lai, danh tiếng của Nga trên thị trường tài chính sẽ vẫn bị giảm sút. Điều đó sẽ làm giảm xếp hạng tín dụng của Nga và đẩy cao hơn lãi suất đi vay mà Chính phủ và các công ty Nga phải trả.

"Ngay cả khi chiến tranh kết thúc và các lệnh trừng phạt được gỡ bỏ, thì các công ty và nhà đầu tư nước ngoài sẽ sẵn sàng quay trở lại với nền kinh tế Nga ở mức độ nào?", GS. Coates nói.

Sơn Tùng (Theo The Guardian)