Năm 2008, UBND thành phố Hà Nội đã cho Công ty Cổ phần Đa Quốc Gia thuê 6.078 m2 đất mương thoát nước Phan Kế Bính trên địa bàn phường Cống Vị (quận Ba Đình) với thời hạn 20 năm để "cống hóa", sử dụng làm bãi đỗ xe và dịch vụ phụ trợ. Tuy nhiên, đơn vị này sau khi nhận đất, một phần đất mương sau khi cống hóa đã bị doanh nghiệp chuyển nhượng. Phần đất mương thoát nước Nghĩa Đô (Cầu Giấy) cũng rơi vào tình trạng tương tự. Hiện tại, trên diện tích đất mương thoát nước Phan Kế Bính, Nghĩa Đô là hàng loạt nhà hàng, trụ sở công ty kiên cố, quán bia... Sự việc này đã được báo chí phản ánh nhiều lần; dư luận rất bức xúc.Tháng 4/2017, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã yêu cầu UBND thành phố Hà Nội kiểm tra, báo cáo.
Ngày 5/12/2017, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã có cuộc họp với lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Văn phòng Chính phủ, Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, Bộ Tư pháp, UBND TP Hà Nội. Sau khi nghe báo cáo tổng hợp của Văn phòng Chính phủ và ý kiến phát biểu của của các đại biểu dự họp, Phó Thủ tướng Thường trực có ý kiến kết luận, chỉ đạo: Theo quy định của pháp luật về đất đai thì mương thoát nước là đất xây dựng công trình công cộng, thuộc trường hợp Nhà nước giao để quản lý mà không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vì vậy, việc UBND thành phố Hà Nội ra quyết định cho thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mương thoát nước Phan Kế Bính (thời hạn 20 năm), mương thoát nước Nghĩa Đô (thời hạn 50 năm) cho doanh nghiệp với hình thức sử dụng riêng, trong đó mương thoát nước Phan Kế Bính đã được quy hoạch sử dụng để mở rộng đường Phan Kế Bính là vi phạm nghiêm trọng pháp luật về đất đai và quy hoạch.
Thông báo kết luận đã chỉ rõ hàng loạt sai phạm của UBND TP Hà Nội và yêu cầu khắc phục, đặc biệt là phải thu hồi sổ đỏ đã cấp cho doanh nghiệp
Các doanh nghiệp được thuê đất mương thoát nước để "cống hóa" làm bãi đỗ xe và công trình phụ trợ nhưng phần lớn diện tích đất mương sau khi "cống hóa" đã được cho thuê xây dựng showroom, văn phòng, nhà hàng, một phần diện tích bị chuyển nhượng, diện tích đất dành cho trồng cây xanh lại sử dụng làm sân bê tông là sử dụng đất sai mục đích, vi phạm nghiêm trọng pháp luật về đất đai và xây dựng.
Chủ trương của UBND thành phố Hà Nội về dùng quỹ đất sạch, quỹ đất 20% trong các khu đô thị và quỹ đất khác tương đương với giá trị công trình mà doanh nghiệp đã xây dựng trên mương thoát nước Phan Kế Bính để giao cho Công ty cổ phần Đa Quốc Gia thực hiện dự án đầu tư kinh doanh và giao cho Công ty này làm chủ đầu tư dự án mở rộng đường Phan Kế Bính là không có cơ sở pháp luật, có nguy cơ thất thoát nguồn lực của Nhà nước.
Để tiến hành thực hiện nghiêm quy định của pháp luật, khắc phục sai phạm, Phó Thủ tướng Thường trực yêu cầu Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội khẩn trương kiểm tra, rà soát và xử lý nghiêm các vi phạm nói trên theo đúng quy định của pháp luật:
Thứ nhất, UBND TP Hà Nội phải tiến hành thu hồi các quyết định cho thuê đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất các mương thoát nước Phan Kế Bính, Nghĩa Đô đã cấp cho doanh nghiệp; xử lý đối với đất sử dụng sai mục đích, các công trình xây dựng không phép, sai phép và giải quyết các vấn đề phát sinh, liên quan theo đúng quy định của pháp luật.
Thứ hai, dự án mở rộng đường Phan Kế Bính phải công khai để nhân dân biết, giám sát và phải thực hiện đấu thầu dự án minh bạch, theo đúng quy định của pháp luật.
Thứ ba, tổ chức kiểm điểm trách nhiệm, xử lý nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật đối với các cơ quan, cá nhân có liên quan đến các vi phạm trong việc cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất các mương thoát nước Phan Kế Bính, Nghĩa Đô và quản lý đất đai, trật tự xây dựng.
UBND TP báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện các ý kiến chỉ đạo nêu trên trước ngày 01/4/2018./.
Quốc Trần