Xuân Vương, 26 tuổi là diễn viên chuyên vai lính, kép phụ trong các vở của Nhà hát Cải lương Hà Nội, gần đây đã phải về quê ở Yên Định, Thanh Hóa phụ cha mẹ việc đồng áng. Trong bộ đồ lao động, tay cầm cuốc nhanh thoăn thoắt, ít ai nhận ra anh là nghệ sĩ cải lương đang tranh thủ xới đất cho ruộng ngô mới trồng.

Nam diễn viên trẻ cho biết, mình về quê từ hôm 29/4 sau khi nhận được thông báo ngừng biểu diễn của nhà hát. Anh biết mình sẽ khó trụ lại ở Hà Nội với đủ loại chi phí. Trước đó, hợp đồng của anh với đơn vị từ tháng 11/2019 đem lại cho Xuân Vương thu nhập hơn 3,5 triệu đồng mỗi tháng, không cao nhưng cũng đủ nếu biết vun vén.

Đầu năm 2020, dịch Covid-19 ập đến khiến cuộc sống anh gặp nhiều khó khăn. Những lần nghỉ diễn trước anh tìm kiếm cơ hội đóng phim, làm âm thanh hoặc làm thợ nhôm kính cho các công trình. Công việc bấp bênh, thu nhập cũng chẳng đáng là bao. Anh cho hay, nếu dịch bệnh kéo dài sẽ phải tìm việc cố định để làm chứ không thể sống nhờ bố mẹ mãi.

Nhiều nghệ sĩ trẻ khác cũng rơi vào tình cảnh tương tự khi không thể bám trụ lại cuộc sống đắt đỏ của thành phố trong tình hình dịch bệnh kéo dài. Diễn viên Hồng Phong của bộ môn Cầu bật tại Liên đoàn Xiếc Việt Nam, gần tháng nay đã quen với việc chà nhám cho các sản phẩm đồ nội thất trong một xưởng mộc ở quê nhà Đan Phượng.

Dưới thời tiết gần 40 độ C, người anh ướt sũng trong bộ quần áo lao động dày, khẩu trang, mũ kín mít. Chưa đến ngày lĩnh lương, mọi chi tiêu của anh phụ thuộc vào cha mẹ và số tiền hỗ trợ ít ỏi của liên đoàn. Trước đó, Phong nhận được số tiền khoảng 1,4 triệu đồng một tháng và nếu có chương trình đều đặn tổng thu nhập của anh là 3-4 triệu đồng.

Thanh Tùng - nghệ sĩ nhào lộn, đánh vòng, xiếc ngựa - hiện đi làm thợ bảo dưỡng máy lọc nước cho các hộ gia đình. Công việc không cố định, có người gọi thì đi. Tháng rồi, tổng số tiền anh kiếm được khoảng hơn 2 triệu đồng, cộng thêm gần 2,9 triệu lương cơ bản của nhà hát, anh cho là "dư dả" hơn nhiều đồng nghiệp.

Theo Phó Giám đốc Tống Toàn Thắng của Liên đoàn Xiếc Việt Nam, do đặc thù nghề nghiệp nên đơn vị này thuê nhiều diễn viên theo dạng hợp đồng và năm 2020 liên đoàn phải đi vay nhiều nguồn để trả lương cho anh em. Tuy nhiên, đợt dịch thứ tư này đã “hạ đo ván” ngành xiếc và khiến chỗ của ông kiệt sức, thậm chí không thể lo nổi tiền ăn trưa.

Những người chọn cách ở lại thành phố cũng phải xoay sở mưu sinh với đủ nghề. Nguyễn Quang Hưng - 23 tuổi, diễn viên của Nhà hát nghệ thuật xiếc và tạp kỹ Hà Nội - không thể về quê vì nơi anh là Bắc Giang hiện đang là tâm dịch. Anh mất đi các khoản hỗ trợ từ nhà hát nên phải nhận quay một số phim ngắn, video quảng cáo với tiền công ít ỏi.

Mỗi ngày, Quang Hưng chỉ ăn bữa trưa, nhịn sáng, tối để tiết kiệm chi phí. Điều anh thấy may mắn là được người thân cho ở nhờ nên đã bớt được một khoản không nhỏ. Ở tuổi 23, anh thấm nỗi khổ cơm áo gạo tiền khi ngày mai chẳng có một đồng trong túi dù trước dịch, thu nhập được tầm gần 5 triệu đồng một tháng.

Nghệ sĩ Nhật Linh - kép chính của Nhà hát Cải lương Hà Nội - chạy xe ôm công nghệ. Mai Anh - nghệ sĩ Nhà hát Múa rối Thăng Long - chạy vạy đủ nghề, từ tổ chức show nhạc nhỏ, biên tập chương trình để có thêm tiền. Vợ chồng nghệ sĩ xiếc Thùy Dương và Đức Thắng chuyển sang bán đồ ăn online để lo cho con nhỏ.

Nhiều đơn vị nhà hát, rạp xiếc, sân khấu ở Hà Nội tại buổi tọa đàm hôm 26/5 đã cho biết, đợt dịch thứ tư khiến cho ngành biểu diễn miền Bắc rơi vào tình cảnh lao đao. Mặt khác, quy định hiện thời không cho phép các đơn vị dùng ngân sách nhà nước để trả lương cho nghệ sĩ có hợp đồng ngắn hạn mà phải dùng nguồn thu bên ngoài.

Tuy nhiên, sân khấu đóng cửa, họ không có nguồn thu dẫn đến những nghệ sĩ đó không có lương. Các đơn vị công lập phía Bắc mong muốn Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch hỗ trợ tạm ứng kinh phí trả trước cho nghệ sĩ, để họ làm điểm tựa tiếp tục gắn bó với nghề trong lúc đang phải ngừng diễn.

Khang Lâm (Tổng hợp)