Nhiều địa phương phát triển xong khu vực kinh tế đêm nhưng "chỉ được một thời gian"

Tham gia chất vấn trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch (VH, TT&DL) vào chiều 5/6 tại Quốc hội, đại biểu Vũ Thị Liên Hương - Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Quảng Ngãi đã có câu hỏi gửi đến Bộ trưởng Bộ VH, TT&DL Nguyễn Văn Hùng, đại biểu nêu: Với điều kiện tự nhiên, khí hậu và thời tiết của Việt Nam, du lịch đêm là một hướng đi đúng đắn để phát triển du lịch. Tuy nhiên, hiện nay sản phẩm du lịch đêm còn đơn điệu, chưa có nhiều sản phẩm đa dạng, đặc sắc để thu hút và giữ chân du khách. Mặt khác, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh các tệ nạn xã hội. Ý kiến của Bộ trưởng và giải pháp?

Trả lời câu hỏi, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, vấn đề này như đại biểu Vũ Thị Liên Hương đã biết ngày 27/7/2020 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1129 phê duyệt Đề án kinh tế ban đêm, trong đó có giao nhiệm vụ cho Bộ Văn hóa xây dựng và thí điểm ban hành một số sản phẩm du lịch đêm. Bộ Văn hóa đã lựa chọn 12 tỉnh, thành phố để tập trung thực hiện một số sản phẩm du lịch ban đêm.

"Nhìn lại từ khi ban hành đề án cũng như sự nỗ lực của các địa phương trong vùng trọng điểm kinh tế du lịch thường xuyên có khách quốc tế đã nhận được những tín hiệu bước đầu khá tích cực. Như ở Hà Nội đã biết phát huy các giá trị di tích, di sản để làm nên một sản phẩm, điển hình nhất mà các đại biểu đã thấy đó là Văn Miếu - Quốc Tử Giám trở thành sản phẩm tinh hoa đạo học, ngay trong một thiết chế thể thao văn hóa của Hà Nội thì bắt đầu giới thiệu về tinh hoa văn hóa của Thủ đô.

Ở Ninh Bình, từ Cố đô Hoa Lư thì có đêm Cố đô Hoa Lư, ở quận 1 Thành phố Hồ Chí Minh thì có sắc màu đêm Sài Gòn và nhiều địa phương khác cũng đều tìm được một số sản phẩm", ông Hùng nêu và cho biết các sản phẩm này tập trung vào các loại hình văn hóa, loại hình đi bộ, phố đi bộ để thưởng ngoạn các nghệ thuật đường phố được biểu diễn hay thưởng thức ẩm thực, vì vậy đã thu hút và đáp ứng được một phần nhu cầu của khách. Tuy nhiên, đây cũng là một vấn đề mới và khó, không chỉ là một ngành làm được, bởi vì du lịch là ngành mũi nhọn trong sản phẩm kinh tế tổng hợp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành.

Để giải bài toán căn cơ này, Bộ VH, TT&DL đã đề xuất với các địa phương nghiên cứu giải quyết các công việc. Cụ thể, thứ nhất là phải xác định khu để quy hoạch phát triển kinh tế đêm. "Bởi vì nhân dân đều ở xen kẽ vào đó, làm thế nào để có một đêm yên tĩnh cho nhân dân ngủ được khi bên này hoạt động mà bên kia thì không. Chưa kể lực lượng lao động ở đó, lực lượng lao động ở đây không chỉ đơn thuần là những người đến đấy để bán hàng, đến đây để làm dịch vụ, mà cả lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự của các lực lượng quân đội, công an cũng phải bảo vệ, thức cho dân ngủ, gác cho dân vui chơi cũng là một câu chuyện, cũng phải được tính toán", ông Hùng nêu rõ.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng đặt vấn đề: Chế độ, chính sách cho những người làm, nếu như đơn vị công lập được đi tham gia hoạt động biểu diễn thì làm đêm như thế nào, biểu diễn ra sao cũng phải được tính toán, còn trừ trường hợp nếu cá nhân bán hàng theo mục đích của họ thì lại khác.

Tiếp đó là phải nghiên cứu thị trường. "Không làm thì thiếu nhưng làm không cẩn thận thì làm xong là bỏ lại, vì có nhiều địa phương đã phát triển xong khu vực kinh tế đêm rồi nhưng chỉ được một thời gian ngắn thì người ta không đi nữa, vì lượng khách không đến, không biết bán cho ai. Nói đâu xa như khu ẩm thực của Hà Nội, trước đây rất sầm uất nhưng bây giờ không có nữa, chỉ còn lại một khu ăn uống bình thường buổi đêm thôi. Như vậy hướng tiếp cận là các địa phương, vì đây diễn ra kinh tế tại địa phương ở đó", ông Hùng nói.

Về giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết sẽ cùng đồng hành, gợi mở một số nhóm sản phẩm có thể làm được: Thứ nhất là dựa trên văn hóa để thiết kế, tạo thêm một sự trải nghiệm cho du khách.

Thứ hai là phát triển các loại hình ẩm thực mà du khách có thể tham gia thưởng thức, thưởng ngoạn.

Thứ ba là phải xem xét để có thể nhu cầu mở thêm các cửa hiệu mua sắm, nhu cầu mua sắm, đưa thêm các gói sản phẩm.

"Muốn làm được việc đó, chúng tôi nghĩ phải dựa trên những yếu tố từ quy hoạch cho đến công tác đào tạo, lúc đó sản phẩm du lịch đêm mới trở thành hiện thực được, còn nếu không thì chúng ta cũng sẽ khó khăn sau những thành công bước đầu và cũng đang còn đơn điệu, nhưng nói thật là cũng rất khó khăn. Tôi biết nhiều chuyên gia kinh tế đã về các địa phương để làm, cũng khó và cũng đang nỗ lực chứ không phải đơn giản ngày một, ngày hai", Bộ trưởng Bộ VH, TT&DL bày tỏ.

Bán sản phẩm người cần, chứ không phải bán sản phẩm có để rồi lựa chọn

Cũng chất vấn liên quan đến kinh tế đêm, đại biểu Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn cho biết, tại Báo cáo số 136 của Bộ trưởng đã nhận định là sản phẩm du lịch đêm còn đơn điệu, chủ yếu dưới hình thức là phố đi bộ, khu mua sắm, khu ẩm thực đêm, chợ đêm, một số hoạt động nghệ thuật giải trí trong và ngoài đường phố. Cũng tại báo cáo này cũng như là Bộ trưởng đã đặt ra giải pháp là sẽ triển khai thực hiện thí điểm sản phẩm du lịch đêm tại 12 địa phương, trong đó tập trung vào một số nội dung trọng tâm, bao gồm nhiệm vụ là xây dựng quy hoạch phát triển sản phẩm du lịch đêm.

"Vậy xin Bộ trưởng cho biết giải pháp của Bộ trưởng trong việc đổi mới sản phẩm du lịch đêm và lộ trình của việc thí điểm cũng như nhân rộng trong thời gian tới và liệu có vướng mắc về mặt quy hoạch hay không khi một số quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt?", đại biểu Lưu Bá Mạc đặt câu hỏi.

Trả lời câu hỏi trên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng khẳng định, không vướng mắc về mặt quy hoạch. Theo ông Hùng, quy hoạch vùng Thủ tướng đã phê duyệt, quy hoạch các tỉnh, thành phố thì Thủ tướng cũng vừa phê duyệt, các địa phương đã làm lễ công bố quy hoạch, trong khi đó nói rất rõ đâu là dự án về du lịch, khu nào làm du lịch. "Vấn đề là bây giờ phân định lại trong các khu đó, tôi lấy ví dụ như một tỉnh có 10 dự án du lịch thì chọn dự án nào để tập trung cho phát triển du lịch đêm, đó là thẩm quyền của Hội đồng nhân dân, UBND ở địa phương đó, còn gói sản phẩm về du lịch đêm hiện nay đưa ra mang tính chất hướng dẫn và đang làm thí điểm ở 12 tỉnh, thành phố, ở các điểm lớn", ông Hùng nêu rõ.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cũng nhấn mạnh, Việt Nam đang thực hiện kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, một trong những nguyên lý của thị trường là bán sản phẩm người cần, chứ không phải bán sản phẩm có để rồi lựa chọn; không phải đơn giản như ông báo cáo ban đầu là muốn làm nhưng làm ra không ai dùng và cuối cùng cũng rất khó. Ông Hùng giải thích: Sản phẩm du lịch về đêm còn phụ thuộc vào thị hiếu, tập quán, thói quen, nhu cầu và cũng có thể nói là nhiều loại khách khác nhau.

Do đó, Bộ trưởng Bộ VH, TT&DL cho rằng, phải phân loại, phân tầng, phân nhóm, phân hạng rồi sau đó mới có thể có thiết kế cho các gói. Bộ cũng có tìm hiểu một số gói sản phẩm du lịch đêm của một số quốc gia thì không phải tất cả đều đưa vào xây dựng mà họ cũng lựa chọn theo phân khúc của thị trường để họ lựa chọn và cũng không phải tất cả đều phải làm mà làm ở những điểm nào có tính chất trọng yếu.

"Tôi tin là sau quyết định của Thủ tướng, sự vào cuộc của UBND các tỉnh sẽ dần dần định hình được và làm được vì đây cũng là vấn đề mới, vấn đề khó, tập trung nghiên cứu vào làm. Ta cứ làm du lịch ngày cho thật tốt rồi sau đó là chúng ta có thêm một số sản phẩm ban đêm để phụ trợ đi kèm cũng là cách để chúng ta níu kéo du khách, tôi nghĩ như vậy", ông Hùng nhấn mạnh.