Phát huy tốt vai trò của báo chí

Hiện nay, tỉnh Quảng Ninh có 55 cơ quan báo chí Trung ương và các tỉnh - thành đặt Văn phòng đại diện, phóng viên thường trú với khoảng 113 nhà báo đăng ký hoạt động trong lĩnh vực báo chí. Dưới sự quản lý, chỉ đạo, theo dõi của các đơn vị chủ quản (cơ quan báo chí), của Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh (Sở TT&TT) và với lương tâm, trách nhiệm, đạo đức người làm báo, hoạt động báo chí tại địa phương này đã đi vào nề nếp, phát huy tốt vai trò của báo chí.

Theo báo cáo của Sở TT&TT Quảng Ninh, những năm qua, báo chí tại địa phương đã bám sát định hướng phát triển của tỉnh; phản ánh đúng thực tiễn sinh động của cuộc sống, tâm tư nguyện vọng của Nhân dân; làm tốt vai trò dẫn dắt dư luận, cầu nối giữa người dân với chính quyền. Thực hiện tốt chức năng cảnh báo, phản biện, phản bác những thông tin thiếu khách quan, thông tin sai lệch, xuyên tạc của các thế lực thù địch.

Bên cạnh đó, vẫn còn một số tồn tại như: Hoạt động báo chí thiếu chuẩn mực; vượt quá chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn; có dấu hiệu vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Một số phóng viên, nhà báo đại diện cơ quan báo chí đi thu thập tư liệu và đăng thông tin không đúng tôn chỉ mục đích, dấu hiệu “báo hóa” tạp chí; tình trạng giật tít không sát nội dung để câu view, thông tin phản ánh mang tính thời điểm, nhận định chủ quan, thiếu tính khái quát còn diễn ra. Có phóng viên, nhà báo lợi dụng danh nghĩa báo chí, hoạt động trái pháp luật, sách nhiễu cơ sở, doanh nghiệp, địa phương; lập tài khoản mạng xã hội ẩn danh, đăng tải thông tin tiêu cực, chưa kiểm chứng, thông tin sai sự thật…

Đẩy mạnh công tác kiểm tra, rà soát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm

Trước thực trạng đó, thực hiện chỉ đạo của Bộ Thông tin và Truyền thông, Sở TT&TT Quảng Ninh tiếp tục đẩy mạnh công tác kiểm tra, rà soát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về báo chí theo Nghị định số 119/2020/NĐ-CP ngày 7/10/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, hoạt động xuất bản, trong đó tập trung về các hành vi cơ quan báo chí thực hiện không đúng tôn chỉ, mục đích.

Trong đó, tăng cường theo dõi thông tin báo chí về những vấn đề nhạy cảm, bức xúc; phản ánh về phòng, chống tham nhũng; phản biện xã hội… Từ đó, phối hợp với các cơ quan liên quan xác minh, xử lý vụ việc và phản hồi lại báo chí kết quả xử lý thông tin báo chí nêu. Đồng thời, chấn chỉnh tình trạng lợi dụng danh nghĩa báo chí để sách nhiễu, hoạt động trái pháp luật; xử lý các vi phạm trong lĩnh vực báo chí; phản bác các nội dung sai sự thật gây ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh của cá nhân, đơn vị, gây lo lắng, hoang mang trong dư luận.

Tham mưu, hướng dẫn các Sở, ngành, địa phương trong việc tiếp xúc với cơ quan báo chí, cung cấp thông tin theo đúng quy định của pháp luật, phù hợp với tôn chỉ mục đích của từng cơ quan báo chí và phản hồi đề nghị cung cấp thông tin của cơ quan báo chí nếu đề nghị trái quy định, không theo tôn chỉ mục đích. Sở TT&TT cũng sẽ đẩy mạnh và mở rộng cung cấp thông tin cho báo chí dưới nhiều hình thức; hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho phóng viên, nhà báo tác nghiệp, nhất là tác nghiệp trong các sự kiện lớn diễn ra tại địa phương.

Theo lãnh đạo Sở TT&TT tỉnh Quảng Ninh, trong năm 2023, toàn tỉnh có hơn 40 nội dung báo chí phản ánh được các cơ quan liên quan xác minh và có phản hồi kết quả xử lý đến phóng viên, cơ quan báo chí. Các đơn vị, địa phương cũng đã xử lý 49 vấn đề bất cập, tồn tại mà báo chí nêu. Có 2 cơ quan báo và một số tạp chí chuyên ngành được mời đến làm việc về các vấn đề liên quan đến đơn thư khiếu nại của người dân, doanh nghiệp và về việc các tạp chí chuyên ngành đưa tin không đúng với tôn chỉ mục đích ghi trong giấy phép.

Trong thời gian tới, song song với tạo điều kiện để báo chí hoạt động thuận lợi, Sở TT&TT sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh Quảng Ninh có biện pháp quản lý chặt chẽ hơn, khắc phục các mặt tồn tại; đặc biệt là siết chặt hoạt động báo chí theo tôn chỉ mục đích, để không còn tình trạng Tạp chí chuyên ngành nhưng lại gửi giấy giới thiệu, đề nghị cung cấp thông tin, hồ sơ các dự án, tìm hiểu các vấn đề thời sự, điều tra theo đơn bạn đọc, dấu hiệu “báo hóa” tạp chí như thời gian qua...

Siết chặt không có nghĩa hạn chế báo chí hoạt động

Với đặc thù hoạt động độc lập, cơ quan chủ quản chỉ đạo từ xa cộng thêm áp lực công việc nặng nề, nhất là nhiệm vụ làm kinh tế báo chí, các phóng viên, nhà báo phải tự “bươn trải” để hoàn thành nhiệm vụ,... là những nguyên nhân dễ dẫn đến các vi phạm và tồn tại trên. Việc tăng cường công tác quản lý, theo dõi, xử lý và siết chặt hoạt động báo chí theo tôn chỉ mục đích mà tỉnh Quảng Ninh đang áp dụng là rất cần thiết.

Tuy nhiên có ý kiến cho rằng, việc quản lý quá sâu vào hoạt động báo chí đã gây khó khăn cho quá trình tác nghiệp của phóng viên; việc siết chặt hoạt động báo chí theo tôn chỉ mục đích khiến đôi khi phóng viên bị làm khó do một số cơ quan, đơn vị chưa hiểu rõ về “tôn chỉ mục đích”, coi đó là “barie” để hạn chế tác nghiệp của phóng viên, biểu hiện là né tránh, gây phiền hà nhằm “câu giờ” chậm cung cấp thông tin, thông tin không đầy đủ, hết tính thời sự...

Về vấn đề này, lãnh đạo Sở TT&TT Quảng Ninh cho biết, ngày 26/11/2021, Bộ Thông tin và Truyền thông đã có Văn bản số 4854/BTTTT-CBC, về chấn chỉnh tình trạng lợi dụng danh nghĩa báo chí để sách nhiễu, hoạt động trái pháp luật. Trong đó có nêu rất rõ về nội dung phải quản lý chặt chẽ hoạt động báo chí theo tôn chỉ mục đích, đặc biệt là đối với các tạp chí chuyên ngành. Sở TT&TT đã và đang làm đúng theo nội dung văn bản này.

Cùng với đó là tạo điều kiện thuận lợi để báo chí tiếp tục hoạt động trong sạch, minh bạch, thực hiện truyền thông hiệu quả, nâng cao sức đấu tranh, quyết tâm bài trừ biểu hiện lệch lạc trong thông tin tuyên truyền, hoạt động báo chí. Siết chặt tôn chỉ mục đích, không có nghĩa hạn chế báo chí hoạt động, mà trái lại để báo chí thể hiện chuyên sâu theo lĩnh vực hoạt động của mỗi cơ quan báo chí. Mục đích chung là giúp báo chí hoàn thành tốt chức năng nhiệm vụ, đồng hành cùng sự phát triển đi lên không ngừng của địa phương.

Nguyễn Quân