Bộ GTVT vừa trình Chính phủ dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định số 100/2019/NĐ-CP (Nghị định 100). Theo đó, Bộ GTVT đề xuất tăng mức xử phạt đối với một số hành vi, như: Sản xuất, buôn bán biển số xe giả; gắn biển số không rõ chữ, số; xe chở quá tải trọng; không đội mũ bảo hiểm; dừng, đỗ xe sai quy định trên cao tốc...

Góp ý vào dự thảo này, một số chuyên gia đề nghị tiếp tục tăng nặng mức xử phạt hành vi uống rượu bia lái xe so với quy định hiện hành tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP.

Nhiều chuyên gia khẳng định Nghị định 100 đã mang lại hiệu quả tích cực trong xử phạt vi phạm giao thông, nhất là vi phạm nồng độ cồn, tạo ra bước ngoặt về nhận thức của người tham gia giao thông. Tuy nhiên, cần tiếp tục tăng nặng mức xử phạt hành vi này để tạo sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa.

Theo TS Lê Thu Huyền, Giám đốc Trung tâm tư vấn phát triển GTVT, Trường Đại học GTVT Hà Nội, hành vi sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông ảnh hưởng lớn đến kỹ năng người lái xe, khiến người lái xe mất kiểm soát, dễ xảy ra tai nạn giao thông.

Khi nồng độ cồn trong máu đến 80mg/100ml thì xác suất gây tai nạn giao thông (TNGT) cao gấp 2,7 lần so với bình thường, đến 160mg/100ml gấp 30 lần và đến 240 mg/100ml sẽ cap gấp 150 lần so với bình thường.

Tại Việt Nam, thời gian qua vẫn còn xảy ra nhiều vụ TNGT nghiêm trọng, trong đó TNGT liên quan đến rượu bia chiếm tỷ lệ lớn (khoảng 36% số vụ), trong khi đó trên thế giới, tỷ lệ này chỉ 11 - 25%. Số liệu thống kê vi phạm nồng độ cồn ở Việt Nam của cơ quan chức năng chỉ chiếm 4 - 5%, trong khi nghiên cứu độc lập của WHO tỷ lệ này chiếm đến gần 40%.

TS Lê Thu Huyền cho rằng, chúng ta mới chỉ xử lý người lái xe vi phạm nồng độ cồn và tước bằng lái cao nhất đến 2 năm sau đó trả lại mà chưa có quy định phạt tù hoặc tịch thu phương tiện đối với hành vi điều khiển trong trạng thái cơ thể có nồng độ cồn trên 80mg/100ml máu hoặc vượt quá 0,4mg/100ml khí thở, đây là điều bất cập.

Còn theo luật sư Nguyễn Xuân Toán, Văn phòng luật sư Bình An, Nghị định 100 với mức phạt 30-40 triệu đồng cho hành vi vi phạm nồng độ cồn lớn hơn 80 mg/10ml máu (lớn hơn 0,4 mg/l khí thở) chưa tương xứng với mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm.

Ngoài ra, theo luật sư, việc quy định đồng nhất mức độ phạt 30-40 triệu cho mức nồng độ cồn mức cao nhất, tức là lớn hơn 80 mg/100ml máu (lớn hơn 0,4 mg/l khí thở) chưa phản ánh được quy tắc mức phạt phù hợp với mức độ vi phạm. Mức phạt này thực tế người bình thường chỉ uống khoảng 3 lon bia hoặc 3 chén rượu mạnh.

“Như vậy một người uống tới 20 lon bia hoặc một chai rượu mạnh cũng chỉ bị xử lý hành chính phạt tiền giống hệt như người uống 3 lon bia hoặc 3 chén rượu mạnh”, luật sư Toán nói.

Theo ông Toán, cần phải có thêm các mức vượt qua ngưỡng trên, đồng thời kèm theo xử lý hành chính là xử lý về mặt hình sự. Quy định của nhiều nước trên thế giới, nếu vượt qua ngưỡng 240 mg/100ml máu (gấp 3 lần mức 3 của Việt Nam hiện nay) là bị xử lý rất nặng về hình sự, đây là điều mà Việt Nam có thể tham khảo.

Ông Toán cũng nêu ý kiến rằng, cần tiếp tục có những những mức phạt cao hơn tương ứng với mức độ vi phạm về nồng độ cồn, ví dụ 60-80 triệu cho mức 80-180 mg/100 ml máu. Và 80-100 triệu cho mức từ 180-240 mg/100 ml máu.

Đồng quan điểm, TS Vũ Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu giao thông, Đại học Việt Đức cho biết, uống 1 lon bia, xác suất va chạm giao thông tăng lên 3 lần, uống 5 lon sẽ tăng lên 27 lần. Mức phạt cần tăng lên để đảm bảo sự công bằng và tính răn đe.

Trao đổi với báo chí, ông Hoàng Thế Tùng, Vụ trưởng Vụ ATGT (Bộ GTVT) cho hay, Nghị định 100 tăng nặng chế tài đối với những hành vi có tính chất nguy hiểm, nguy cơ gây tai nạn giao thông cao như vi phạm nồng độ cồn, ma túy, tốc độ.

Ông Tùng nhấn mạnh, việc tăng nặng mức xử phạt đối với các hành vi này đã phù hợp với tính chất mà mức độ vi phạm, đặc biệt là phù hợp với thu nhập của người dân nên lần sửa đổi Nghị định 100 này không xem xét sửa đổi các hành vi vi phạm này.

Theo ông Tùng, Quy định tại Nghị định 100 đã tăng mức xử phạt tối đa đối với các hành vi vi phạm quy định về nồng độ cồn. Theo đó, đối với người điều khiển xe ô tô vi phạm nồng độ cồn ở mức cao nhất (mức 3), Nghị định quy định phạt tiền từ 30 - 40 triệu đồng, tước quyền sử dụng GPLX 22 - 24 tháng đối với người điều khiển phương tiện có nồng độ cồn vượt quá 80 mg/100ml máu hoặc vượt quá 0,4 mg/l khí thở. Nghị định 46/2016 trước đây quy định xử phạt từ 16 - 18 triệu đồng và tước GPLX 4 - 6 tháng.

“Thực tế sau hơn 1 năm triển khai thực hiện, đến nay Nghị định 100 đã thực sự đi vào cuộc sống và điều sâu xa, quan trọng hơn là làm thay đổi nhận thức của người dân. Người dân đã nhận thức đúng về những hành vi vi phạm nghiêm trọng có thể dẫn đến hậu quả là bị tai nạn và bị xử phạt nặng. Từ nhận thức đúng này giúp thay đổi hành vi, người dân khi đã uống rượu, bia không điều khiển xe cá nhân và đi bằng phương tiện công cộng", ông Tùng nói.

Tất Đạt