Chuyến bay số hiệu 101 của Finnair diễn ra như thường lệ, nhưng mọi thứ sắp thay đổi. Xuất phát từ Helsinki ngay sau 5 giờ chiều ngày 22/02/2022, chuyến bay thẳng đến Hong Kong đã diễn ra êm đềm suốt đêm, hạ cánh trước 9 giờ sáng hôm sau.

Chỉ trong vài ngày, tuyến bay này và hàng chục tuyến tương tự bị gián đoạn khi Nga khởi động cuộc chiến tại Ukraine. Đến ngày 28 tháng 2, Nga đóng cửa không phận đối với hầu hết các hãng hàng không phương Tây, không chỉ ảnh hưởng đến các chuyến bay đi qua các thành phố của Nga, mà còn cắt đứt một hành lang hàng không quan trọng nối châu Âu và Viễn Đông.

Với việc không phận Nga bị đóng, các hãng hàng không châu Âu không thể tránh khỏi những lộ trình dài hơn và tốn kém hơn. Các nhà hoạch định chuyến bay phải vạch ra những lộ trình mới, vòng qua Nga và Ukraine, đồng thời né tránh các điểm nóng địa chính trị khác – một nhiệm vụ không hề dễ khi liên quan đến khu vực Trung Đông.

Nhiên liệu thường chiếm khoảng 25% chi phí vận hành của hãng hàng không, và những chuyến bay dài hơn đã đẩy các tuyến bay châu Âu - Trung Quốc vốn có lợi nhuận thấp rơi vào tình trạng thua lỗ. Một số chuyến bay dự định khôi phục sau đại dịch cũng bị tạm dừng vô thời hạn.

Theo dữ liệu phân tích từ Cirium Diio của Skift, vào tháng 8 năm 2019, Finnair vận hành 42 chuyến bay thẳng mỗi tuần từ Helsinki đến Trung Quốc. Đến tháng 8 năm 2024, con số này chỉ còn ba chuyến, với thêm một chuyến bay hàng ngày đến Hong Kong. Tổng số ghế có sẵn mỗi tuần từ hơn 12.800 giảm xuống dưới 2.800. Nếu không tính Hong Kong, con số này chỉ còn hơn 800 ghế.

Trung Quốc là một ngoại lệ trong các tuyến bay Viễn Đông của Finnair. Đến tháng 8 năm 2024, mạng lưới bay đến Nhật Bản đã khôi phục với bốn điểm đến. Seoul, Bangkok, và Singapore cũng đã trở lại tần suất trước đại dịch, với số chuyến bay đến Phuket tăng trong mùa đông này.

Mặc dù các tuyến bay này đều từng phụ thuộc vào không phận Nga, nhưng chúng vẫn duy trì được – dù chưa thật sự phát triển. Vậy điều gì đã khiến số lượng chuyến bay đến Trung Quốc giảm mạnh?

Skift đã phân tích dữ liệu từ Flightradar24 cho dịch vụ Helsinki - Thượng Hải của Finnair – tuyến bay duy nhất đến Trung Quốc đại lục hiện tại của hãng. Trước chiến tranh, thời gian bay là khoảng tám giờ 30 phút, nhưng vào tháng 8 và tháng 9 năm 2024, thời gian bay trung bình lên tới 11 giờ 24 phút.

Các hãng hàng không Trung Quốc không bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm không phận của Nga, và hãng Juneyao Air của Trung Quốc vẫn bay tới thủ đô Phần Lan với thời gian bay như trước chiến tranh. Thêm ba giờ trên không là một thách thức lớn đối với Finnair, đặc biệt khi hãng tự hào là đơn vị tiên phong về bền vững.

Bà Christine Rovelli, Giám đốc Doanh thu của Finnair, đã giải thích với Skift về những khó khăn mà hãng phải đối mặt. "Do không phận Nga đóng cửa, thời gian bay đến các điểm đến châu Á của chúng tôi đã tăng từ 10 đến 40%, tùy thuộc vào điểm đến. Chúng tôi đã thích nghi với tình huống này và tái cơ cấu mạng lưới, tập trung nhiều hơn vào các chuyến bay về phía Tây trong khi vẫn duy trì sự hiện diện mạnh mẽ tại các thị trường châu Á quan trọng."

"Đối với Trung Quốc đại lục, dù chúng tôi duy trì dịch vụ hàng ngày đến Hong Kong, hiện tại chỉ có ba chuyến bay hàng tuần đến Thượng Hải và sẽ giảm xuống hai chuyến trong mùa đông sắp tới. Chúng tôi tiếp tục theo dõi sát sao tình hình thị trường và tối ưu hóa mạng lưới cũng như lịch trình của mình," bà Rovelli bổ sung.

Không chỉ Finnair, nhiều hãng hàng không châu Âu cũng giảm chuyến bay đến Trung Quốc mà không công bố rầm rộ. British Airways tạm ngừng tuyến London đến Bắc Kinh từ tháng 8 năm 2022, và giảm số chuyến bay đến Hong Kong từ cuối tháng 10. Lufthansa cũng đang "xem xét lại" dịch vụ hàng ngày từ Frankfurt đến Bắc Kinh.

Ngoài tác động từ việc đóng cửa không phận Nga, các yếu tố kinh tế cũng góp phần vào sự thu hẹp này. Sau nhiều thập kỷ tăng trưởng vượt bậc, kinh tế Trung Quốc đã chậm lại đáng kể trong các quý gần đây. Các công ty có lợi nhuận thường bay nhiều hơn và trả giá vé cao hơn so với hành khách du lịch.

Theo dữ liệu từ công ty quản lý du lịch doanh nghiệp FCM Travel, lượng đặt chỗ trong khu vực Đại Trung Hoa đã phục hồi mạnh mẽ vào năm 2023, tăng 93% so với cùng kỳ năm trước, gần đạt hoặc vượt mức trước đại dịch.

Calvin Xie, tổng giám đốc của FCM Travel khu vực Đại Trung Hoa, cho biết du lịch xuyên biên giới cũng đã phục hồi, tuy nhiên, số lượng du lịch doanh nghiệp quốc tế vẫn chưa đạt mức trước đại dịch.

“Du lịch doanh nghiệp của Trung Quốc dự kiến sẽ tăng, cho thấy nhu cầu tiếp tục,” Xie nói. “Du lịch quốc tế dự kiến sẽ ổn định, cho thấy mặc dù sự phục hồi đang diễn ra, du lịch toàn cầu có thể mất thêm thời gian để hoàn toàn trở lại do nhiều lý do như địa chính trị và năng lực hàng không.”

Xie cũng cho biết, với số lượng chuyến bay thẳng đến Trung Quốc ít hơn, nhiều khách hàng đang chọn đi qua các sân bay trung chuyển lớn. “Năm ngoái, nhiều du khách bay đến Mỹ qua các trung tâm Trung Đông như Dubai và Istanbul. Tuy nhiên, năm nay, chúng tôi thấy nhiều du khách chọn các tuyến qua Hồng Kông, Nhật Bản và Hàn Quốc. Chúng tôi tin rằng sự thay đổi này là do giá cả tốt hơn và lịch trình thuận tiện hơn do các trung tâm châu Á cung cấp trong năm nay.”

Dũng Phan (Theo Skift)