Ý nghĩa của lễ cúng giao thừa (Lễ Trừ tịch)

Theo quan niệm dân gian, ở chốn dương gian không người quản lý nên Ngọc Hoàng cử 12 ông Hành khiển luân phiên nhau mỗi năm một người coi sóc việc ở cõi trần. Cứ hết năm thì các ông lại làm lễ bàn giao, trao lại trách nhiệm công việc chốn nhân gian cho vị thần khác.

Quan hành khiển được coi là quan toàn quyền chịu trách nhiệm trông nom công việc dưới hạ giới. Năm nào quan hành khiển giỏi giang anh minh, cần cù liêm khiết thì hạ giới được nhờ, dân chúng cày cấy được mùa, không gặp nạn thiên tai bão lụt, cũng không vướng họa ốm đau dịch bệnh, không phải đổ máu vì chiến tranh. Ngược lại, nếu gặp phải lúc quan hành khiển lười biếng, kém tài lại tham lam thì dân chúng dưới trần gian chịu đủ điều cực khổ, gian khó trăm bề. 

Người xưa quan niệm, trong đêm giao thừa, các quan sẽ đi thị sát dưới hạ giới và làm lễ bàn giao. Chính vì thế mà theo tục lệ cổ truyền, người dân làm lễ cúng giao thừa để đón các Thiên binh thiên tướng, mà ở đây là 12 vị hành khiển đi thị sát.

Đồng thời, lễ cúng cũng như là lời cảm ơn quan hành khiển năm cũ đã chăm lo cho đời sống dân chúng suốt cả năm dài, đồng thời cầu mong quan hành khiển năm mới thương xót cho gặp nhiều thuận lợi may mắn, cuộc sống như ý cát tường, mưa thuận gió hòa, làm ăn phát tài phát lộc, vạn vật sinh sôi nảy nở không ngừng.

12 vị quan hành khiển và phán quan ứng với từng năm là các vị sau: 

1. Năm Tý: Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn Hành Binh chi Thần, Lý Tào Phán quan.

2. Năm Sửu: Triệu Vương Hành Khiển, Tam thập lục phương Hành Binh chi Thần, Khúc Tào Phán quan.

3. Năm Dần: Ngụy Vương Hành Khiển, Mộc Tinh chi Thần, Tiêu Tào Phán quan.

4. Năm Mão: Trịnh Vương Hành Khiển, Thạch Tinh chi Thần, Liêu Tào Phán quan.

5. Năm Thìn: Sở Vương Hành Khiển, Hỏa Tinh chi Thần, Biểu Tào Phán quan.

6. Năm Tỵ: Ngô Vương Hành Khiển, Thiên Hải chi Thần, Hứa Tào Phán quan.

7. Năm Ngọ: Tấn Vương Hành Khiển, Thiên Hao chi Thần, Nhân Tào Phán quan.

8. Năm Mùi: Tống Vương Hành Khiển, Ngũ Đạo chi Thần, Lâm Tào Phán quan. 

9. Năm Thân: Tề Vương Hành Khiển, Ngũ Miếu chi Thần, Tống Tào Phán quan.

10. Năm Dậu: Lỗ Vương Hành Khiển, Ngũ Nhạc chi Thần, Cự Tào Phán quan.

11. Năm Tuất: Việt Vương Hành Khiển, Thiên Bá chi Thần, Thành Tào Phán quan.

12. Năm Hợi: Lưu Vương Hành Khiển, Ngũ Ôn chi Thần, Nguyễn Tào Phán quan.

Tại sao cúng giao thừa lại diễn ra ở ngoài trời

Cúng giao thừa là lễ dâng lên các quan hành khiển. Người xưa hình dung, vì các ngài giao ban vội vã, nhiều việc cần làm, quân đi quân đến đầy trên không trung, nhiều người trong số đó vì việc quân đang bận mà chưa kịp ăn uống gì. 

Cho nên, nhiều gia đình mới đem xôi gà, bánh trái, hoa quả, đồ ăn nguội ra ngoài trời cúng với tấm lòng thành, mong rằng các quan quân trên trời có thể thụ lộc, nếu không thì cũng chứng giám cho tấm lòng của gia chủ.

Vì thời gian có hạn, vì việc này diễn ra khá vội vã, các quan bàn giao công việc cho nhau xong là hết thời gian, không kịp vào tận trong nhà nên mới đem ra ngoài trời làm lễ, lâu dần thành tục lệ.

(Bài viết mang tính tham khảo giải trí)

DL (t/h)