1. Vai trò của vitamin D

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên cấu trúc xương thông qua cơ chế phân phối canxi và phospho. Vitamin D làm tăng hấp thu canxi và phốt pho qua đường tiêu hóa. Tại xương, vitamin D cùng hormon cận giáp kích thích chuyển hoá canxi và phốt pho, làm tăng quá trình lắng đọng canxi của xương. Lượng vitamin D đầy đủ trong cơ thể là điều kiện thiết yếu để canxi và phốt pho được gắn trong mô xương, và giúp điều hoà cân bằng nội môi của can xi và phốt pho trong cơ thể.

Vitamin D có vai trò trong quá trình phân chia tế bào, bài tiết và chuyển hoá các hormone, bao gồm hormone tuyến cận giáp và insulin. Vitamin D cũng ảnh hưởng đến sự biệt hoá một số tế bào ung thư như ung thư da, xương, và các tế bào ung thư vú.

Đối với trẻ em, khi thiếu hụt vitamin D sẽ gây ra tình trạng còi xương, suy dinh dưỡng ảnh hưởng tới sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Trên thực tế việc bổ sung vitamin D thường chưa được bố mẹ quan tâm chú trọng, ngay cả với những trẻ được bú mẹ hoàn toàn cũng cần phải bổ sung vì lượng vitamin D trong sữa mẹ rất thấp. Bên cạnh đó, nhiều phân tích cho thấy khi thiếu hụt vitamin D sẽ làm suy giảm khả năng miễn dịch bẩm sinh và gia tăng nguy cơ nhiễm nhiễm khuẩn ở trẻ nhỏ.

2. Dấu hiệu thiếu vitamin D ở trẻ em

Dấu hiệu sớm: Các dấu hiệu của hệ thần kinh

- Trẻ hay quấy khóc, khó ngủ, ngủ không yên giấc, ngủ hay giật mình do thần kinh bị kích thích.

- Ra nhiều mồ hôi về ban đêm, ngay cả khi trời lạnh (mồ hôi trộm).

- Trẻ bị rụng tóc ở vùng gáy (dấu hiệu rụng tóc hình vành khăn).

- Trẻ thường chậm phát triển thể lực, trương lực cơ giảm (cơ nhẽo), da xanh, lách to.

Dấu hiệu muộn: Các dấu hiệu ở xương. Các biểu hiện rối loạn ở xương có thể xuất hiện ở những xương khác nhau, tuỳ theo tuổi của trẻ và mức độ nặng nhẹ của bệnh.

- Chậm mọc răng và răng mọc không cân đối, chậm biết lẫy, bò, đi…

- Thóp rộng, bờ thóp mềm, lâu liền thóp.

- Biến dạng hộp sọ, xương sọ mềm, ấn lõm, trở lại bình thường khi nhấc tay ra (dấu hiệu quả bóng bàn), đầu bẹt.

- Bướu xương sọ, thường ở vùng trán, vùng đỉnh.

- Đầu xương cổ tay to, phì đại thành “vòng cổ tay”.

- Chuỗi xương sườn và biến dạng lồng ngực, chân vòng kiềng, cong vẹo cột sống.

- Có thể bị co giật do hạ can xi máu.

Còi xương là bệnh tiên phát ở trẻ nhỏ sẽ nhìn thấy cẳng chân bị biến dạng và chậm phát triển thể lực. Biến dạng xương ở thời kỳ thơ ấu có thể để lại di chứng cho thời kỳ trưởng thành, xương sống có thể bị gù, vẹo, hẹp khung chậu.

3. Bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh đúng cách

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho bé nhưng hàm lượng vitamin D trung bình của sữa mẹ tương đối thấp (<25-78 iu>

Nguồn cung cấp vitamin D ở người chủ yếu là qua da, da giúp cung cấp 80-85% nhu cầu vitamin D. Dưới tác dụng của tia cực tím, chất 7-déhydrocholestérol ở tuyến bã và lớp Malpighi của biểu bì sẽ được chuyển thành vitamin D. Nếu được phơi nắng đầy đủ, sau 3 giờ, 1cm2 da có thể sản xuất ra 18UI vitamin D3. Nên cho bé ở trần để da tiếp xúc trực tiếp với tia nắng mặt trời khoảng 30 phút mỗi ngày (tốt nhất là từ 7-8 giờ sáng); Nên để bé ở nơi kín gió, tránh để bé bị lạnh. Không cho bé tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 10-14h.

Chế độ ăn giúp cung cấp vitamin D cho trẻ: Vitamin D3 có trong các nguồn thức ăn động vật như gan cá (đặc biệt là cá thu, cá ngừ). Thịt, lòng đỏ trứng, bơ, sữa chỉ có một ít vitamin D. Các loại nấm, men, rau quả có chứa ergostérol, dưới tác động của tia cực tím cũng chuyển thành vitamin D2 có tác dụng như vitamine D3. Ngoài ra, chế độ ăn giàu chất béo cũng giúp hấp thu tốt vitamin D.